Խալիբներ
Խալիբներ, խալյուբներ (հուն․՝ Χάλυβες, հուն․՝ Χάλυβοι), հին ժողովուրդ վկայված հիմնականում հունական աղբյուրներում, որը բնակվել է Պոնտոսում և Փոքր Ասիայում[1]։ Նրանք ապրել են տիբարենների (ժամանակակից Սինոպի մոտ) և մոսսինոյկների արանքում։ Խալիբների անունը ծագում է հունարեն երկաթ կամ պողպատ բառից (հուն․՝ χᾰ́λῠψ), քանի որ հին հունական հեղինակները ավանդաբար խալիբներին համարում են առաջին մետաղագործները, նրանց վերագրում պողպատի գյուտը (հին հունարենում «պողպատը» կոչվել է «խալյուֆ»)[2]։
Ծագումը
խմբագրելԽալիբները լեզվի ու ծագման մասին հստակ տվյալներ չկան։ Ըստ որոշ հունական աղբյուրների նրանք ունեցել են սկյութական ծագում[3]։ Կարծիք կա, որ խալիբների անունը կապված է Հայասայի հետ, քանի որ երկուսն էլ մետաղ են նշանակել, ու վկայված են նույն վայրում[4]։
Արմենոխալիբներ
խմբագրելՀին աղբյուրներում նաև վկայված է արմենոխալիբներ ձևը, որը վերաբերվում է հայախոս երկաթագործ խալիբներին[5]։
Կապը խալդերի հետ
խմբագրելԸստ Ստրաբոնի խալիբները ու խալդերը նույն ժողովուրդն էին, այն տարբերությամբ որ խալդեր անունը ավելի նոր էր։ Այս պնդումը թերևս չի համապատասխանում իրականությանը քանի որ խալդերի անունը վկայված է շատ հնուց, ուրարտական շրջանից։ Նաև Քսենոփոնի մոտ խալդերը ու խալիբները հիշատակվում են իրարից տարբեր ցեղեր[6]։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ Herodotus (1858). The History of Herodotus: A New English Version (անգլերեն). John Murray.
- ↑ «Dictionary of Greek and Roman Geography (1854), CHA´LYBES». www.perseus.tufts.edu. Վերցված է 2021 թ․ նոյեմբերի 24-ին.
- ↑ Apollonius, Rhodius (2005). "The Argonautica" of Apollonius Rhodius. Tr. into English prose from the text of R. Merkel, by Edward P. Coleridge...
- ↑ «All About the Armenian Language». ASPIRANTUM (անգլերեն). Վերցված է 2021 թ․ նոյեմբերի 2-ին.
- ↑ Pliny the Elder, The Natural History John Bostock, M.D., F.R.S., H.T. Riley, Esq., B.A., Ed.
- ↑ Khorikyan, Hovhannes. «Hovhannes Khorikyan, On the Issue of the Identification and Location of the Chalibyans, JOURNAL FOR ARMENIAN STUDIES (collection of articles), Artsakh State University, 2012, N 3, pp. 3-15 (In arm.)».
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(օգնություն)