Լոռեցի Սաքոն

Հովհաննես Թումանյանի պոեմ

«Լոռեցի Սաքոն», Հովհաննես Թումանյանի պոեմը, որը գրվել է 1889-1902 թվականներին։ Պոեմը պատմում է Սաքոյի մասին, որը պոեմի վերջում խելագարվում է։

Լոռեցի Սաքոն
Տեսակգրական ստեղծագործություն
Ժանրպոեմ
ՀեղինակՀովհաննես Թումանյան
Բնագիր լեզուհայերեն
ՎիքիդարանԼոռեցի Սաքոն


Պատմություն խմբագրել

«Լոռեցի Սաքո» պոեմը առաջին անգամ հրատարակվել է Մոսկվայում լույս տեսնող Բանաստեղծություններ ամսագրի՝ 5-20 էջերում։ Պոեմը երկրորդ տարբերակը առանձին գրքով տպագրվել է 1896 թվականին՝ Թիֆլիսում[1]։

Պոեմի առաջին տարբերակը Թումանյանը գրել է 1889 թվականին։

Պոեմի առաջին և երկրորդ հրատարակությունների մեջ Թումանյանը տողատակերում ծանոթագրություններ է տվել, որտեղ բացատրել է գյուղական կենցաղի և բարբառի հետ կապված բազմաթիվ հասկացություններ։

Սյուժե խմբագրել

Սաքոն մի հուժկու հովիվ էր, որից անգամ գող ու գազաններն էին վախենում։ Սաքոն մի ընկեր ունի, որի հետ ամեն անգամ պահպանում է հոտը, սակայն այդ անգամ նրա ընկերը այդտեղ չէր, գուցե կարոտել էր իր նշանածին կամ էլ զոքանչի ձվածեղ էր ուզում ուտել։

Սաքոն միայնակ նստել էր բուխարու մոտ և հիշում իր տատի պատմությունները.

 

Միտն եկան ու մեր Սաքոն ակամա
Սկսավ մըտածել չարքերի վըրա,
Թե ինչպես ուրախ խըմբով միասին,
Ծուռը ոտներով գիշերվան կիսին,
Թուրքերի կանանց կերպարանք առած,
Երևում են միշտ միայնակ մարդկանց...
Կամ ինչպես քաջքերն այրերի մըթնից,
Երբ նայում է մարդ քարափի գըլխից
Կամ թե ուշացած անցնում է ձորով,
Խաբում են, կանչում ծանոթ ձայներով,
Ու մարդկանց նըման խընջույք են սարքում,
Զուռնա են ածում, թըմբուկ են զարկում...
Ու տատի խոսքերն անցյալի հեռվից
Ուրվաձայն, երկչոտ հընչեցին նորից.

― Կասեն՝ Սաքո՛, մեզ մոտ արի,
Արի՛ մեզ մոտ հարսանիք.
Տե՜ս, ինչ ուրախ պար ենք գալի,
Սիրուն ջահել հարսն-աղջիկ։

 

Ու հիշելով այս ամենը՝ Սաքոն սկսում է ամեն բանից վախենալ․ նրան թվում էր, որ դռան հետևից մեկը իրեն է մատնացույց անում։ Ի վերջո Սաքոն խելագարվում է[2]։

Տես նաև խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. Թումանյան, Հովհաննես (1989). Երկեր լիակատար ժողովածու. Երևան: հայկական ՍՍՀ ԳԱ հրատարակչություն. էջ 497.
  2. Լոռեցի Սաքոն