Վիքիպեդիա

Լյուքսեմբուրգի տնտեսություն

Լյուքսեմբուրգ, բարձր զարգացած արդյունաբերական երկիր է, Եվրոպայի ամենաբարգավաճ երկրներից մեկը, խոշոր միջազգային ֆինանսական և տուրիստական կենտրոն։ ՀՆԱ-ի կառուցվածքում գերակշռում են ծառայությունները, ֆինանսները և առևտուրը։ Այս ոլորտներում աշխատում է տնտեսապես ակտիվ բնակչության մոտ 50%-ը։

Լյուքսեմբուրգի տնտեսություն
Վիճակագրություն
Բնակչություն626 108 մարդ
ՀՆԱ62 404 461 274,664 $[1]
ՀՆԱ-ի աճ4 ± 0,1 տոկոս[2]
ՀՆԱ-ն մեկ շնչի հաշվով104 498 $[3]
Գնաճ (ՍԳԻ)2,3 ± 0,1 տոկոս[4]

Լյուքսեմբուրգը Բենիլյուքսի տնտեսական միության և Եվրամիության անդամ է։ Դրամական միավորը եվրոն է։

Վիճակագրություն խմբագրել

Ստորև բերված աղյուսակում ներկայացված են 1980-2017 թվականների հիմնական տնտեսական ցուցանիշները։ 2%-ից պակաս գնաճը նշվում է կանաչ սլաքով[5]։

Տարի ՀՆԱ (ՊՄԳ)

(միլիարդ ԱՄՆ դոլարով)

Մեկ շնչի հաշվով ՀՆԱ (ՊՄԳ)

(ԱՄՆ դոլարով)

ՀՆԱ-ի դինամիկան

(իրական)

Գնաճի մակարդակը

(տոկոսներով)

Գործազրկություն

(տոկոսներով)

Պետական պարտք

(ՀՆԱ-ի տոկոսը)

1980 5,7 15 611  3,2 %  6,3 % 0,7 % հ/հ
1981  6,3  17 153  0,8 %  8,1 %  1,0 % հ/հ
1982  6,7  18 391  1,0 %  9,4 %  1,3 % հ/հ
1983  7,1  19 478  1,9 %  8,7 %  1,6 % հ/հ
1984  7,7  21 106  4,7 %  5,6 %  1,7 % հ/հ
1985  8,4  22 956  5,6 %  14,8 %  1,7 % հ/հ
1986  9,4  25 638  10,0 %  0,3 %  1,5 % հ/հ
1987  10,1  27 155  4,0 %  −0,1 %  1,7 % հ/հ
1988  11,3  30 223  8,5 %  1,4 %  1,5 % հ/հ
1989  12,9  34 137  9,8 %  3,4 %  1,4 % հ/հ
1990  14,1  36 863  5,3 %  3,7 %  1,3 % հ/հ
1991  15,8  40 826  8,6 %  3,1 %  1,4 % հ/հ
1992  16,5  41 943  1,8 %  3,2 %  1,6 % հ/հ
1993  17,6  44 115  4,2 %  3,6 %  2,1 % հ/հ
1994  18,6  46 104  3,8 %  2,2 %  2,7 % հ/հ
1995  19,3  47 516  1,4 %  1,9 %  3,0 % 8,9 %
1996  19,9  48 412  1,5 %  1,2 %  3,2 %  8,6 %
1997  21,5  51 502  5,9 %  1,4 %  3,3 %  8,5 %
1998  23,1  54 757  6,5 %  1,0 %  3,1 %  8,1 %
1999  25,4  59 529  8,4 %  1,0 %  2,9 %  7,1 %
2000  28,8  65 079  8,4 %  3,8 %  2,2 %  6,5 %
2001  29,6  67 331  2,5 %  2,4 %  2,0 %  6,9 %
2002  31,2  70 249  3,8 %  2,1 %  2,5 %  6,8 %
2003  32,3  72 127  1,6 %  2,5 %  3,3 %  6,8 %
2004  34,4  75 663  3,6 %  3,2 %  4,0 %  7,3 %
2005  36,7  79 480  3,2 %  3,7 %  4,0 %  7,4 %
2006  39,7  84 722  5,2 %  3,0 %  4,0 %  7,8 %
2007  44,2  92 837  8,4 %  2,7 %  4,0 %  7,7 %
2008  44,5  91 977  −1,3 %  4,1 %  4,1 %  14,9 %
2009  42,9  86 894  −4,4 %  0,0 %  5,6 %  15,7 %
2010  45,5  90 662  4,9 %  2,8 %  6,0 %  19,8 %
2011  47,6  92 970  2,5 %  3,7 %  6,0 %  18,7 %
2012  48,3  92 102  −0,4 %  2,9 %  6,1 %  21,7 %
2013  50,9  94 824  3,7 %  1,7 %  6,8 %  23,7 %
2014  54,8  99 738  5,8 %  0,7 %  7,1 %  22,7 %
2015  57,0  101 255  2,9 %  0,1 %  6,8 %  22,0 %
2016  59,5  103 286  3,1 %  0,0 %  6,3 %  20,8 %
2017  62,8  106 373  3,5 %  2,1 %  5,8 %  23,0 %

Արդյունաբերություն խմբագրել

Մինչև 1990-ականների կեսերը արդյունաբերության առաջատար ճյուղը գունավոր մետալուրգիան էր, որը զարգանում էր երկաթի հանքաքարի հարուստ հանքավայրերում (պատկանում է Լոթարինգիայի հսկայական ավազանին) Լյուքսեմբուրգի հարավային սահմանի մոտ։ Երկրի տնտեսության մեջ երկար ժամանակ հիմնական դերը խաղացել է պողպատե արդյունաբերությունը։ ԱՌՆԵԳ պողպատաձուլական կոնցեռնը, որը հիմնադրվել է 1911 թվականին, երկրի ամենամեծ արդյունաբերական ձեռնարկությունն էր, որը հետագայում դարձավ Arcelor ընկերության մի մասը։ 1997 թվականին փակվեց վերջին հրահալոցային վառարանը և դադարեցվեց երկաթի հանքաքարի արդյունահանումը, պողպատը ձուլվում է միայն մետաղի ջարդոնից և էլեկտրական վառարաններում։ Կան նախագծող և արտադրող Paul Wurth ընկերություններ, որոնք արտադրում էին պատրաստի հրահալոցային վառարաններ։

Այլ ոլորտներ խմբագրել

Զարգացած են քիմիական, կաշվի, ցեմենտի, հախճապակու (ապակի, ճենապակի), փայտամշակման, կարի, ջուլհակի, սննդի արդյունաբերության ոլորտները։ Հեռահաղորդակցության սարքավորումներ, աուդիո և վիդեո սարքավորումներ։

Էներգետիկա խմբագրել

Լյուքսեմբուրգում սպառվող գրեթե ողջ էներգիան ներմուծվում է, այդ թվում՝ նավթը, բնական գազը, ածուխը։

Զբոսաշրջություն խմբագրել

Անգլիդի, լեռնային և բալնեոլոգիական հանգստավայրեր։

Ֆինանսներ խմբագրել

 
Լյուքսեմբուրգը եվրոգոտու մաս է կազմում 1999 թվականից

20-րդ դարում Լյուքսեմբուրգը դարձավ աշխարհի խոշորագույն բանկային կենտրոններից մեկը։ Երկրում գործում են աշխարհի ավելի քան 200 խոշորագույն բանկեր։ 1929 թվականից կառավարությունը խրախուսում է երկրում խոշոր բազմազգ ընկերությունների գրանցումը, ինչին մեծապես նպաստում են ներքին ազատական հարկային միջավայրը և օֆշորային ընկերությունները։

Գյուղատնտեսություն խմբագրել

Արդյունաբերական բարձր զարգացումով երկրում շարունակում են զբաղվել գյուղատնտեսության ավանդական ճյուղերով ՝ անասնապահությամբ, այգեգործությամբ, խաղողագործությամբ։ Հատկապես հայտնի են Մոզել գետի երկայնքով խաղողի այգիները, որոնք հիանալի գինի են տալիս։ Այս հովտում աճեցնում են խաղողի ընտիր տեսակներ, որոնցից արտադրում են աշխարհահռչակ «Ռիսլինգ», «Մոզել», «Ռիվաներ» գինիները։ Երկրի ամենամեծ կաթնամթերք արտադրող Luxlait ընկերությունը գործում է 1894 թվականից։

Բնակչության եկամուտներ խմբագրել

 
Լյուքսեմբուրգում աշխատանքի արտադրողականության մակարդակը ամենաբարձրերից մեկն է Եվրոպայում

2020 թվականի դրությամբ Լյուքսեմբուրգի նվազագույն աշխատավարձը (2142 եվրո) աշխարհում երկրորդ ամենաբարձրն է՝ Ավստրալիայից հետո (2180 եվրո)[6]։ 2020 թվականի նոյեմբերի 1-ից ամենաբարձր նվազագույն աշխատավարձը Ժնևի կանտոնում է (23 ֆրանկ (21,30 եվրո) մեկ ժամում կամ ամսական 4086 ֆրանկ (3785,47 եվրո)[7][8][9][10][11][12][13][14]։

2018 թվականի օգոստոսի 1-ից Լյուքսեմբուրգում նվազագույն աշխատավարձը կազմում է 2048,54 եվրո (համախառն) և 1722 եվրո։ Ժամավճարը կազմում է 11,84 եվրո։ 2019 թվականի հունվարի 1-ից Լյուքսեմբուրգում նվազագույն աշխատավարձը կազմում է 2071,10 եվրո (համախառն) և 1740 եվրո։ Ժամավճարը կազմում է 11,97 եվրո[15][16]։ Լյուքսեմբուրգում դեռահասների և երիտասարդների համար հատուկ նվազագույն է սահմանվել, որը ընդհանուր նվազագույնից ցածր է։ 15-ից 17 տարեկան դեռահասների համար, որակավորում չունեցող աշխատողների համար նվազագույնը 25%-ով ցածր է, 17-18 տարեկանների համար՝ 20%-ով[17]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ Համաշխարհային բանկի տվյալների բազա — WB.
  2. ↑ http://www.imf.org/external/datamapper/NGDP_RPCH@WEO?year=2016
  3. ↑ Համաշխարհային բանկի տվյալների բազա — WB.
  4. ↑ http://www.imf.org/external/datamapper/PCPIEPCH@WEO?year=2016
  5. ↑ «Report for Selected Countries and Subjects». www.imf.org (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ սեպտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2018 թ․ սեպտեմբերի 19-ին.
  6. ↑ «Ginebra tendrá un salario mínimo de 3.700 euros al mes, m». Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ նոյեմբերի 27-ին. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 19-ին.
  7. ↑ «Архивированная копия». Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ նոյեմբերի 27-ին. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 19-ին.
  8. ↑ «Salario minimo Neuchâtel - Unia, il sindacato». Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ նոյեմբերի 27-ին. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 19-ին.
  9. ↑ «A Ginevra il salario minimo è di 23 franchi all'ora - Ticinonline». Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ նոյեմբերի 25-ին. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 19-ին.
  10. ↑ «Salario minimo: a Ginevra in un mese, in Ticino attesa di 6 anni - Ticinonline». Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ նոյեմբերի 27-ին. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 19-ին.
  11. ↑ «Suisse. Le salaire minimum à 3 800 euros bruts est entré en vigueur à Genève». Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ նոյեմբերի 20-ին. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 19-ին.
  12. ↑ «Salario minimo, niente effetto sospensivo per i ricorsi - Ticinonline». Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ նոյեմբերի 25-ին. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 19-ին.
  13. ↑ «Geneva to introduce minimum wage of £3,500 a month | Switzerland | The Guardian». Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ նոյեմբերի 16-ին. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 19-ին.
  14. ↑ «Geneva introduces world highest minimum wage of $25 an hour». Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ նոյեմբերի 21-ին. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 19-ին.
  15. ↑ «Statuory minimum wages_in the EU - 2018: First Findings» (pdf) (անգլերեն). Eurofound. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2020 թ․ օգոստոսի 31-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 1-ին.
  16. ↑ «Luxembourg Times - Luxembourg - New laws for Luxembourg in 2019». Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հունվարի 19-ին. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 11-ին.
  17. ↑ Ткаченко А.А. Минимальная заработная плата / гл. редактор Осипов Ю.С. и др. — Большая Российская энциклопедия. — Москва: Научное издательство "Большая Российская Энциклопедия", 2012. — Т. 20. Меотская археологическая культура - Монголо-татарское нашествие. — С. 371—372. — 767 с. — 60 000 экз. — ISBN 978-5-85270-354-5

Գրականություն խմբագրել

  • Kirsch, R. La croissance de l’économie luxembourgeoise. — Luxembourg City, 1971.
  • Bauler, A. Les fruits de la souveraineté nationale. Essai sur le développement de l’économie luxembourgeoise de 1815 à 1999: une vue institutionnelle. — Luxembourg City, 2001.
  • Leboutte, R.; Puissant, J.; Scuto, D. Un siècle d’Histoire industrielle (1873-1973). Belgique, Luxembourg, Pays-Bas. Industrialisation et sociétés. — Brussels, 1998.
  • Margue, P.; Jungblut, M.-P. Le Luxembourg et sa monnaie. — Luxembourg City, 1990.
  • Trausch, G.; de Vreese, M. Luxembourg et les banques. De la révolution industrielle au 7e centre financier mondial. — Luxembourg City, 1995.
  • Trausch, Gérard Les mutations économiques et sociales de la société luxembourgeoise depuis la révolution française. — Luxembourg City: STATEC, 2012. — (Cahiers économiques).
  • Weber, P. Histoire de l’économie luxembourgeoise. — Luxembourg City, 1950.
  • L’économie luxembourgeoise au 20e siècle / Wey, C.. — Luxembourg City, 1999.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Լյուքսեմբուրգի_տնտեսություն&oldid=9422867» էջից