Թադևոս (Կաֆայի եպիսկոպոս)
Թադևոս (կամ Թադեոս - 1357), 14-րդ դարի հայ եկեղեցական գործիչ։ 1321 թվականին կամ դրանից էլ առաջ Աղվանքի կաթողիկոս Ստեփանոս IV-ի կողմից օծվել է որպես հայ առաքելական եկեղեցու Կաֆայի (ներկայիս Թեոդոսիայի) թեմի եպիսկոպոս [Ն 1] : Հռոմի Հովհաննես XXII պապի պապական բուլլան՝ ՝ Doctor gentium egregius, թվագրված 1321 թվականի նոյեմբերի 22-ին, նրան բնորոշում է որպես «կործանման որդի... ով առանձնացել է եկեղեցու հետ միասնությունից»։ Նա դեմ էր լատին եպիսկոպոս Ջերոմ Կատալոնացու նշանակմանը պաշտոնի։ Այդուհանդերձ՝ 1322 թվականին հենց ինքն էլ կաթոլիկություն է ընդունել և միացել Դոմինիկյան միաբանությանը։ Նրան, հավանաբար, խոստացել են, որ կփոխարինի Ջերոմին, երբ վերջինս մահանա[1]։ Այս ժամանակաշրջանի Կաֆայի կաթոլիկ եպիսկոպոսների ժամանակագրությունը որոշ չափով խառնված է։ [Ն 2]
| Թադևոս | |
|---|---|
| Մահացել է | 1357 |
| Մասնագիտություն | քրիստոնյա քահանա և գրող |
Ավելի ուշ՝ 1322 թվականին, Թադևոսը Ջերոմի հետ մեկնել է Ավինյոն՝ Հռոմի պապին այցելելու նպատակով[1]։ 1323 թվականին նա դեռ այնտեղ է գտնվել։ 1323 թվականին Կիլիկյան Հայաստանի թագավոր Լևոն II- ին ուղղված նամակում Մարինո Սանուդո Տորսելոն գրում է, որ «Եղբայր Թադեոսն ու նրա աջակիցները, ձեր բանագնացները, որոնք այժմ գտնվում են հռոմեական կուրիայում, կկարողանան բանավոր զեկուցել ձեզ, երբ վերադառնան ձեզ մոտ», թե ինչպես էր Սանուդոն աղաչում, որ օգնություն հասցվի Հայոց թագավորությանը։
1328 թվականին Թադևոսը նշանակվել է Կոռիկոսի լատինական/կաթոլիկ եպիսկոպոս։ 1334 թվականին նա փոխարինել է Ջերոմին որպես Կաֆայի եպիսկոպոս[1] և այդ պաշտոնը վարել է մինչև իր մահը, որը տեղի է ունեցել 1357 թվականին։
Թադևոսը հայերեն է թարգմանել Դոմինիկյան Բրեյվիարիի/վարքականոնի մի մասը[5]։ Փոլ Ռայանթը, խմբագրելով 1291 թվականին Ակրայի անկման լատիներեն պատմությունը՝ Ystoria de desolatione et conculcatione civitatis Acconensis et tocius terre sancte,, այն վարկածն է առաջ քաշել, որ դրա հեղինակը՝ Թադեոս Նեապոլցին, նույն ինքը՝ Թադևոս Կաֆացին է։ Սակայն այս վարկածը չափազանց անհավանական է համարվում[6]։
Նշումներ
խմբագրել- ↑ See Armenians in Crimea.
- ↑ According to Patrick Zutshi, documents of indulgence from 1322–1323 and 1327 show both Jerome and Thaddeus as bishop. Zutshi suggests that they were joint bishops until Thaddeus was appointed to Corycus in 1328.[2] The indulgence Zutshi dated to 1327 is dated to July–September 1326 by Peter Linehan, who published an edition of the text. It lists a Thadeus Caphensis, but no Jerome. According to Linehan, Thaddeus had succeeded as bishop by April 1326.[3] Sherman Roddy has Thaddeus succeeding Jerome in 1323.[4]
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 1,2 Roman Hautala, "Catholic Missions in the Golden Horde Territory," in Ovidiu Cristea and Liviu Pilat (eds.), From Pax Mongolica to Pax Ottomanica: War, Religion and Trade in the Northwestern Black Sea Region (14th–16th Centuries) (Brill, 2020), pp. 39–65, at 57–58.
- ↑ Patrick Zutshi, "Collective Indulgences from Rome and Avignon in English Collections," in Michael J. Franklin and Christopher Harper-Bill (eds.), Medieval Ecclesiastical Studies in Honour of Dorothy M. Owen (Boydell Press, 1995), pp. 281–297, at 292.
- ↑ Peter Linehan, "The Beginnings of Santa María de Guadalupe and the Direction of Fourteenth-Century Castile", The Journal of Ecclesiastical History 36.2 (1985): 284–304.
- ↑ Sherman Roddy, The Correspondence of Marino Sanudo Torsello, PhD diss. (University of Pennsylvania, 1971), pp. 120–121.
- ↑ Marshall W. Baldwin, "Missions to the East in the Thirteenth and Fourteenth centuries," in N. P. Zacour and H. W. Hazard (eds.
- ↑ Luigi Russo, "Taddeo di Napoli", Dizionario Biografico degli Italiani, Vol. 94 (Istituto dell'Enciclopedia Italiana, 2019).
Գրականություն
խմբագրել- Loenertz, Raymond-Joseph. "Deux évêques dominicains de Caffa: frère Thaddée d'Arménie et frère Matthieu Manni de Cortone." Archivum Fratrum Praedicatorum 5 (1935): 346–357
- Richard, Jean. "Deux évêques dominicains agents de l'Union arménienne au Moyen-Âge." Archivum Fratrum Praedicatorum 19 (1949): 255–265.