Վիքիպեդիա

Էվոնդեր Լյան

Էվոնդեր Լյան (անգլ.՝ Awonder Liang, ապրիլի 9, 2003(2003-04-09), Մեդիսոն, ԱՄՆ)[1], ամերիկացի շախմատային գրոսմայստեր: Երիտասարդ տարիքում նա շախմատի հրաշամանուկ էր և 14 տարեկան հասակում դարձել է երրորդ ամենաերիտասարդ ամերիկացին, ով ստացել է գրոսմայստերի կոչում (Աբհիմանյու Միշրայից և Սամուել Սևիանից հետո): Լիանգը իր տարիքային կարգում աշխարհի կրկնակի չեմպիոն էր:

Էվոնդեր Լյան
Դիմանկար
Ծնվել էապրիլի 9, 2003(2003-04-09) (21 տարեկան)
ԾննդավայրՄեդիսոն, ԱՄՆ
Քաղաքացիություն ԱՄՆ
ԿրթությունMadison West High School?
Մասնագիտությունշախմատիստ

Կրթություն

խմբագրել

Լիանգը սովորել է Մեդիսոն Ուեսթի ավագ դպրոցում[2]: Ավագ դպրոցում սովորել է Վելմա Համիլթոնի անվան միջնակարգ դպրոցում։ Տարրական դպրոցում նա սովորել է Չարլզ Վան Հայզի տարրական դպրոցում։ Հետո սովորել է Չիկագոյի համալսարանում։

Կարիերա

խմբագրել

2011 թվականի ապրիլի 16-ին, երբ Լյանը մասնակցել է Վիսկոնսին նահանգի Միլուոկի քաղաքում կայացած Հեյլի Անկյունները չելլենջինին, Լիանգը դարձել է Միացյալ Նահանգների շախմատի ֆեդերացիայի (USCF) պատմության ամենաերիտասարդ շախմատային փորձագետը՝ 2000 վարկանիշով, 8 տարեկան 7 օրական հասակում:[3] Նա գերազանցել է Սամվել Սևյանին պատկանող նախորդ ռեկորդը՝ 9 տարեկան 11 ամսեկան և 23 օրական,[4] մոտ 701 օր: (Այս ռեկորդը հետագայում գերազանցել է Աբհիմանյու Միշրան, ով փորձագետ դարձավ 7 տարեկան 6 ամսեկան և 22 օրական հասակում)։

2011 թվականի օգոստոսի 5-ին, 8 տարեկան 118 օրական հասակում, նա դարձել է ամենաերիտասարդ մարզիկը, ով հաղթել է միջազգային վարպետին ստանդարտ մրցաշարային պարտիայում։  Դա տեղի է ունեցել Ֆլորիդա նահանգի Օռլանդո քաղաքում անցկացվող ԱՄՆ-ի բաց առաջնության 6-րդ տուրում, երբ Լիանգը հաղթեց Դանիել Ֆերնանդեսին (ՖԻԴԵ-ի վարկանիշ 2401 և USCF 2448 այդ ժամանակ):[5]

2011 թվականի նոյեմբերի 27-ին Բրազիլիայի Կալդաս Նովաս քաղաքում կայացած շախմատի աշխարհի պատանեկան առաջնությունում նվաճել է ոսկե մեդալ մինչև 8 տարեկանների կարգում:[6] Այս հաղթանակը նրան բերել է շախմատի մինչև 8 տարեկան պատանիների աշխարհի չեմպիոնի և ՖԻԴԵ-ի վարպետի տիտղոսներ:[7]

2012 թվականի հուլիսի 29-ին նա դարձել է ամենաերիտասարդ խաղացողը, ով երբևէ հաղթել է գրոսմայստերին սահմանափակ ժամանակով մրցաշարային խաղում։  Դա տեղի է ունեցել Մերիլենդ նահանգի Ռոքվիլ քաղաքում անցկացվող Washington International մրցաշարի երրորդ տուրում, երբ նա հաղթել է գրոսմայստեր Լարի Կաուֆմանին: Այդ ժամանակ Լիանգը 9 տարեկան 111 օրական էր, ինչը մոտ 2,5 ամսով գերազանցել է նախորդ ռեկորդը։[8] Ավելի վաղ ռեկորդը պատկանում էր Շահ Հեթուլին՝ մոտ 9 տարեկան 6 ամսական հասակում:[9] Միևնույն ժամանակ, Լիանգը մի քանի ամսով գերազանցել է գրոսմայստերի նկատմամբ ամենաերիտասարդ հաղթանակի ԱՄՆ ռեկորդը. նախորդ ռեկորդը պատկանում էր Ֆաբիանո Կարուանային:[10][11] Ավելի ուշ այդ ռեկորդը գերազանցել է 8-ամյա Լեոնիդ Իվանովիչը, ով 2024 թվականի հունվարին հաղթեց Միլկո Պոպչևին։[12][13]

2013 թվականի մարտի 23-ին նա դարձել է ամենաերիտասարդ մարդը, ով երբևէ ստացել է վարպետի կոչում Միացյալ Նահանգների շախմատի ֆեդերացիայում։  Խաղալով Օհայո նահանգի Դեյթոն քաղաքում անցկացվող Midwest Open թիմային շախմատի փառատոնում, նա երկրորդ փուլում հաղթել է կյանքի սպորտի վարպետին, և նրա USCF վարկանիշը 2206 էր: Այս արդյունքին հասնելու պահին Լիանգին մնացել էր 17 օր մինչև նրա տասներորդ տարեդարձը,[14] Ավելի վաղ սահմանված տարիքից 10 օր փոքր (ռեկորդը պատկանում էր Սամվել Սևյանին նրա տասներորդ տարեդարձից 7 օր առաջ):[4] 2015 թվականի սեպտեմբերի 2-ին Մաքսիմիլիան Լուն 12 օրով գերազանցել է Լիանգի ռեկորդը։ [15] 2013 թվականի աշխարհի երիտասարդական առաջնությունում, որը տեղի է ունեցել Ալ-Այինում, Լիանգը հաղթել է մինչև 10 տարեկանների կարգում։

2014 թվականի հունիսի 30-ին, 11 տարեկան 92 օրական հասակում, մասնակցելով DC International-ի 2-րդ ամենամյա մրցաշարին, նա դարձել է ամենաերիտասարդ ամերիկացին, ով լրացրել է միջազգային վարպետի (ՄՎ) նորմատիվը։ [16] 2015 թվականի նոյեմբերի 25-ին Դալասում Լիանգը, 12 տարեկան, 7 ամսական և 6 օրական հասակում, լրացրել է իր երրորդ և վերջին ՄՎ ստանդարտը՝ այդպիսով դառնալով ամենաերիտասարդ ամերիկացին, ով երբևէ դիմել է միջազգային վարպետի կոչմանը:[17]

2016 թվականի հուլիսի 8-ից 17-ը Լիանգը մասնակցել է ԱՄՆ-ի պատանիների փակ առաջնությանը Սենթ Լուիսի շախմատի ակումբում և Միսուրիական ուսումնական կենտրոնում: Լիանգը վաստակել է 6/9 միավոր և զբաղեցրել է երկրորդ տեղը Ջեֆրի սյունից հետո, ով հաղթեց 6½/9 հաշվով: Նա հաղթել է չորս պարտիայում, չորսը ոչ-ոքի խաղաց և մեկ պարտիա պարտվեց Սյունին։

2017 թվականի մայիսին Լիանգը նվաճել է գրոսմայստերական վերջին երկու տիտղոսները Սենթ Լուիսի Spring Chess Classic (B խումբ) և Չիկագոյի բաց առաջնությունում (Chicago Open), որոնցից վերջինը հաղթեց մայիսի 29-ին։ Առաջին մրցաշարում նա հաղթել է 7½/9 հաշվով, իսկ երկրորդում՝ 6½/9 հաշվով: Այսպիսով, նա բաժանել է 5-9-րդ տեղերը: Այդ ժամանակ նա դարձել է ԱՄՆ-ի երրորդ ամենաերիտասարդ խաղացողը, ով կարողացել է նվաճել շախմատի գրոսմայստերի տիտղոսը:[18] 2017 թվականի հուլիսի 17-ին Լիանգը 6½/9 հաշվով հաղթել է ԱՄՆ-ի պատանիների փակ առաջնությունում: Այդպիսով նա վաստակել է 2018 թվականի ԱՄՆ շախմատի առաջնության ուղեգիր:[19][20] 2017 թվականի հոկտեմբերին նա հրավիրվել է նաև Ճամայկայի պատմության մեջ առաջին միջազգային շախմատային փառատոնին, որտեղ իր թիմի համար հաղթել է «Մոլեգնող ագռավները» և ստացել մրցանակ։[6][21][22]

2022 թվականի հոկտեմբերին Լիանգը հրավիրվել է մասնակցելու ԱՄՆ շախմատի առաջնությանը որպես վիլդ կարդ՝ զբաղեցնելով 3-րդ տեղը 7,5/13 ոչ-ոքի հաշվով։[23] 2023 թվականի մարտին Ավոնդերը իր UChicago B թիմին դուրս բերեց Հյուսիսային սիրողական թիմերի ԱՄՆ-ի երկրորդ անընդմեջ առաջնությանը։[24]

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. ↑ IM title application FIDE.
  2. ↑ Stofflet, John (14 March 2019). «Madison teen will be youngest competitor at U.S. Chess Championship». NBC 15. Վերցված է 22 December 2020-ին.
  3. ↑ Lewis, Chelsey. «Chess whiz». Wisconsintrails.com. Արխիվացված է օրիգինալից January 6, 2014-ին. Վերցված է 2014-01-24-ին.
  4. ↑ 4,0 4,1 «The United States Chess Federation - Samuel Sevian Youngest US Master Ever!». www.uschess.org. Վերցված է 2023-11-21-ին.
  5. ↑ «Awonder Liang vs Daniel Fernandez (2011) "It's Awonder Full Life"». Chessgames.com. 2011-07-30. Վերցված է 2014-01-24-ին.
  6. ↑ 6,0 6,1 Moe, Doug (2021-02-08). «Local chess prodigy looks beyond the board». Channel3000.com (անգլերեն). Վերցված է 2023-11-21-ին.
  7. ↑ McClain, Dylan (December 3, 2011). «8-Year-Old American Wins a World Championship». New York Times. Վերցված է August 4, 2012-ին.
  8. ↑ A new record by Awonder. Susan Polgar Chess Daily News and Information. 2012-07-30. Retrieved on 2012-10-11;
  9. ↑ «The Hindu News Update Service». Chennai, India: Hindu.com. 2009-01-11. Վերցված է 2014-01-24-ին.
  10. ↑ «Global Child Prodigy Awards». gcpawards.com. Վերցված է 2023-11-21-ին.
  11. ↑ «Fabiano Caruana | www.uschesschamps.com». uschesschamps.com. Վերցված է 2023-11-21-ին.
  12. ↑ Svensen, Tarjei (21 January 2024). «8-Year-Old Makes History Becoming Youngest To Beat Grandmaster In Classical Chess». chess.com.
  13. ↑ «Eight Year Old Leonid Ivanoivc Becomes Youngest Player To Beat GM In Classical Chess». 22 January 2024.
  14. ↑ «9-year-old boy named chess master». dayton-daily-news (English). Վերցված է 2023-11-21-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  15. ↑ Singer, Stephen (2015-11-24). «10-year-old Connecticut boy is youngest-ever chess master in US». St. Augustine Record (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2023-11-21-ին.
  16. ↑ Dunne, Alex (2016-12-15). The United States Junior Open Chess Championship, 1946-2016 (անգլերեն). McFarland. էջ 165. ISBN 978-1-4766-2891-2.
  17. ↑ Silver, Albert (2015-12-02). «Awonder Liang is youngest ever IM in US». ChessBase. Վերցված է 3 December 2015-ին.
  18. ↑ Journal, Gayle Worland | Wisconsin State (2022-07-07). «Decorated Madison chess champ heads back to U.S. Junior Championship». Wisconsin State Journal (անգլերեն). Վերցված է 2023-11-21-ին.
  19. ↑ «2018 U.S. Championship May 2018 United States of America FIDE Chess Tournament report». ratings.fide.com. Վերցված է 2023-11-21-ին.
  20. ↑ «US Chess Championships 2018 | The Week in Chess». theweekinchess.com. Վերցված է 2023-11-21-ին.
  21. ↑ «First Jamaica International Festival». Chess News (անգլերեն). 2017-10-19. Վերցված է 2023-11-21-ին.
  22. ↑ Shabazz, Daaim (2017-10-21). «2017 Jamaica International Chess Festival». The Chess Drum (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2023-11-21-ին.
  23. ↑ «Caruana Crowned U.S. Champion, Yu Resurrected In Women's». 2022-10-20. Վերցված է 2023-03-25-ին.
  24. ↑ «USATN: UChicago B Repeats as Tournament Breaks 100 Teams». 2023-03-17. Վերցված է 2023-03-25-ին.

Արտաքին հղումներ

խմբագրել
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Էվոնդեր_Լյան&oldid=10045304» էջից