Էդուարդ Յոլյան
Էդուարդ Վահանի Յոլյան (օգոստոսի 20, 1926, Բաքու, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ - ապրիլի 6, 2009, Դոնի Ռոստով, Ռուսաստան), հայկական արմատներով օդաչու և Խորհրդային Միության հերոս։ Ունի գնդապետի կոչում։ Սովորել է Խորհրդային Միության տարբեր քաղաքներում (հիմնականում՝ Ռուսաստանի Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունում) և ստացել օդաչուի և տիեզերագնացի որակավորում։
| Էդուարդ Վահանի Յոլյան | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | 1926, օգոստոսի 20 |
| Ծննդավայր | .svg){kind=small} Ադրբեջանական ԽՍՀ, Բաքու |
| Մահացել է | ապրիլի 6, 2009 (82 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Դոնի Ռոստով, Ռուսաստան |
| Գերեզման | Դոնի Ռոստովի հյուսիսային գերեզման |
| Քաղաքացիություն |  ԽՍՀՄ |
| Ազգություն | հայ |
| Կրթություն | Մոսկվայի ավիացիոն ինստիտուտ |
| Մասնագիտություն | տիեզերագնաց |
| Պարգևներ և մրցանակներ | |
Կենսագրություն խմբագրել
Էդուարդ Յոլյանը ծնվել է 1926 թվականի օգոստոսի 20-ին Ադրբեջանի Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետության Բաքու քաղաքում՝ հայկական ընտանիքում։ 1938-1944 թվականներին ապրել է Նորիլսկում, Մոսկվայում և ապա Սվերդլովսկում։ 1944 թվականին Սվերդլովսկում ավարտում է ռազմաօդային ռուսական հատուկ դպրոց։
1948 թվականին ավարտել է 9-րդ ռազմական ավիացիայի դպրոցի օդաչուների նախնական ուսումնական հաստատությունը։ Նույն թվականին տեղափոխվել է սովորելու Բորիսոգլեբսկ քաղաքի Ռազմական ավիացիոն դպրոցում, որն էլ ավարտել է 1951 թվականին։ 1953 թվականին ավարտել է փորձարկման պիլոտային դպրոցը և 1960 թվականին տեղափոխվել Մոսկվա։ Մասնակցել է T-3, PT-8, T-49, T-5, U-1, CY-7 գերձայնային կործանիչների ստեղծմանը։
1960-1982 թվականին երկարաժամկետ ուսուցումից հետո Մոսկվայում անցել է աշխատանքի։ Նա բարձրանում է երկինք, և փորձարկվել է աշխարհի առաջին գերձայնային ուղևորատար ինքնաթիռը՝ Tu-144: Նա մասնակցել է թեստերի Tu-22 ինքնաթիռի, ինչպես նաև Տու 124, Tu-134, Tu-154: 1971 թվականի ապրիլի 26-ին խիզախության և հերոսության ցուցաբերման համար Էդուարդ Յոլյանը գերագույն խորհրդի նիստում պարգևատրվել է Խորհրդային Միության հերոսի և Լենինի շքանշանով։ 1982 թվականին ստացել է գնդապետի պաշտոն։
1982-1996 թվականներին աշխատել է որպես ինժեներ՝ Մոսկվայում և Բաքվում։ Իր կյանքի վերջին տարիները Էդուարդ Յոլյանն անցկացրել է Դոնի Ռոստովում։ Մահացել է 2009 թվականի ապրիլի 6-ին Ռուսաստանում։ Թաղված է Խորհրդային Միության հերոսների հուշահամալիրում։
Գրականություն խմբագրել
- Амирханян М. Д. Армяне — Герои Советского Союза. — Ер., 2005. — 202 с. — ISBN 99930-4-342-7.
- Большая русская биографическая энциклопедия. (3 CD).
- Васин В. П., Симонов А. А. Испытатели ЛИИ. — Жуковский: Авиационный Печатный Двор, 2001. — С. 55. — 192 с. — ISBN 5-93705-008-8.
- Саркисян С. Т. Энциклопедия Арцах-Карабаха. — СПб., 2005. — 312 с.: ил. ISBN 5-9676-0034-5.
- Симонов А. А. Заслуженные испытатели СССР. — М.: Авиамир, 2009. — С. 76—77. — 384 с. — ISBN 978-5-904399-05-4.