Վիքիպեդիա

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ընթացքում ռազմական արտադրություն

Ռազմական արդյունավերություն

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ընթացքում ռազմական արտադրություն, հիմնական գործոն, տոտալ պատերազմում հաղթանակի հասնելու համար։

Օդային ռումբերի արտադրություն Մոսկվայի գործարաններից մեկում, 1941 թվականի դեկտեմբեր, Լուսանկարը ՝ Ա. Վ. Ուստինովի
Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ ԱՄՆ-ի պատմության մեջ առաջին անգամ կանանց աշխատանքը զանգվածաբար օգտագործվում էր արդյունաբերության մեջ

ՀՆԱ - Համախառն ներքին արդյունք խմբագրել

 
Այս գրաֆիկը ցույց է տալիս Միավորված ազգերի/Առանցքի երկրների ՀՆԱ հարաբերակցությունը 1938-45 թվականների ընթացքում:

Ստորև բերված աղյուսակը ցույց է տալիս Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի մասնակից հիմնական երկրների ՀՆԱ-ի հարաբերակցությունը՝ 1938-ից 1945 թվականներին, 1990 թվականի գներով միլիարդ միջազգային դոլարով։

Страна 1938 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945
Ավստրիա 24 27 27 29 27 28 29 12
Ֆրանսիա[1] 186 199 164 130 116 110 93 101
Գերմանիա 351[2] 384[2] 387[2] 412[2] 417[2] 426[2] 437[2] 310[2]
Իտալիա[3] 141 151 147 144 145 137 117 92
Ճապոնիա[4] 169 184 192 196 197 194 189 144
ԽՍՀՄ[5] 359 366 417 359 274 305 362 343
Մեծ Բրիտանիա 284 287 316 344 353 361 346 331
ԱՄՆ[6] 800 869 943 1094 1235 1399 1499 1474
Միավորված ազգեր Ընդհանուր[7] 1629 1600 1331 1596 1862 2065 2363 2341
Առանցքի ուժեր Ընդհանուր[8] 685 746 845 911 902 895 826 466
ՀՆԱ Միավորված ազգեր / Առանցքի ուժեր[9] 2,38 2,15 1,58 1,75 2,06 2,31 2,86 5,02

Աղյուսակի տվյալների աղբյուրը՝ Harrison, Mark, «The Economics of World War II: Six Great Powers in International Comparison», Cambridge University Press (1998).

Ռազմական արտադրություն՝ ըստ արտադրանքի տեսակների խմբագրել

 
«Սենտինել» տանկերի հավաքում Բենքսթաունի արվարձանում (Նոր Հարավային Ուելս), 1942թ․
 
Սովետական դպրոցներից մեկի արհեստավորները ականներ են պատրաստում ճակատի համար, 1942թ․
Ռազմական արտադրանքի տեսակը Դաշնակից երկրներ Առանցքի Երկրներ
Տանկեր և ԻՀԿ-ներ 227 235 52 345
Հրետանի 914 682 180 141
Ականանետ 657 318 100 000+
Գնդացիրներ 4 744 484 1 058 863
Ռազմական բեռնատարներ 3 060 354 594 859
Ռազմական ինքնաթիռներ, ընդհամենը 633 072 208 908
* Կործանիչներ 212 459 90 684
* Գրոհիչ 37 549 12 539
* Ռմբակործանիկչներ 153 615 35 415
* Հետախուզական ինքնաթիռներ 7885 13 033
* Տրանսպորտային ինքնաթիռներ 43 045 5657
* Ուսումնական ինքնաթիռներ 93 578 28 516
Ռազմական նավատորմի, ընդհամենը 2588 1461
* Ավիակիրներ 155 16
* Ռազմանավեր 13 7
* Հածանավ 82 15
* Կործանիչներ 814 86
* Պահականավախումբ 1102 -
* Սուզանավեր 422 1337
Առևտրային նավատորմի տոննաժ 33 993 230 5 000 000+

Ռազմական արտադրությունը բաժանված է ըստ երկրների խմբագրել

 
T-34-ը Ուրալի ծանր մեքենաշինության գործարանի փոխակրիչի վրա, 1942թ․
 
«Վագրը» և նրա սահադաշտերը գերմանական գործարանում, 1944թ․

Զենքի անվանում խմբագրել

Տանկեր և ինքնագնաց հրետանային կայանքներ խմբագրել

  1. Գերմանիա = ~ 30 000
  2. ԽՍՀՄ = 85 255
  3. ԱՄՆ = 76 857
  4. Մեծ Բրիտանիա = 27 896
  5. Կանադա = 5678
  6. Ճապոնիա = 2515 կամ 5800
  7. Իտալիա = 2473 կամ 2680
  8. Վենգրիա = 500 կամ 710
  9. Մոնղոլիա = 45 կամ 12
  10. Ռումինիա = 105

Նշում՝ Փակագծերում թվերը ցույց է տալիս 75 մմ և ավելի հիմնական տրամաչափի տանկերի և ինքնագնաց հրացանների քանակը։ Այն չի ցուցադրվում բոլոր երկրների համար (միայն այս կատեգորիայի ամենամեծ արտադրողների համար):

Հրետանի խմբագրել

 
«Չի-նու» տանկի հավաքում, 1945թ․

Հրետանին ներառում է զենիթային և հակատանկային կայանքներ, որոնց տրամաչափը գերազանցում է 37 մմ-ը։ ԽՍՀՄ-ում պատերազմի տարիներին արտադրվել է 482,200 ատրճանակ բոլոր համակարգերից և տրամաչափերից և 347,900 ականանետերից։

  1. ԽՍՀՄ = 516 648
  2. Վենգրիա = 447
  3. Ռումինիա = 2800

Ականանետեր (50 մմ և բարձր) խմբագրել

  1. ԽՍՀՄ = 347 900
  2. Մեծ Բրիտանիա = 102 950
  3. Գերմանիա = 73 484

Գնդացիրներ խմբագրել

 
Ամերիկյան Զենիթի հավաքում, 1942թ․
  1. ԽՍՀՄ = 1 477 400
  2. Գերմանիա = 674 280
  3. Ճապոնիա = 380 000
  4. Մեծ Բրիտանիա = 297 336
  5. Կանադա = 251 925
  6. ԱՄՆ = 52 000
  7. Բրիտանական Համագործակցության այլ երկրներ = 37 983
  8. Վերգրիա = 4 583
  9. Ռումինիա = 10 000
  10. Իտալիա = 55 000

Ռազմական բեռնատարներ խմբագրել

 
Կանադացի Վ. Ֆոսթերը ծխում է ձեռքի գնդացիր հավաքելուց հետո Բրեն, Տորոնտո, 1941թ․
  1. Կանադա = 815 729
  2. Մեծ Բրիտանիա = 480 943
  3. Գերմանիա = 345 914
  4. ԽՍՀՄ = 265 600
  5. Ճապոնիա = 165 945
  6. Իտալիա = 83 000

Ինքնաթիռներ խմբագրել

 
6 մայիսի, 1943 թ․ Ամերիկյան Studebaker US6 բեռնատարներ, Արևելյան Իրան, Ամերիկյան մատակարարումների ավտոկոնվոյ՝ հօգուտ ԽՍՀՄ-ի

Բոլոր տեսակի ռազմական ինքնաթիռներ խմբագրել

  1. ԱՄՆ = 254 964
  2. ԽՍՀՄ = 213 742
  3. Մեծ Բրիտանիա = 117 931
  4. Ճապոնիա = 109 320
  5. Գերմանիա = 108 182
  6. Կանադա = 16 431
  7. Իտալիա = 11 122
  8. Բրիտանական Համագործակցության այլ երկրներ = 3081
  9. Վենգրիա = 1046
  10. Ռումինիա = 1113

Կործանիչներ խմբագրել

 
Բ-24-ի հավաքում Ֆորտ Ուորթում (Տեխաս), 1943թ․
  1. ԱՄՆ = 71 684
  2. ԽՍՀՄ = 63 087
  3. Գերմանիա = 56 484
  4. Մեծ Բրիտանիա = 49 422
  5. Ճապոնիա = 30 447
  6. Իտալիա = 4510

Գրոհիչ ինքնաթիռ խմբագրել

  1. ԽՍՀՄ = 37 549
  2. Գերմանիա = 12 539

Ռմբակոծիչներ խմբագրել

 
Messerschmitt Bf.109-ի հավաքումը, 1943թ․
  1. ԱՄՆ = 97 810
  2. Մեծ Բրիտանիա = 34 689
  3. ԽՍՀՄ = 21 116
  4. Գերմանիա = 18 235
  5. Ճապոնիա = 15 117
  6. Իտալիա = 2063

Հետախուզական ինքնաթիռներ խմբագրել

  1. Գերմանիա = 6299
  2. Ճապոնիա = 5654
  3. Մեծ Բրիտանիա = 3967
  4. ԱՄՆ = 3918

Տրանսպորտային ինքնաթիռներ խմբագրել

  1. ԱՄՆ = 23 929
  2. ԽՍՀՄ = 17 332
  3. Գերմանիա = 3079
  4. Ճապոնիա = 2110
  5. Մեծ Բրիտանիա = 1784
  6. Իտալիա = 468

Ուսումնական ինքնաթիռներ խմբագրել

  1. ԽՍՀՄ = 57 623
  2. Մեծ Բրիտանիա = 31 864
  3. Ճապոնիա = 15 201
  4. Գերմանիա = 11 546
  5. ԽՍՀՄ = 4061
  6. Իտալիա = 1769

Ծովային նավեր խմբագրել

 
Ամերիկյան Բ-25 ռմբակոծիչների հավաք, 1942 թվականի հոկտեմբեր

Ավիակիրներ խմբագրել

  1. ԱՄՆ = 22(141)
  2. Ճապոնիա = 16
  3. Մեծ Բրիտանիա = 14
  4. Գերմանիա = 0 (ոչ մի հատ չի ավարտվել պատերազմի ավարտին)

Փակագծերում նշված թիվը ցույց է տալիս Ուղեկցող ավիակիրների թիվը։

Ռազմանավեր խմբագրել

 
Սեկակու ավիակրի վայրէջքը հորդառատ անձրևի ժամանակ, 1939թ․
  1. ԱՄՆ = 10
  2. Մեծ Բրիտանիա = 5
  3. Իտալիա = 3
  4. Ճապոնիա = 2
  5. Գերմանիա = 2

Հածանավ խմբագրել

 
Օժանդակ միջին տրամաչափի հրացանի տեղադրում աշխարհի ամենամեծ Յամատո ռազմանավի վրա, 1941թ․
  1. ԱՄՆ = 48
  2. Մեծ Բրիտանիա = 32
  3. Ճապոնիա = 9
  4. Իտալիա = 6
  5. ԽՍՀՄ = 2

Կործանիչներ խմբագրել

 
Ամերիկյան թեթև հածանավ ւս Cleveland (Կլ-55) համանուն տիպի ստապելի վրա, 1941թ․
  1. ԱՄՆ = 349
  2. Մեծ Բրիտանիա = 240
  3. Ճապոնիա = 63
  4. ԽՍՀՄ = 25
  5. Գերմանիա = 17
  6. Իտալիա = 6

Ուղեկցող նավեր խմբագրել

  1. ԱՄՆ = 498
  2. Մեծ Բրիտանիա = 413
  3. Կանադա = 191
  4. Գերմանիա = 23

Սուզանավեր խմբագրել

  1. Գերմանիա = 1337
  2. ԱՄՆ = 422
  3. Ճապոնիա = 167
  4. Մեծ Բրիտանիա = 167
  5. ԽՍՀՄ = 52
  6. Իտալիա = 28
  7. Ռումինիա = 2

Առևտրային նավատորմի նավեր (տոննա) խմբագրել

 
Ճապոնական ականակիր Ակիսիմո, Օսակա, 1944թ․
  1. ԱՄՆ = 33 993 230
  2. Մեծ Բրիտանիա = 6 378 899
  3. Ճապոնիա = 4 152 361
  4. Բրիտանական Համագործակցության այլ երկրներ = 2 702 943
  5. Իտալիա = 469 606

Նյութեր խմբագրել

 
«Լիբերտի» տիպի տրանսպորտ ստապելում, Բալթիմոր, 1943թ․

Ածուխ խմբագրել

Տոննա

  1. ԱՄՆ = 3 549 200 000
  2. ԽՍՀՄ = 2 845 300 000
  3. Գերմանիա = 2 420 300 000
  4. Մեծ Բրիտանիա = 1 441 200 000
  5. Ճապոնիա = 543 200 000[10]
  6. Կանադա = 101 900 000
  7. Իտալիա = 168 400 000
  8. Վենգրիա = 6 600 000
  9. Ռումինիա = 1 600 000

Երկաթի հանքաքար խմբագրել

Տոննա

  1. ԱՄՆ = 396 900 000
  2. ԽՍՀՄ = 257 350 000
  3. Գերմանիա = 240 700 000
  4. Մեծ Բրիտանիա = 119 300 000
  5. Ճապոնիա = 42 800 000
  6. Վենգրիա = 14 100 000
  7. Ռումինիա = 10 800 000
  8. Իտալիա = 4 400 000
  9. Կանադա = 3 600 000

Նաֆտ խմբագրել

 
Անվադողերի պատրաստում Firestone ընկերությունում, Ակրոն (Օհայո), 1941թ․

Տոննա

  1. ԱՄՆ = 533 200 000
  2. ԽՍՀՄ = 234 500 000
  3. Մեծ Բրիտանիա = 190 800 000
  4. Գերմանիա = 33 400 000 (23 400 000 սինթետիկ նավթը ներառյալ)
  5. Ռումինիա = 25 000 000
  6. Կանադա = 8 400 000
  7. Ճապոնիա = 5 200 000
  8. Վենգրիա = 3 200 000

Տես նաև խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ ВВП Франции относится к Оси в пропорциях: 1940: 56 %, 1941-43: 100 %, 1944: 58 %.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 Mark Harrison. «The economics of World WarII:an overview» (PDF). Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2020 թ․ սեպտեմբերի 28-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 11-ին.
  3. ↑ ВВП Италии относится к Оси в пропорциях: 1938—1943: 100 % Ось, 1944—1945: 100 % Объединённые нации.
  4. ↑ ВВП Японии относится к Оси за все годы, для иллюстрации возможного вклада этой страны в баланс сил.
  5. ↑ СССР — распределение в пользу Объединённых наций: 1939: только 67 % благодаря пакту с Германией, но ничего к Оси. В течение 1940 СССР вообще не учитывается. 1941: 44 % отнесено к Объединённым нациям (после начала Операции Барбаросса), 1942—1945: 100%.
  6. ↑ ВВП США относится к Объединённым нациям за все годы, для иллюстрации возможного вклада этой страны (и ленд-лиза в частности) в баланс сил.
  7. ↑ Суммарное ВВП по Объединённым нациям не равно сумме ВВП стран-участников; смотри правила распределения ВВП, описанные выше.
  8. ↑ Суммарное ВВП по странам Оси не равно сумме ВВП стран-участников; смотри правила распределения ВВП, описанные выше.
  9. ↑ ВВП Объединённые нации/страны Оси: здесь показано соотношение ВВП враждующих блоков в разные годы; то есть 2,00 отражает тот факт, что производственные мощности Объединённых наций были примерно в два раза больше, чем у стран Оси. Пожалуйста, учитывайте, что не все страны, участвовавшие во Второй мировой войне на одной из сторон, учитываются в данной таблице. Правила распределения ВВП стран-участников по враждующим блокам описаны выше.
  10. ↑ Пушкарев А.А. Колониальные империи на закате. — 1993.

Գրականություն խմբագրել

  • GDP values: Harrison, Mark, «The Economics of World War II: Six Great Powers in International Comparison», Cambridge University Press (1998).
  • Milward, Alan S., «War, economy, and society, 1939—1945», University of California Press (1979).
  • Overy, Richard, «Why the Allies Won (Paperback)», W. W. Norton & Company; Reprint edition (1997).
  • Barnett, Correlli, «The audit of war : the illusion & reality of Britain as a great nation», Macmillan, (1986).
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Երկրորդ_համաշխարհային_պատերազմի_ընթացքում_ռազմական_արտադրություն&oldid=9458626» էջից