Եվ դարից երկար ձգվում է օրը
«Եվ դարից երկար ձգվում է օրը» (ռուս.՝ И дольше века длится день), Չինգիզ Այթմատովի առաջին վեպը։ Առաջին անգամ հրապարակվել է 1980 թվականին «Новый мир» ամսագրում։ Ավելի ուշ հրատարակվել է «Բքոտ կիսակայարան» վերնագրով։ 1990 թվականին «Знамя» ամսագրում լույս տեսավ «Չինգիզ խանի սպիտակ ամպը» վիպակը, որն հետագայում հիմնական վեպի մասը դարձավ։
Եվ դարից երկար ձգվում է օրը ռուս.՝ И дольше века длится день | |
|---|---|
 Գրքի հայերեն տարբերակի շապիկը։ «Սովետական գրող», 1983 թիվ | |
| Հեղինակ | Չինգիզ Այթմատով |
| Տեսակ | գրական ստեղծագործություն |
| Ժանր | վեպ |
| Բնօրինակ լեզու | ռուսերեն |
| Լեզու | ռուսերեն |
| Ներկայացված է | 1980 թիվ |
| Երկիր |  ԽՍՀՄ |
| Հրատարակիչ | «Новый мир» ամսագիր |
| Հրատարակման տարեթիվ | սեպտեմբեր 1983 |
| Թարգմանիչ հայերեն | Սոֆի Ավագյան |
| Հրատարակում հայերեն | «Սովետական գրող», գրադարանային մատենաշար. 1983 թիվ, Երևան |
| ԳՄՍՀ | 0-253-11595-7 |
| OCLC | 255105725 |
| Վիքիքաղվածք | Եվ դարից երկար ձգվում է օրը |
Կիսակայարանի նախատիպը գրողը ընտրել է Բայկանուր տիեզերական կայանի մոտ գտնվող Տորետամ կիսակայարանից, որն էլ իր անվանումը ստացել է կից գերեզմանից, որտեղ թաղված է շեյխ Տորե-Բաբան՝ Չինգիզ խանի հետնորդներից մեկը։
Սյուժե խմբագրել
|
Գնացքները այս կողմերում գնում էին արևելքից արևմուտք և արևմուտքից արևելք...
Իսկ երկաթուղու շուրջը, այս կողմերում, փռված էին հսկայական ամայի տարածություններ՝ Սարի-Օզեկներ, Դեղին տափաստանների միջնակները։ Այս կողմերում ուզածդ տարածությունը չափվում էր երկաթուղուց, ինչպես Գրինվիչի միջօրեականից... Իսկ գնացքները գնում էին արևելքից արևմուտք և արևմուտքից արևելք... |
|
Գիրքն սկսվում է Գրիգոր Նարեկացու հատվածով. «Զոր գիրդ ընդ մարմնոյս և բանդ ընդ հոգւոյս»։
Հետո անմիջապես վեպը սկսվում է աղվեսի նկարագրությամբ, որը հետևում է երկաթուղու ընթացքին։
Հետո ծեր կինը վազելով գնում է, որպեսզի հայտնի ամբողջ գյուղին հայտնի մարդու՝ Ղազանղապի մահվան գույժը։ Վերջինս վեպի գլխավոր հերոս Բորանլի Եդիգեյի ընկերն էր։ Այսպիսով կազմակերպվում է թաղման արարողությունը։ Սակայն, ընտանիքը և համագյուղացիները գալով գերեզման, տեսնում են, որ այն չկա. դրա տեղում կառուցվել էր տիեզերակայան[1][2]։
Գեորգի Գաչևը գրում է, որ վեպում փաստացի երկու հերոսներ կան՝ Բորանլի Եդիգեյը և Կարանառը՝ իր դաստիարակած ուղտը[2]։
2013 թվականին ՌԴ Կրթության և գիտության նախարարությունը «Եվ դարից երկար ձգվում է օրը» գիրքը մտցրեց «100 գիրք դպրոցականների համար» մատենաշարի ցանկ։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ «Человек и его духовная родина в романе «И дольше века длится день»». Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ մայիսի 17-ին. Վերցված է 2016 թ․ փետրվարի 10-ին.
- ↑ 2,0 2,1 Г. Гачев. Предисловие к «И дольше века длиться день» СПб: Азбука-классика, 2004
Գրականություն խմբագրել
- Ч. Айтматов. И дольше века длится день. СПб.: Азбука-классика 2004
- Человек и его духовная родина в романе «И дольше века длится день» Արխիվացված 2008-05-17 Wayback Machine
- Чингиз Торекулович Айтматов. И дольше века длится день
 | Վիքիքաղվածքն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Եվ դարից երկար ձգվում է օրը» հոդվածին։ |