Ենթամնայի պատերազմ
Ենթամնայի պատերազմ (չեխ․՝ Pomlčková válka, սլովակ.՝ Pomlčková vojna), Չեխոսլովակիայի անվանվան վերաբերյալ վեճ չեխական և սլովակական ներկայացուցիչների միջև, տեղի է ունեցել 1989 թվականի «Թավշյա հեղափոխությունից» հետո։
Պատմություն խմբագրել
Թեև 1989 թվականի նոյեմբերին տեղի ունեցավ «Թավշյա հեղափոխությունը», սակայն 1990 թվականի սկզբին երկիրը դեռ կրում էր «Չեխոսլովակիայի Սոցիալիստական Հանրապետություն» («Československá socialistická republika», ČSSR՝ ինչպես չեխերենով, այնպես էլ սլովակերենով)։ Նախագահ Վացլավ Հավելն առաջարկեց անվանից հեռացնել «սոցիալիստական» բառը, բայց սլովակ քաղաքական գործիչներն առաջարկեցին ևս մեկ փոփոխություն, որպեսզի երկրի անվանումը գրվեր ենթամնայով («Չեխո-Սլովակիա»), ինչպես եղել է 1918-1920 և 1938-1939 թվականներին։
1990 թվականի մարտի 29-ին Չեխոսլովակիայի խորհրդարանը որոշեց, որ երկրի անվանումը չեխերենով պետք է լինի առանց գծիկի (չեխ․՝ Československá federativní republika) և գծիկով՝ սլովակերեն (սլովակ.՝ Česko-slovenská federatívna republika)[1][2]։ Սակայն այդ որոշումը անբավարար համարվեց, և 1990 թվականի ապրիլի 20-ին խորհրդարանը նորից փոխեց երկրի անունը դարձնելով՝ Չեխիայի և Սլովակիայի Դաշնային Հանրապետություն (չեխ․՝ Česká a Slovenská Federativní Republika, սլովակ.՝ Česká a Slovenská Federatívna Republika)[3][4]։ Ինչպես չեխերենում, այնպես էլ սլովակերենում, արտահայտության միայն առաջին բաղադրիչն է ընդունված գրել մեծատառով, այնպես որ հարց ծագեց, թե արդյո՞ք պետք է մեծատառով գրել «Սլովակիայի» բառը․ այս խնդիրը շրջանցվեց՝ որոշելով մեծատառ գրել բոլոր բաղադրիչները։
Անվանման վերաբերյալ այս վեճը մշակույթով և լեզվով երկու հարազատ ժողովուրդների քիչ նշանակալի առիթներով ազգամիջյան հարաբերությունների բարդացումների օրինակներից մեկն է։ Անլուծելի հակասությունների կուտակման կառուցողական չլուծումը հանգեցրեց 1993 թվականի երկրի՝ Չեխիա և Սլովակիա բաժանմանը։ Սլովակիայի և Չեխիայի ժամանակակից պետություններում երկու անկախ ազգային պետությունների ձևավորումը դիտարկվում է որպես պատմական անհրաժեշտություն։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Československá federativní republika, Sbírka zákonů, Ročník 1990, Částka 19[1](PDF), page 362, «Ústavní zákon 81/1990 ze dne 29. března 1990 o změně názvu Československé socialistické republiky», March 29, 1990 (на чешском — Конституционный закон об изменении названия Чехословацкой Социалистической республики)
- ↑ Česko-slovenská federatívna republika, Zbierka zákonov č. 19/1990, [2] page 362, «Ústavný zákon 81/1990 Zb. z 29. marca 1990 o zmene názvu Československej socialistickej republiky», 29 March 1990 (на словацком — Конституционный закон об изменении названия Чехословацкой Социалистической республики)
- ↑ Sbírka zákonů České a Slovenské Federativní Republiky Ročník 1990, Částka 21[3](PDF), page 402, «Ústavní zákon 101/1990 ze dne 18. dubna 1990, kterým se mění a doplňuje ústavní zákon č. 100/1960 Sb., Ústava Československé federativní republiky, a ústavní zákon č. 143/1968 Sb., o československé federaci», 18 April 1990 (на чешском — Конституционный закон об изменении названия Чехословацкой Федеративной республики)
- ↑ Česká a Slovenská Federatívna Republika, Zbierka zákonov č. 21/1990, page 404, «Ústavný zákon 101/1990 Zb. z 20. apríla 1990 o zmene názvu Česko-slovenskej federatívnej republiky», 20 April 1990 (на словацком — Конституционный закон об изменении названия Чехо-Словацкой Федеративной республики)