Դեժյո Դյարմատի
Դեժյո Դյարմատի (հունգ.՝ Gyarmati Dezső, 23 հոկտեմբերի, 1927, Միշկոլց – 18 օգոստոսի, 2013, Բուդապեշտ, Հունգարիա), հունգարացի ջրագնդորդ, Օլիմպիական խաղերում ամենաշատ տիտղոսները նվաճած մարզիկը ջրագնդակի պատմության մեջ։ Մասնակցել է հինգ Օլիմպիական խաղերի անընդմեջ (1948-1964), որոնցում ազգային հավաքականի կազմում վաստակել է երեք ոսկե (1952, 1956, 1964), մեկ արծաթե (1948) և մեկ բրոնզե (1960) մեդալներ[2][3]։ Եվրոպայի երկակի չեմպիոն (1954, 1962)։ Հանդես է եկել հունգարական «Ույպեշտ» և «Ֆերենցվարոշ» ակումբներում։
| Դեժյո Դյարմատի | |
|---|---|
 | |
| Անձնական տեղեկություն | |
| Սեռ՝ | արական |
| Բնօրինակ անուն՝ | Gyarmati Dezső |
| Ազգություն՝ | հունգար |
| Մասնագիտացում՝ | ջրագնդորդ |
| Երկիր՝ | .svg){kind=small} Հունգարիա |
| Ծննդյան ամսաթիվ՝ | հոկտեմբերի 23, 1927[1] |
| Ծննդավայր՝ | Միշկոլց, Miskolc District, Բորշոդ-Աբաույ-Զեմպլեն, Հունգարիա |
| Մահվան ամսաթիվ՝ | օգոստոսի 18, 2013[1] (85 տարեկան) |
| Մահվան վայր՝ | Բուդապեշտ, Հունգարիա |
| Ակումբ՝ | Ույպեշտ, Ֆերենցվարոշ |
| 186 սմ | |
| Քաշ՝ | 83 կիլոգրամ |
Կենսագրություն խմբագրել
Դեժյո Դյարմատին ծնվել է 1927 թվականի հոկտեմբերի 23-ին Հունգարիայի հյուսիս-արևելքում գտնվող Միլկոլց քաղաքում։ Դեժյո Դյարմատին համարվել է իր ժամանակի ամենաարագ ջրագնդորդներից մեկը։ Նրա անձնական ռոկորդը 100 մետր տարածությունում կազմել է 58,5 վայրկյան։ Լինելով ձախլիկ՝ խաղի ժամանակ նա երկու ձեռքերն էլ օգտագործել է նետում կատարելիս։ Նա կարող էր հանդես գալ ինչպես առջևի գծում, այնպես էլ հետևում։ Ազգային հավաքականի կազմում նա անցկացրել է ավելի քան 100 հանդիպում, այդ թվում նա մասնակցել է 1956 թվականի Օլիմպիական խաղերում Հունգարիայի ու ԽՍՀՄ հավաքականների հայտնի խաղին, որը կոչվել է «Արյուն ջրավազանում»։ Հավաքականի կազմում նա մասնակցել է 1948 թվականին Լոնդոնում, 1952 թվականին Հելսինկիում, 1956 թվականին Մելբուրնում, 1960 թվականին Հռոմում և 1964 թվականին Տոկիոյում անցկացված Օլիմպիական խաղերին՝ արժանանալով տարբեր հարգի մեդալների[4]։
Խաղացողի կարիերան ավարտելուց հետո աշխատել է որպես մարզիչ. եղել է Վենեսուելայի հավաքականի մարզիչը, ապա գլխավորել է Հունգարիայի հավաքականը։ Վերջինս Դեժյո Դյարմատիի գլխավորությամբ 1976 թվականին Մոնրեալում անցկացված Օլիմպիական խաղերում արժանացել է ոսկե, 1972 թվականին Մյունխենում անցկացված Օլիմպիական խաղերում՝ արծաթե, իսկ 1980 թվականին Մոսկվայում անցկացված Օլիմպիական խաղերում՝ բրոնզե մեդալների։ Դեժյո Դյարմատին Հունգարիայի ջրագնդակի ֆեդերացիայի ղեկավարներից մեկը, գրել է այդ մարզաձևին նվիրված մի շարք գրքեր[2]։
1990 թվականին Դեժյո Դյարմատին ընտրվել է Հունգարիայի խորհրդարանի անդամ Հունգարիայի դեմոկրատական ֆորում կուսակցության կողմից, որ հաղթել էր ընտրություններում։
1976 թվականին Դեժյո Դյարմատին ընդգրկվել է Լողի միջազգային փառքի սրահում։ 1994 թվականին դարձել Հունգարական «Վաստակի համար» շքանշանի կոմանտորական խաչի ասպետ[5], 2010 թվականին՝ «Վաստակի համար» շքանշանի Մեծ խաչի ասպետ (բարձրագույն պարգևը, որ շնորհվում է պետության ղեկավար չհանդիսացող անձանց)։
Դեժյո Դյարմատին մահացել է 2013 թվականի օգոստոսի 18-ին Բուդապեշտում, 85 տարեկան հասակում[6]։
Ընտանիք խմբագրել
Դեժյո Դյարմատին ամուսնացած էր հունգարացի լողորդուհի Էվա Սեկեյի հետ, ով 1952 թվականի Օլիմպիական խաղերում ոսկե մեդալի է արժանացել 200 մետր բրասով մրցատարածությունում, իսկ 1956 թվականին նույն մրցատարածությունում վաստակել է արծաթե մեդալ։ Նրանց դուստրը՝ Անդրեա Դյարմատին (ծնվել է 1954 թվականին) նույնպես դարձել է լողորդուհի և մասնակցել է 1968 և 1972 թվականների Օլիմպիական խաղերին։ 1972 թվականին նա արժանացել է երկու օլիմպիական մեդալների՝ 100 մետր մեջքի վրա լողում զբաղեցնելով երկրորդ իսկ 100 մետր բաթերֆլայով լողում՝ երրորդ տեղը։ Անդրեա Դյարմատին ամուսնացել է հունգարացի մարզիկ Միխայ Խեսի (ծնվել է 1943 թվականին) հետ, ով 1968 թվականին օլիմպիական չեմպիոն է դարձել թիավարությունում (բայդարկա)։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Encyclopædia Britannica
- ↑ 2,0 2,1 «FINA in mourning - Water polo legend Dezso Gyarmati passed away». fina.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հոկտեմբերի 19-ին. Վերցված է 14 հոկտեմբերի, 2016-ին.
- ↑ «HISTORY OF THE GAME OF WATER POLO». collegiatewaterpolo.org. Վերցված է 14 հոկտեմբերի, 2016-ին. (անգլ.)
- ↑ Profile: "Dezsõ Gyarmati" databaseOlympics.com (Retrieved on January 25, 2008)
- ↑ «Sport: Meghalt Gyarmati Dezső» (հունգարերեն). HVG.hu. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 20-ին.
- ↑ Meghalt Gyarmati Dezső (հունգարերեն)
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Դեժյո Դյարմատի Արխիվացված 2009-02-12 Wayback Machine - օլիմպիական վիճակագրությունը Sports-Reference.com կայքում (անգլ.)
- FINA in mourning — Water polo legend Dezso Gyarmati passed away Արխիվացված 2016-10-19 Wayback Machine — 19 օգոստոսի, 2013 (անգլ.)
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դեժյո Դյարմատի» հոդվածին։ |