Դավթի պարսատիկ
«Դավթի պարսատիկ» (եբրայերեն՝ קלע דוד «Քելա Դավիթ»), նաև «Շարվիթ քսամիմ» ( եբրայերեն՝ שרביט קסמים «կախարդական փայտիկ»), նաև «Stanner» (անգլ.՝ Stunner, from to stun - «շշմեցնել; ցնցում, ցնցում»), Իսրայելի պաշտպանության բանակի հակահրթիռային պաշտպանության բազմամակարդակ համակարգ, որը նախատեսված է կարճ հեռահարության բալիստիկ հրթիռների և խոշոր տրամաչափի չկառավարվող հրթիռների խոցման համար, որոնց արձակման միջակայքը 70-300 կմ է։ (այլ աղբյուրների համաձայն՝ 40-200 կմ[1] կամ 40-300 կիլոմետր[2], և ենթաձայնային թևավոր հրթիռներ[3]։ Այն մշակում է իսրայելական Rafael ընկերությունը՝ ամերիկյան Raytheon ընկերության հետ միասին[4]։ Ենթադրվում է, որ այն ունակ կլինի որսալու նաև ինքնաթիռներ։
Դավթի պարսատիկ | |
---|---|
Տեսակ | զենքի մոդել |
Ենթատեսակ | զենիթային կառավարվող հրթիռ |
Երկիր | Իսրայել |
Ծառայության ընդունման տարի | 2015 |
Ստեղծող | Rafael Advanced Defense Systems |
Արտադրող | Rafael Advanced Defense Systems |
«Դավթի պարսատիկ» հակահրթիռային նոր մարտկոցները դարձել են Իսրայելում ստեղծվող հակահրթիռային պաշտպանության շարակարգային համակարգի միջին օղակը։ «Երկաթե գմբեթ» կարճ հեռահարության հակահրթիռային պաշտպանության համակարգը լավ է գործել 2011-2014 թվականներին՝ խոցելով մոտ 1200 հրթիռներ «Քասամ» և ԲՄ-21 «Գրադ»[5], և արդեն ստանձնել է մարտական հերթապահություն։ Իսկ բալիստիկ հրթիռներից պաշտպանության համար նախատեսված Hetz համակարգը շահագործման է հանձնվել 2000 թվականին։
Կառուցվածք խմբագրել
Այս հակահրթիռային պաշտպանության համակարգում որսիչը երկաստիճան[6] հակահրթիռային հրթիռ է, որը հագեցած է քթի հատվածում տեղադրված երկու տեսակի ուղղորդման համակարգերով․
- ռադարային,
- օպտիկա-էլեկտրոնային.
Մշակողի խոսքով՝ համալիրը կգործի ցանկացած եղանակային պայմաններում, իսկ նրա որսիչչ հրթիռները կկարողանան փոխել ուղղությունը թռիչքի կեսին։
Մեկ որսիչ հրթիռի գինը մոտ 1 մլն դոլար է, սակայն Իսրայելի Պաշտպանության նախարարությունը այս գինը համարում է արդարացված՝ հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ հակառակորդի հրթիռներից վնասը, որը կարող է որսալ «Դավթի պարսատիկը», զգալիորեն ավելի մեծ կլիներ[7]։
Փորձարկումներ խմբագրել
Համակարգի հաջող փորձարկումներն իրականացվել են 2012 թվականի նոյեմբերին, երբ որսացել են մի քանի հրթիռներ[8] և կրկին 2013 թվականի նոյեմբերի 20-ին, երբ կալանիչ մարտագլխիկը հաջողությամբ ոչնչացրել է թիրախային բալիստիկ հրթիռ։ Ակնկալվում էր, որ «Դավթի պարսատիկը» ծառայության մեջ կմտնի 2014 թվականին[9]։
2015 թվականին համակարգը անցել է թեստավորման վերջնական փուլը։ Իսրայելի ռազմաօդային ուժերը սկսել են համակարգի ընդունման նախապատրաստման գործընթացը, և բացվեց օպերատորի դասընթաց։ Սպասվել է, որ առաջին մարտկոցը կտեղակայվի 2016 թվականին[10][11]։
2019 թվականի մարտին Իսրայելի պաշտպանության նախարարության Հոմայի տնօրինությունը և ԱՄՆ Հրթիռային պաշտպանության գործակալությունը (MDA) զեկուցել են «Դավթի պարսատիկի» օգտագործման մի քանի սցենարների հաջող փորձարկման մասին[12]։
Օգտագործում խմբագրել
2016 թվականի մարտին Իսրայելի պաշտպանության նախարարությունը և ԱՄՆ հակահրթիռային պաշտպանության գործակալությունը սկսել են հակահրթիռային համակարգերի սարքավորումներ փոխանցել Իսրայելի ռազմաօդային ուժերի ՀՕՊ տնօրինությանը։ ՀՕՊ ստորաբաժանումներին են փոխանցվել ռադարներ, կապի, հրամանատարա-կառավարման սարքեր, իսկ հետո հենց իրենք՝ որսիչները։ Դրան հաջորդել են համակարգը մարտական պատրաստության բերելու ընթացակարգերը 2017 թվականի ապրիլին «Դավթի պարսատիկ» հակահրթիռային պաշտպանության մարտկոցը պաշտոնապես դրվել է մարտական հերթապահության Հազորում գտնվող Իսրայելի ռազմաօդային ուժերի բազայում[13][14][15]։
Ըստ իսրայելական լրատվամիջոցների՝ 2018 թվականի հուլիսին «Դավթի պարսատիկն» առաջին անգամ օգտագործվել է մարտական իրավիճակում՝ սիրիական ուժերի կողմից արձակված երկու «Տոչկա-Ու» հրթիռները որսալու համար։ Երկու թիրախներն էլ ընկել են Սիրիայի տարածքում, ««Դավթի պարսատիկ» հրթիռներից մեկը բաց է թողել թիրախը, մյուսը պարբերաբար ինքնաոչնչացվել է, երբ պարզ է դարձել, որ թիրախը չի ընկնի Իսրայելի տարածքում[16]։ Ինչպես գրում է «Аргументы Недели» շաբաթաթերթը՝ վկայակոչելով իսրայելական և իրանական աղբյուրները, իսրայելական հրթիռը, որն ընկել է Սիրիայի տարածքում, ընկել է սիրիական բանակի ձեռքը, իսկ ավելի ուշ տարվել Ռուսաստան՝ հետազոտության համար[17]։
Արտահանում խմբագրել
Ֆինլանդիան հայտարարել է, որ մտադիր է գնել «Դավթի պարսատիկը» ՆԱՏՕ-ին անդամակցելուց հետո՝ 2023 թվականի գարնանը։ 2023 թվականի նոյեմբերի 12-ին Իսրայելը պայմանագիր է ստորագրել «Դավթի պարսատիկը» Ֆինլանդիային մատակարարելու շուրջ 317 մլն. եվրո. Առաքումը սպասվում է մինչև 2030 թվականը[18][19]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ «Израиль испытал «Пращу Давида»». Лента.ру. 20 Ноября 2013. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 28-ին.
- ↑ «Архивированная копия» (PDF). Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2015 թ․ հուլիսի 31-ին. Վերցված է 2015 թ․ դեկտեմբերի 23-ին.
- ↑ «Stunner. Terminal Missile Defense Interceptor» (PDF) (անգլերեն). Rafael. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2012 թ․ հուլիսի 28-ին. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 14-ին.
- ↑ «Израиль провел успешные испытания комплекса ПРО «Праща Давида»». newsru.co.il. 25 ноября 2012 г. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հուլիսի 14-ին. Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 25-ին.
- ↑ Yael Livnat One year ago today, Iron Dome intercepts first ever rocket, 05/04/2012 Արխիվացված 2012-10-17 Wayback Machine idf.il
- ↑ «Израиль закончил испытания системы ПРО «Праща Давида»: Оружие: Силовые структуры: Lenta.ru». Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2015 թ․ դեկտեմբերի 21-ին.
- ↑ ЦАХАЛ готовит внедрение комплекс ПРО «Волшебная палочка», 26.10.11 Արխիվացված 2011-10-27 Wayback Machine MIGnews.com
- ↑ «Израиль провел успешные испытания комплекса ПРО «Праща Давида»». newsru.co.il. 25 ноября 2012 г. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հուլիսի 14-ին. Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 25-ին.
- ↑ «Состоялись успешные испытания системы ПРО «Шарвит ксамим», 20.11.2013». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ նոյեմբերի 23-ին. Վերցված է 2013 թ․ նոյեմբերի 20-ին.
- ↑ ««Праща Давида» скоро поможет «Железному куполу»». 9-й канал. 1 апреля 2015. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ դեկտեմբերի 22-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 28-ին.
- ↑ ««Волшебная палочка» против «Хизбаллы»». Mignews. 29 июня 2015. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ օգոստոսի 8-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 28-ին.
- ↑ «"Отразит любую угрозу": в Израиле испытали новую противоракетную систему». vesty.co.il. 2019 թ․ մարտի 19. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ մարտի 20-ին. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 20-ին.
- ↑ «ВВС Израиля получают комплексы новой системы ПРО «Шарвит ксамим»». Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 2-ին. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 1-ին.
- ↑ ««Праща Давида» на боевом посту». Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ մայիսի 3-ին. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 14-ին.
- ↑ «Система ПРО «Волшебная палочка» передана военным». Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հունիսի 10-ին. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 14-ին.
- ↑ «Израильская «Праща Давида» против советской «Точки»: СМИ о неудачной первой попытке». Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ օգոստոսի 10-ին. Վերցված է 2018 թ․ օգոստոսի 10-ին.
- ↑ «Секретная израильская ракета доставлена в Москву». Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ օգոստոսի 2-ին. Վերցված է 2018 թ․ օգոստոսի 2-ին.
- ↑ «Финляндия купила у Израиля систему противоракетной обороны «Праща Давида»». Новая газета Европа. 2280 թ․ ապրիլի 27. Վերցված է 2023 թ․ նոյեմբերի 12-ին.
- ↑ «Финляндия стала первым покупателем израильской системы ПВО «Праща Давида», способной сбивать баллистические ракеты». The Insider (ռուսերեն). Վերցված է 2023 թ․ նոյեմբերի 12-ին.