Դայլես թատրոն
«Դայլես թատրոն» (լատիշ․՝ Dailes teātris), պրոֆեսիոնալ լատվիական թատրոն, հիմնադրվել է 1920 թվականին Ռիգայում։ 1940 թվականից հետո մինչև 1980 ական թվականը թատրոնը կոչվել է գեղարվեստական։ 1954 թվականին կոչվել է հայտնի վիպասան Ռայնիսի անունով, 1966 թվականին ստացել է ակադեմիական կոչում։
 | |
|---|---|
| Տեսակ | թատերական կազմակերպություն |
| Երկիր |  Լատվիա |
| Գտնվելու վայրը | Ռիգա |
| Հիմնադրման ամսաթիվ | 1920 թվականի նոյեմբերի 19 |
| Նախկին անվանումներ | Լատվիական ԽՍՀ-ի պետական ակադեմիական գեղարվեստական թատրոն |
| Գլխավոր ռեժիսոր | Ջ․ Ջիլինջեր |
| Կայք | dailesteatris.lv |
 Dailes Theater Վիքիպահեստում | |
Թատրոնի պատմություն
խմբագրելԹատրոնի անձնակազմի առաջին ներկայացումը եղել է Ռայնիսի ողբերգություններից՝ «Ինդուլիս ի Արիա»ն (լատիշ․՝ «Indulis un Ārija»)։ Թատրոնի հիմնադիրը և մինչև 1965 թվականը գլխավոր ռեժիսորը եղել է Էդուարդ Սմիլգիսը։ 1929 թվականից սկսած թատրոնի խաղացանկում ոչ միայն դասական և դրամատիկական ներկայացումներ էին, այլ նաև երաժշտական համարներ՝ մյուզիքլներ[1]։
1963 թվականից թատրոնի գեղարվեստական ղեկավարությունը անցավ Փիթեր Փիթերսոնին։ 1971 թվականին թատրոնի տնօրեն դարձավ Արնոլդ ինինշը։ 1987 թվականից թատրոնը ացավ Կարլի Աուշկապսի ղեկավարության տակ։ 2002 թվականի սեպտեմբերի 16-ին թատրոնի գեղարվեստական ղեկավար դարձավ Միհաիլ Գրուզդովը, իսկ 2010 թվականի մայիսից թատրոնի նախկին սցենարիստ Մարտին Վիլկիսիս։ 2010 թվականին թատրոնի գլխավոր ռեիժիսոր դարձավ Ջիլինջերը։
Թատրոնի շինություն
խմբագրելԹատրոնի նոր շինության ծրագրի հեղինակը Ստանյանն է, վորջինս մասնագիտությամբ ճարտարապետ էր։ Թատրոնը կառուցվել է 1966 թվականից մինչև 1976 թվականը։ Բացումը կայացել է 1977 թվականի նոյեմբերի 30-ին։
Շինության կառուցման աշխատանքներում մասնակցություն են ունեցել ճարտարապետեր Յակոբսոնը, Կանդերսը, Ստանյան, Ինժեներ Բրիեդիսը։ Շինության նախագծի հեղինակը ճարտարապետեր Մ․ Ստայան և Վեցիլիսն էին, դիզայները՝ Ռամթսը, իսկ նկարիչը Վիլբերգսը։
Թատրոնի գլխավոր ռեժիսոներ և գեղարվեստական ղեկավարներ
խմբագրել- Էդուարդ Սմիլիգս (1920-1964 թվականներին)
- Փիթերիս Փաթերսոն (1964-1969 թվականներին)
- Արնոլդ Լինինշ (1971-1987 թվականներին)
- Կարլիս Աուշկապս (1987-2002 թվականներին)
- Միհաիլ Գրուզդով (2002-2009 թվականներին)
- Մարտինշ Վիլկարսիս (2010-2011 թվականներին)
- Ջ․ Ջ․ Ջիլինջեր (2011 թվականից)
Թատրոնի անձնակազմ
խմբագրելԴերասաններ
- Աբելե Ալմա
- Ադերնիեկս Կարլիս
- Աուզինշ Իվարս
- Բալդոնե Աուստրա
- Բարտկևիչ Յուրիս
- Անդրիս Բերեզինշ
- Բրամբերգա Էլբիրա
- Բրիկե Ինդիրա
- Վազդիկա Իլզե
- Վեզդիկս Հերմանիս
- Վալդմանե Լուցիա
- Վլադմաս Կարլիս
- Վալտերս Էվալդս
- Վարպինյա Վիտա
- Գայդելիս Դայնիս
- Գաուդինշ Փիթերիս
- Գրավելիս Գինթս
- Ձելզիտիս Լաուրիս
- Ձերվե Այա
- Դիմիտերս Արտուրս
- Դրեգե Օլգա
- Ժագարս Յուրիս
- Ժվիգուլե Լիլիա
- Կալդովսկա Եիժենիա
- Կալնինշ Յուրիս
- Կալնյա Ռեզիա
- Կաստերիս Գիրթս
- Կլետնիեցե Միլդա
- Կուզուլե Իլզե
- Լայվա Իրմա
- Լասմանե Վիլմա
- Լեյմանե Էլվիրա
- Լիվանե Ակվելինա
- Լիեպինշ Վալդիս
- Լիեպինշ Փեթերիս
- Մարտինսոնե Միրձա
- Միկլեսոն Ալբերտս
- Նևարաուսկա Քրիսինա
- Օզոլինիա Բենիտա
- Օզոլինիա Լիլիտա
- Փաբրիկս Կարլիս
- Պաուկշտելո Յանիս
- Պլյավնիեցե Իևվա
- Պուպուրե Լիդիա
- Ռեշետինս Ինտարս
- Ռոբեժնիեկս Արտիս
- Ռուբուլե Սարմատե
- Սիլինշ Այվարս
- Սիլինշ Ալդիս
- Սկրաստինշ Արտուրս
- Սկուինիա Լիգիտա
- Սմիլգիս Էդուարդս
- Սուբատնիեկս Լաուրիս
- Ֆերդա Էրիկա
- Փիլիպսոնս Արտուրս
- Ֆրինբերգս Յուրիս
- Էրմալե Էսմերալդա
- Յանուաս Մարինա
Լավագույն ներկայացումներ
խմբագրել- 1928 թվական - «Շվեյք» Յարոսլավ Գաշեկա
- 1933 թվական - «Իոսիֆը և իր եղբայրները» Ռայնիս
- 1941 թվական - «Բելուգինայի ամուսնությունը» Ալեքսանդր Օստրովսկի և Նիկոլայ Սոլովյով
- 1944 թվական - «Ֆիեսկոյի զրույցը Գենուայում» Ֆրեդրիխ Շիլեր
- 1946 թվական - «Ոչնչից շատ աղմուկ» Ուլիամ Շեքսպիր
- 1947 թվական - «Կրակ և գիշեր» Ռայնիս
- 1949 թվական - «Աննա Կարենինա» Լև Տոլստոյ
- 1950 թվական - «Ինդուլիս ի Արիա» Ռայնիս
- 1951 թվական - «Երեք քույրեր» Անտոն Չեծով
- 1952 թվական - «դիմակահանդես» Միխաիլ Լերմոնտով
- 1955 թվական - «Կրտսեր եղբոր ամառը» Գունարս Պրիեդե
- 1956 թվական - «Թեև աշուն» Գունարս Պրիեդե
- 1958 թվական - «Նորմունդի ընկերուհին» Գունարս Պրիեդե
- 1958 թվական - «Այսպես սկսվեց օրը » Լուսիսա
- 1958 թվական - «Սագա օ Յոստե Բերլինգե» ելմա Լագերլյոֆ
- 1958 թվական - «Բարի մարդ Սիչուանից» Բերտալոտա Բրեհտա
- 1959 թվական - «Յուստինա» Հելի Վուոլիյոկ
- 1959 թվական - «Դրական կերպար» Գունարս Պրիեդե
- 1960 թվական - «Վիկայի առաջին պարահանդեսը» Գունարս Պրիեդե
- 1960 թվական - «Պատերազմ և խաղաղություն» Լև Տոլստոյ
- 1961 թվական - «Կասա մարե» Իոն Դրուցե
- 1961 թվական - «Անտառային հանելուկ» Լիլիան Հելման
- 1962 թվական - «Իլիա Մուրոմեց» Ռայնիս
- 1963 թվական - «Երեք փոքրիկ քույրիկներ» Ե․ Անսոն
- 1965 թվական - «Կիտա քաղաքում» Գունարս Պրիեդե
- 1965 թվական - «Կրակ և գիշեր» Ռանիս
- 1966 թվական - «Դիկարկա» Ժան Անու
- 1967 թվական - «Մոտոցիկլետը» Փիթերիս Փիթերսոն
- 1969 թվական - «Ապուշը» Դաստաևսկի
- 1970 թվական - «Ինդրանները» Ռուդոլֆ Բլաումանիսա
- 1970 թվական - «Պատը» Մարցիկևիչ
- 1971 թվական - «Մի փոքր կանանց մասին» Էդվարդ Ռադզինսկի
- 1973 թվական - «Իգուանի գիշերը» Թենեսի Ուիլիամ
- 1974 թվական - «Վերջին բարիերը» Անրդեյ Դրիպե
- 1976 թվական - «Մի նիստի արձանագրություն» Ալեքսանդր Գելման
- 1977 թվական - «Արի աստիճանով խաղանք» Գունարս Պրիեդե
- 1980 թվական - «Հացենու ծառուղին» Բ․ Սալիշ
- 1981 թվական - «Նիսկավրիի հացը» Հելի
- 1991 թվական - «Լետսիան և սիրունիկները» Պ․ Շեֆիր
- 1993 թվական - «Մկնդեղ և հին ժանյակը» Ջ․ Կեսերլինգ
- 1994 թվական - «Պողպատե մագնոլիա» Ռոբերտ Հարլինգ
- 1995 թվական - «Մոնոլոգ Իզաբելան, ով դիտում է անձրևը Մակոնդոյում» Գաբրել Գարսիա Մարկես
- 1997 թվական - «Մանուշակագույն վերմակը» Գունար Պրիեդա
- 1997 թվական - «Ֆրեդի» Ռոբեր Թոմ
- 1998 թվական - «Վեյ, Հովիկ!» Ռայնիս
- 1999 թվական - «Վարպետի տեսքը» Պերա Ուլովա Էնկվիստա[2]
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ Tеатр Дайлес
- ↑ Teātris un kino biogrāfijās : enciklopēdija / sast. un galv. red. Māra Niedra; māksl. Aleksandrs Busse. - Rīga : Preses nams, 1999-. - (Latvija un latvieši). 1.sēj. A-J. - 1999. - 462 lpp. : il. ISBN 9984-00-331-0(լատիշերեն)
Գրականություն
խմբագրել- Рига: Энциклопедия = Enciklopēdija «Rīga» / Гл. ред. П. П. Еран. — 1-е изд.. — Рига: Главная редакция энциклопедий, 1989. — С. 762-764. — 60 000 экз. — ISBN 5-89960-002-0
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դայլես թատրոն» հոդվածին։ |