Արթուր Գֆի
Արթուր Գֆի (ֆր.՝ Artus Gouffier, duc de Roannez կամ duc de Rouannais, 1627[1] - հոկտեմբերի 4, 1696, Մերի սյուր Սեն), Պուատոյի նահանգապետ, վերջին դուքս դե Ռոաննե Գֆիերի դինաստիայից, Բլեզ Պասկալի ամենամոտ ընկերներից մեկը։
| Արթուր Գֆի ֆր.՝ Artus de Roannez | |
|---|---|
| Ծնվել է | 1627[1] |
| Մահացել է | հոկտեմբերի 4, 1696 |
| Մահվան վայր | Մերի սյուր Սեն |
| Քաղաքացիություն |  Ֆրանսիա |
| Կրոն | jansenism? |
| Մասնագիտություն | զինվորական նահանգապետ և դիվանագետ |
| Ծնողներ | հայր՝ Henri Gouffier? |
| Զբաղեցրած պաշտոններ | steward? |
Կենսագրությունը խմբագրել
Անրի Գֆիերի որդին, մարքիզ Բուասի, կոմս Մոլեվրի (1605—24 օգոստոսի 1639) և Անն-Մարի Պեր (մահացել է 1676)։ Տասնհինգ տարեկանում իր պապ Լուի Գիֆերից ժառանգել է Ռոհաննայի դուքս բարձր կոչումը (1575—1642)։ Ծառայել է բանակում, 1649 թվականին նշանակվել է բանակի մարշալ (ֆրանսիական Maréchal de camp - բրիգադայի գեներալ)։ 1651 թվականին նա ստանում է Պուատոյի նահանգապետի պաշտոնը։ Այդ տարածքում է գտնվում նրան պատկանող հողերի մեծ մասը և դքսի նստավայր-Ուարոնի դղյակը (ֆր.՝ Château d’Oiron)։ 1654 թվականին Լյուդովիկ XIV թագադրման արարողակարգին դուքսը կրում է թագավորի դաշույնը[2]։
1652 թվականին ծանոթանում է Բլեզ Պասկալի հետ։ Դքսի և գիտնականի միջև ստեղծվում է ընկերական փոխհարաբերություններ, որը կապված էր ընդհանուր հետաքրքրություններով՝ չնայած պապի հակաաստվածային ոգով դաստիարակությանը, դե Պուանան, այնուամենայնիվ, հետաքրքրվում էր կրոնի հարցերով։ Նա հրապուրված էր նաև մաթեմատիկայով։ Պասկալը հաճախ էր հյուրընկալվում դքսի տանը, որտեղ նրա համար հատուկ սենյակ էր առանձնացված[2]։
Դուքս դե Պուանան եղել է Պուատի ճահիճների չորացման ընկերության բաժնետեր, որտեղ և ներգրավել էր Պասկալին։ Իր ընկերոջ, գիտնական դոկտոր դե Ռոհանայի ազդեցությամբ զբաղվել է Յանսենիզմի գաղափարներով և փոխել իր կյանքի ձևը։ Նա հրաժարվել է հարուստ Ժառանգորդ օրիորդ դե Մեսմի հետ ամուսնությունից և պատրաստվում էր դառնալ Պոր֊Ռոյալյայի ճգնավոր, զրկելով իրեն նահանգապետի լիազորություններից։ Նման փոփոխությունները դքսի ընտանիքում հավանության չարժանացան, իսկ ինքը՝ Պասկալը դրա հետևանքով քիչ էր մնում կյանքից զրկվեր։ Մի անգամ դքսի տան իր սենյակ է ներխուժում դաշյունով ծառան։ Գիտնականին մահից փրկում է միայն այն, որ այդ օրը նա հեռանում է տնից ավելի վաղ, քան անում էր միշտ[3]։
1658 թվականին դուքս դե Պուանան համոզում է Պասկալին, որն այդ ժամանակ հեռացվել էր գիտական գործունեությունից և չէր պատրաստվում հրապարակել իր հայտնագործությունները՝ խնդրի լուծումները կապված ցիկլոիդների հետազոտման հետ, անցկացնելով մրցույթ մաթեմատիկների միջև կոմպլեքս խնդիրների լուծման հետ կապված[4]։
1662 թվականին գլխավորում է Փարիզի ձեռնարկությունը` էժան հանրային կառքերի շարժման տեղափոխման գործով (ծածկակառքերը հետագայում ստացել են հանրակառքեր անվանումը), որի ստեղծման գաղափարը տվել է Պասկալը[5]։
Պասկալի մահից հետո 1662 թվականին Պուանան փորձում է հրատարակել նրա փիլիսոփայական աշխատությունները։ Իր քրոջ Շառլոտայի օգտին նա հրաժարվում է դքսի կոչումից (1667), որն դավաճանել էր(1667) իր ամուսնուն՝ Ֆրանսուա դե լա Ֆեյյադին, հայտնի զորահրամանատարի հորը։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
Գրականություն խմբագրել
- Тарасов, Борис Николаевич. Блез Паскаль. — М.: Молодая гвардия, 1979. — 334 с. — 100 000 экз.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Гербы герцогов де Роанне Արխիվացված 2018-11-13 Wayback Machine