Գարդայա
Գարդայա (արաբ․՝ غرداية), քաղաք Ալժիրի կենտրոնական մասի հյուսիսում, վիլայեթի վարչական կենտրոնը և համանուն շրջանը։ Բնակչությունը կազմում է 120,000 մարդ (2005 թվականի գնահատական)[1]։
| Բնակավայր | ||
|---|---|---|
| Գարդայա | ||
 | ||
| Երկիր |  Ալժիր | |
| Ներքին բաժանում | Ksar Melika? և Ksar Ghardaia? | |
| Հիմնադրված է | 1048 թ. | |
| Մակերես | 590 կմ² | |
| ԲԾՄ | 572 մետր | |
| Բնակչություն | 120 000 մարդ (2005) | |
| Ժամային գոտի | UTC+1 | |
| Փոստային դասիչ | 47000 | |
| ||
Աշխարհագրություն և կլիմա խմբագրել
Քաղաքը գտնվում է Սահարա անապատի հյուսիսային եզրին՝ Մզաբի օազիսում։ Կտրուկ մայրցամաքային կլիմայի պատճառով Գարդային բնորոշ է ջերմաստիճանի անկումը գիշերը 0 ° С- ից մինչև +46 ° С ցերեկը։ Ավազային փոթորիկներ են դիտվում մարտից մինչև մայիս։ Այնուամենայնիվ, երբեմն ջրհեղեղներ են լինում երկարատև անձրևների պատճառով, օրինակ՝ 2008 թվականի հոկտեմբերին[2]։
Պատմություն խմբագրել
Գարդայան, որը գտնվում է Մզաբի օազիսում, հիմնադրվել է 1048 թվականին՝ Ուարգլայից Իբադի փախստականների կողմից, որոնք փախել էին սուննիների կրոնական հալածանքներից։ Միջին դարերից ի վեր մեզ են հասել սպիտակ և կարմիր գույնի ծածկի շինություններ[1], որոնցից շատերը մինչ օրս օգտագործվում են որպես բնակելի շենքեր։
16-րդ դարից մինչև 1830-ական թվականները քաղաքը եղել է Օսմանյան կայսրության կազմում, այնուհետև անցել է Ֆրանսիայի տիրապետության տակ։ 1871 թվականին Օուարգլայում բռնկվեց հակաֆրանսիական ապստամբություն Բուշիի գլխավորությամբ[3], որը նույնպես ազդեց Գարդայայի վրա։ 1962 թվականից՝ անկախ Ալժիրի մի մասն է։
Տնտեսություն խմբագրել
Գարդայայի տնտեսությունը հիմնված է գյուղատնտեսության վրա[1], հիմնականում խուրմա աճեցվում է (օազիսում), քաղաքը նաև գորգերի և գործվածքների արտադրության վայր է[4]։ Քաղաքն ունի իր սեփական օդանավակայանը։
Բնակչություն խմբագրել
Քաղաքի բնակչության զգալի մասը կազմված է Բերբեր ժողովրդի ներկայացուցիչներից։ Բնակչությունը 1998 թվականին կազմել է մոտ 111 հազար մարդ, 2005 թվականին՝ 120 հազար մարդ։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 «Ghardaïa» (անգլերեն). LookLex Encyclopaedia. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ օգոստոսի 10-ին. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 24-ին.
- ↑ «Deadly floods hit Algerian oasis» (անգլերեն). BBC News. 2008 թ․ հոկտեմբերի 2. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 24-ին.
- ↑ Benjamin Claude Brower. A desert named peace: the violence of France's empire in the Algerian Sahara, 1844–1902. — New York: Columbia University Press, 2009. — P. 143. — ISBN 0231154925 (անգլ.)
- ↑ Harris, Nathanuel. Atlas of the world's deserts. — New York: Taylor & Francis, 2003. — С. 33. — ISBN 1579583105 (անգլ.)
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- «Ghardaïa remains unchanged as major centre of Mozabite life» (անգլերեն). Maghaberia. 2006 թ․ սեպտեմբերի 29. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մայիսի 13-ին. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 24-ին.