Գավրիլ Ալեքսեևիչ Կորենկով (ռուս.՝ Кореньков, Гаврил Алексеевич, ապրիլի 5, 1884(1884-04-05), Q11029617?, Չեբոկսարսկի շրջան, Կազանի գուբերնիա, Ռուսական կայսրություն - մարտի 16, 1949(1949-03-16), Q11029617?, Կոզլովսկի շրջան, Չուվաշիայի ԻԽՍՀ, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ), չուվաշ առաջին բանաստեղծներից, թարգմանիչներից ու մանկավարժներից մեկը, թերթերի ու ամսագրերի ակտիվ թղթակից։

Գավրիլ Կորենկով
Ծնվել էապրիլի 5, 1884(1884-04-05)
ԾննդավայրQ11029617?, Չեբոկսարսկի շրջան, Կազանի գուբերնիա, Ռուսական կայսրություն
Մահացել էմարտի 16, 1949(1949-03-16) (64 տարեկան)
Մահվան վայրQ11029617?, Կոզլովսկի շրջան, Չուվաշիայի ԻԽՍՀ, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ
Քաղաքացիություն Ռուսական կայսրություն և  ԽՍՀՄ
ԿրթությունSimbirsk Chuvash teacher's school?
Մասնագիտությունբանաստեղծ, գրող, թարգմանիչ, լրագրող և դպրոցի ուսուցիչ
Զբաղեցրած պաշտոններdeputy head teacher? և Դասղեկ
Պարգևներ և
մրցանակներ
Լենինի շքանշան

Կենսագրություն խմբագրել

Գավրիլ Կորենկովը ծնվել է 1884 թվականի ապրիլի 5-ին Կազանի նահանգի Չեբոքսարիի գավառի Տյուրլեմա գյուղում (ներկայում՝ Հին Տյուրլեմա գյուղ (չուվ.՝ Кивĕ Тĕрлемес), Կոզլովսկի շրջան, Չուվաշիա), ջրասուզակի ընտանիքում։

Տյուրլեմայի դպրոցում նախնական կրթությունն ստանալուց հետո ընդունվել է Սիմբիրսկի չուվաշական ուսուցչական դպրոց, որն ավարտելուց հետո վերադարձել է հայրենի գյուղ։

Ընտանիք խմբագրել

  • Մարիա Միխայլովնա Կորենկովա (1893-1958), Չուվաշական ԻԽՍՀ վաստակավոր ուսուցիչ,
    • Որդիներ՝
Բորիս Գավրիլովիչ (1923-1996),
Արկադի Գավրիլովիչ (1924-1943)[1]։

Մանկավարժական գործունեություն խմբագրել

1903-1948 թվականներին աշխատել է Տյուրլեմայի գյուղական դպրոցում որպես ռուսաց և չուվաշերեն լեզուների ուսուցիչ, ուսմասվար, տնօրեն (1934 թվականից)։ Աշխատել է ուսումնական ձեռնարկների թարգմանության և կազմման վրա։ Նրա «Մաթեմատիկայի աշխատանքային գիրքը», «Ռուսաց լեզվի դասագիրքը», «Санитарипе гигиена навыкěсем» («Սանիտարական և հիգիենիկ հմտություններ») դարձել են չուվաշական տարրական դպրոցի անբաժանելի մասը։

Հրապարակումներ և թարգմանություններ խմբագրել

Առաջին անգամ Գ. Կորենկովի բանաստեղծությունը, որը կոչվում է «Ěçлеме чěнни» («Աշխատանքի կոչ»), հրապարակվել է «Խիպար» թերթում 1906 թվականին։ Գավրիլ Կորենկովն զբաղվել է նաև թարգմանչական գործունեությամբ։ Թարգմանել է Ալեքսանդր Պուշկինի, Միխայիլ Լերմոնտովի, ղազախ բանաստեղծ Ջամբուլի ստեղծագործությունները։ Գավրիլ Ալեքսեևիչը նշանակալի է նրանով, որ առաջինն է չուվաշերեն է թարգմանել Իվան Կռիլովի առակները։ Նրա թարգմանությամբ Կռիլովի շուրջ 20 առակներ լույս են տեսել հանրապետական պարբերականներում։ Նրանց թվում են՝ «Ճպուռն ու մրջյունը («Шăрчăкпа кăткă»), «Կարապը, գայլաձուկն ու խեցգետինը» («Акăш, рак, çăрттан»), «Աղվեսն ու խաղողը» («Тилěпе иçěм çырли») և շատ ուրիշներ։ Լինելով ուսուցիչ՝ Գավրիլ Ալեքսեևիչը աշխատել է ուսումնական ձեռնարկների թարգմանության և կազմման վրա։ Նրա «Մաթեմատիկայի աշխատանքային գիրքը», «Ռուսաց լեզվի դասագիրքը», «Санитарипе гигиена навыкěсем» («Սանիտարական և հիգիենիկ հմտություններ») դարձել են չուվաշական տարրական դպրոցի անբաժանելի մասը։ Ընդհանուր առմամբ Կորենկովը գրել է մոտ 150 բանաստեղծություն, 5 պոեմ և 6 բանաստեղծական հեքիաթներ, որտեղ ներկայացված է բնապատկերային, սիրային և փիլիսոփայական քնարերգություն, երգիծանք։ Սակայն նրա ստեղծագործությունների մեծ մասը պարբերական մամուլում չի լուսաբանվել։ Այնուամենայնիվ, Գավրիլ Ալեքսեևիչի գրական ժառանգությունն այժմ խնամքով պահպանվում է Չուվաշայի Հանրապետության մամուլի պետական արխիվի ֆոնդերում։ Գրել է յոթ վանկանի վանկական տաղաչափությամբ, փորձել է ներդնել վանկաշեշտականը[2]։

  • Кореньков, Гаврил. Суйласа илнисем : сӑвӑсем, юмахсем, поэмӑсем = Избранное : стихи, сказки, поэмы / Г. Кореньков ; Чӑваш патш. гуманитари ӑсл. ин-чӗ ; [ред. ушкӑнӗ: Г. А. Дегтярев т. ыт. те; пухса хатӗрлекенӗ, ум сӑмахӗпе ӑнлантарӑвӗсене ҫыраканӗ Г. Ф. Юмарт]. — Шупашкар : ЧПГӐИ, 2010. — 187 с. : портр.

Պարգևներ և կոչումներ խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

Գրականություն խմբագրել

  • Абрамов, В. Каринке Каверлин савашу поэзийe / В. Абрамов // Таван Атал. — 1994. — № 4. — С. 69—72.
  • Абрамов, В. Савашу поэзийен классикe / В. Абрамов // Самраксен хасачe. — 1999. — 16 ака (№ 15). — С. 9.
  • Абрамов, В. "Этем турра час манать… ": Гаврил Коренькован поэзийенчи христианлах кеввисем / В. Абрамов // Хыпар. — 1999. — 11 сурла.
  • Артемьев, Ю. М. Г. А. Кореньков / Ю. Артемьев // Артемьев, Ю. М. Емĕр пуçламăшĕ: 1900—1917 çулсенчи чăваш литература историйĕн очеркĕ. — Шупашкар, 1996. — С. 69—79. — Библиогр.: С. 284.
  • Артемьев, Ю. М. Г. А. Кореньков синчен / Ю. Артемьев // Артемьев, Ю. М. XX eмер пусламeшенчи чаваш литератури. — Шупашкар, 1992. — С. 89—98.
  • Гаврил Кореньков : хыпарcaсем/ / Хыпар. — 1996. — 6 нарас.
  • Ec паттарe // Хыпар. — 1998. — 18 ч"yк.
  • Юмарт, Г. Кореньков Гаврил / Г. Юмарт // Таван Атал. — 1974. — № 3. — С. 79—80.
  • Юмарт, Г. Гаврил Кореньков суралнаранпа 100 сул ситнe май / Г. Юмарт // Коммунизм ялавe.- 1984.- 5 апр.
  • Юмарт, Г. Ф. Малти ретри савac / Геннадий Юмарт // Вестн. Чуваш. нац. акад.- 1994 . — № 4. — С. 171—176.
  • Юмарт, Г. Сутa сурталлa савac / Геннадий Юмарт // Хыпар. — 1994. — 12 ака.
  • Волчков, В. Он был педагогом и поэтом / В. Волчков // Знамя (Козловский р-н). — 1998. — 3 марта.
  • Ксенофонтов, Г. Известный педагог и поэт / Г. Ксенофонтов // Знамя (Козловский р-н). — 1994. — 3 июня.
  • Семенов, И. Корреспондент газеты «Хыпар» / И. Семенов // Знамя (Козловский р-н). — 5 апр.