Գանձերի կղզին (ֆիլմ, 1937)

«Գանձերի կղզին» (ռուս.՝ «Остров сокровищ»), խորհրդային ռեժիսոր Վլադիմիր Վայնշտոկի կինոֆիլմը, որը նկարահանվել է Ռ. Սթիվենսոնի համանուն վեպի մոտիվներով։ Ֆիլմը երկու անգամ (1960 և 1983 թվականներին) վերականգնվել է՝ խմբագրվել և վերահնչյունավորվել։

Գանձերի կղզին ռուս.՝ Остров сокровищ
Երկիր	ԽՍՀՄ
Ժանր	գանձերի փնտրման ֆիլմ, վեպի էկրանավորում և ծովահենային ֆիլմ
Հիմք	Գանձերի կղզին
Թվական	1937
Լեզու	ռուսերեն
Ռեժիսոր	Վլադիմիր Վայնշտոկ
Սցենարի հեղինակ	Վլադիմիր Վայնշտոկ
Դերակատարներ	Կապիտոլինա Վասիլևնա Պուգաչովա, Օսիպ Աբդուլով, Միխաիլ Կլիմով, Նիկոլայ Չերկասով, Միխայիլ Ցարյով, Նիկոլայ Միչուրին, Իոնա Բիյ-Բրոդսկի, Վլադիմիր Երշով, Պյոտր Գալաջեվ, Սերգեյ Մարտինսոն և Օսման Աբդուրախմանով
Օպերատոր	Միխայիլ Կիրիլով
Երաժշտություն	Նիկիտա Բոգոսլովսկի
Պատմվածքի վայր	Իռլանդիա
Կինոընկերություն	Սոյուզդետֆիլմ
Տևողություն	93 ± 1 րոպե

Սյուժե

Ֆիլմը 1930-ական թվականների խորհրդային կինոարվեստի վառ նմուշ է, որը ստեղծվել է «համաշխարհային հեղափոխության» և «դասական պայքարի» գաղափարների ազդեցության ներքո։ Ֆիլմի իրադարձությունների մեկնաբանությունը արմատապես տարբերվում է «Գանձերի կղզի» գրքում շարադրված կանոնական տարբերակից. ֆիլմի հերոսները փորձում են գանձ գտնել՝ ֆինանսավորելու համար իռլանդական հակաբրիտանական ապստամբությունը։ Ֆիլմի հեղինակների մոտեցումը գրական սկզբնաղբյուրին բանավեճի տեղիք է տվել մամուլի էջերում և կինեմատոգրաֆիայի ու Կենտկոմի ղեկավար աշխատողների նամակագրության մեջ։

XVIII դարի վերջ. Իռլանդացի ապստամբներին գումար է պետք զենք գնելու համար։ Ջեննին՝ գյուղական հյուրանոցի տիրուհու դուստրը և բժիշկ Լայվեսին՝ դավադիրների առաջնորդներից մեկը, ծովահեն Բիլլի Բոնսի թղթերի մեջ գտնում են Գանձերի կղզու քարտեզը։ Լայվեսին և կապիտան Սմոլլետն ընկերների հետ ներգրավում են վաշխառու Տրելոնիին, որ նրա գումարով նախապատրաստեն նավը։ Հարուստի կողմից ձեռք բերված «Էսպանյոլի» անձնակազմի շատ նավաստիներ, ինչպես պարզվում է, ծովահեններ են։ Ջեննին, որը գաղտնի սիրահարված է Լայվեսիին, տղայի հագուստ է հագնում և Ջիմի անվան տակ որպես յունգա աշխատանքի է ընդունվում նավում։

Գանձերի որոնման ժամանակ նողկալի Տրելլոնին անցնում է ծովահենների կողմը։ Հաղթահարելով մի շարք վտանգավոր արկածներ՝ բժիշկ Լայվեսին, Ջեննին (որը էլի աղջկա կերպար է ստացել) և նրանց ընկերները գտնում են գանձը։ Այդ ժամանակ Ջեննին գերի է ընկնում ծովահենների մոտ։ Նրան պահում են «Էսպանյոլում» Իսրայել Հենդսի և Ջորջ Մերիի հսկողության ներքո։ Ծովահենները կռվում են դանակներով, Հենդսն սպանում Մերրիին և հարձակվում Ջեննիի վրա, բայց վերջին պահին սպանվում է բժիշկ Լայվեսի գնդակից։ Հերոսները ձերբակալում են բոցման Ջոն Սիլվերին, սակայն նա դիմադրություն է ցույց տալիս և մահանում կապիտան Սմոլետի հետ մենամարտում։ Ապստամբները ծովահեններին թողնում են անմարդաբնակ կղզում, իսկ իրենք վերադառնում են Իռլանդիա՝ տանելով գանձերը՝ զենք ու զինամթերք ձեռք բերելու և ապստամբությունը շարունակելու համար։

Դերերում

• Կլավդիա Պուգաչովա – Ջեննի Հոկինս («յունգա Ջիմ»)
• Օսիպ Աբդուլով – ծովահեն Ջոն Սիլվեր, «Էսպանյոլի» բոցման
• Միխայիլ Կլիմով – վաշխառուն Տրելլոնի
• Նիկոլայ Չերկասով – ծովահեն Բիլլի Բոնս
• Միխայիլ Ցարև – դոկտոր Լայվեսի
• Անատոլի Բիկով – կապիտան Սմոլետ
• Նիկոլայ Միչուրին – ծովահեն Իզրայել Գենդս
• Իոնա Բիյ-Բրոդսկի – ծովահեն Ջորջ Մերրի (տիտրերում՝ Ի. Բրոդսկի)
• Վլադիմիր Երշով – ապստամբների հրամանատար
• Վ. Յակուշենկո – ծովահեն Դիկ
• Լեոնիդ Մեշչերին – ծովահեն Անդերսոն
• Պյոտր Գալաջև – Բեն Գան / հյուրանոցի տերը
• Անաստասիա Լևշինա – տիկին Հոկինս, Ջենիի մայրը
• Սերգեյ Մարտինսոն – Բլեդլի
• Օսման Աբդուրախմանով – մեծ ծովահեն

Նկարահանող Խումբ

• Սցենարի հեղինակներ՝ Օլեգ Լեոնիդով, Վլադիմիր Վայնշտոկ
• Բեմադրող ռեժիսոր՝ Վլադիմիր Վայնշտոկ
• Գլխավոր օպերատոր՝ Միխայիլ Կիրիլով
• Նկարիչներ՝ Յա․ Ռիվոշ, Ս. Կոզլովսկի
• Կոմպոզիտոր՝ Նիկիտա Բոգոսլովսկի
• Երգերի հեղինակ՝ Վասիլի Լեբեդև-Կումաչ

Գրականություն

• Evgeny Dobrenko & Marina Balina. The Cambridge Companion to Twentieth-Century Russian Literature. Cambridge University Press, 2011.

Արտաքին հղումներ

• Остров сокровищ на YouTube (Полный фильм)
• Остров сокровищ (1937) на портале «Кино-театр.ру»