Բիֆյա (Բիտիյա[1], բիբլիական եբրայերեն՝ בתיה[2], «Ջայի դուստր»), Հին Կտակարանի աստվածաշնչյան կերպար, որը մեզ անհայտ փարավոնի և Հուդայի ցեղից Մերեդ կնոջ դուստրն է[3]։ Միդրաշում նա համարվել է Մովսես մարգարեին որդեգրած մայրը[1]։  

Բիֆյա
Դիմանկար
ԾննդավայրՀին Եգիպտոս
Քաղաքացիություն Եգիպտոս
Կրոնհուդայականություն
ԱմուսինMered?
ԵրեխաներՄովսես մարգարե
 Bithiah Վիքիպահեստում

Ագադիկ գրականությունում խմբագրել

Ըստ Միդրաշի՝ Բիֆյան որդեգրել է Մովսեսին։ Նրա անունը մեկնաբանվում է հետևյալ կերպ. Աստված ասել է նրան․ «Դու Մովսեսին անվանեցիր քո որդին, թեև նա քո որդին չէր, դրա համար Ես քեզ կանվանեմ իմ դուստրը, בתיה = בת (դուստր) և יה (Աստված), թեև դու իմ դուստրը չես»[4]։ Բիֆյան նաև նրա «այն հրեա կինն է», որը հիշատակվում է միևնույն բանաստեղծությունում, և այդ անունը ագադիստների մեկնաբանությամբ պետք է ցույց տա, որ նա հրեա է դարձել և մերժել է իր նախնիների կռապաշտությունը[1]։

Աստվածաշնչյան տողերում թվարկված մարդկանց անունները, որոնց «ծնել է նա», ագադայում մեկնաբանվել են որպես Մովսես անվան տարբեր նշանակություններ։ Հիշյալ բանաստեղծությունում Բիֆյան կոչվել է մայր, որովհետև որբին դաստիարակող ծնողները համարվել են նրա իսկական ծնողները[1]։

Մերեդը, որը «վերցրել է» նրան, դա Քալևբն է, որը կոչվել է «ապստամբություն»[5], քանի որ ապստամբել է իր հոր և ընտանիքի դեմ, իսկ Քալեբը ապստամբել է հետախույզների դեմ՝ չցանկանալով հետևել նրանց վատ խորհուրդներին[1][6]։

Բիֆյան լողացել է Նեղոսում, որովհետև տառապում էր մաշկային հիվանդությամբ և կարող էր լվացվել միայն սառը ջրում։ Զամբյուղին, որում պառկած էր Մովսեսը, կպնելուն պես նա իսկույն բուժվում է և հասկանում, որ երեխային վիճակված է մեծ սխրանքներ գործել[7]։ Երբ ծառաները սկսել են նրան համոզել, որ փարավոնի աղջկան անպարկեշտ է գործել ընդդեմ հոր հրամանի, հայտնվում է Գաբրիել հրեշտակը և սպանում նրանց, իսկ Բիֆյան ինքն է վերցնում ջրից զամբյուղը։ Քանի որ ափից մինչև զամբյուղը մեծ հեռավորություն կար, տեղի է ունենում հրաշք. Բիֆյայի ձեռքն այնքան է երկարում, որ փարավոնի դուստրը կարողանում է հասնել զամբյուղին[1][8]։

Նա հիշատակվում է այն մարդկանց շարքում, որոնք դրախտ են ընկել կենդանության օրոք։ Այն բանի համար, որ Բիֆիյան փրկել էր Մովսեսին, ընդմիշտ ազատվել է մահից[1]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 «Бития». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հրեական հանրագիտարան: In 86 Volumes (82 Volumes and 4 Additional Volumes). St. Petersburg. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
  2. «Меред». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հրեական հանրագիտարան: In 86 Volumes (82 Volumes and 4 Additional Volumes). St. Petersburg. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
  3. Бифья // Библейская энциклопедия архимандрита Никифора. — М., 1891—1892.
  4. Wajikra rab., I, 3
  5. Халев (евр. Калеб) был в числе 12 разведчиков, посланных Моисеем из пустыни исследовать Ханаанейскую землю / «Калеб». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հրեական հանրագիտարան: In 86 Volumes (82 Volumes and 4 Additional Volumes). St. Petersburg. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
  6. ibid.; Sanh., 19б; Таргум к этому стиху
  7. Pirke r. El., XLVIII; Schem rab., Ι, 27
  8. Сота, 12б; Мегил., 15б
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բիֆյա» հոդվածին։