Բամիան[1] (դարի՝ بامیان Bāmiyān) , քաղաք Աֆղանստանի կենտրոնական մասում, Բամիան պրովինցիայի մայրաքաղաքը։ Գտնվում է նույնանուն հովիտում, գտնվելով Կաբուլայից 200 մետր դեպի հյուսիս-արևմուտք։ Տեղակայված է Բամիան գետի վրա։

Քաղաք
Բամիան
بامیان
ԵրկիրԱֆղանստան Աֆղանստան
ԵրկրամասԲամիան
ՀամայնքԲամիան
Հիմնադրված էՔ. ա. 1-ին դար թ.
Մակերես35 կմ²
ԲԾՄ2800 մ մ
Բնակչություն61863 մարդ մարդ
Ժամային գոտիUTCUTC+4:30
Բամիան (քաղաք) (Աֆղանստան)##
Բամիան (քաղաք) (Աֆղանստան)

Պատմություն

խմբագրել

Բամիանյան հովիտը պատմականորեն ծառայել է որպես առևտրի միջանցք, հանդիսանում է միակ հարմար միջանցքը, որն անցնում է Հինդուկուշի լեռնային համակարգի միջով[2]։ Առաջին բնակավայրերը հայտնվել են հովտում մինչև նոր դարաշրջանը։ I-II դարերում հովտում հիմնադրվել են բուդդայական վանքեր, որոնք պահպանվել են մինչև VIII դարը։ II-ից V դարերի ընթացքում հովտում կառուցվել են Բուդդայի բամիանական արձաններ[3]։

Բամիանը աշխարհահռչակ է դարձել 2001 թվականին, երբ այդ արձանները, չնայած բազմաթիվ երկրների բողոքների, այդ թվում նաև իսլամադավան երկրների, ոչնչացվել են թալիբանների կողմից։ Նույն տարվա նոյեմբերին թալիբները, Հյուսիսային ալյանսաների կողմից հարձակման պատճառով ստիպված են եղել լքել քաղաքը։

Կլիման

խմբագրել
  Ջերմաստիճանի և տեղումների տարեկան միջին ցուցանիշները Բամիան
Ամիս հունվ փետ մարտ ապր մայ հուն հուլ օգոս սեպ հոկ նոյ դեկ տարին
բացարձակ առավելագույնը (°C) 12,0 12,5 20,6 28,7 29,4 31,2 33,2 32,2 31,4 26,2 20,6 13,0 33,2
միջին առավելագույնը (°C) 1,0 2,0 7,9 15,6 19,9 24,1 26,3 26,1 22,9 17,4 11,0 5,1 14,9
միջին ջերմաստիճանը (°C) −6,4 −4,8 1,4 8,6 12,4 16,3 18,4 17,4 12,8 7,8 1,6 −2,8 −2,8
միջին նվազագույնը (°C) −12,1 −10,5 −3,8 2,9 5,7 8,5 10,0 8,8 4,2 0,0 −4,9 −8,6 0,0
բացարձակ նվազագույնը (°C) −30,5 −28,4 −21,2 −6,5 −2,5 0,6 5,4 3,0 −2,6 −7,9 −14,5 −25,0 −30,5
տեղումների քանակը (մմ) 8 15 27 29 26 5 1 0 3 4 4 4 129
Աղբյուր՝ World Climate, NOAA

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. Географический энциклопедический словарь: географические названия / Под ред. А. Ф. Трёшникова. — 2-е изд., доп.. — М.: Советская энциклопедия, 1989. — С. 55. — 592 с. — ISBN 5-85270-057-6
  2. Бамиан // Малый энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 4 т. — СПб., 1907—1909.
  3. «Бамиан». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

Արտաքին հղումներ

խմբագրել
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բամիան (քաղաք)» հոդվածին։