Բազմանյարդաբորբ

Բազմանյարդաբորբ
	Վասկուլիտի ժամանակ առաջացող պոլինևրիտի միկրոլուսանկար։
Տեսակ	հիվանդության կարգ
Բժշկական մասնագիտություն	նյարդաբանություն
ՀՄԴ-9	356.0 և 356.8
ՀՄԴ-10	G64 և G90.0
	Neuropathies Վիքիպահեստում

Բազմանյարդաբորբ, պոլինևրիտ, նյարդերի (առավելապես՝ ստորին վերջույթների) բազմակի հիվանդություն։ Կարող է առաջանալ որպես ինքնուրույն հիվանդություն, ինչպես նաև վարակիչ (օրինակ՝ դիֆթերիայի, դիզենտերիայի) կամ ներզատական գեղձերի նյութափոխանակության խանգարումներով ուղեկցվող հիվանդությունների բարդություն։ Բազմանյադրաբորբերը կարող են ունենալ նաև ստամոքսաղիքային համակարգի հիվանդություններով տառապող մարդիկ՝ կապված նյարդային հյուսվածքի սնուցման համար անհրաժեշտ նյութերի ներծծման և վիտամինների յուրացման խանգարումների հետ։ Հատուկ խումբ են կազմում թունային բազմանյարդաբորբերը, որոնք առաջանում են մկնդեղով, սնդիկով, կապարով քրոնիկ, թունավորումներից, կենցաղային քիմիայի միջոցների ոչ ճիշտ օգտագործումից։ Բազմանյարդաբորբը որպես կանոն, նկատվում է քրոնիկական ալկոհոլամոլության ժամանակ՝ կապված նյարդային համակարգի վրա ալկոհոլի թունավոր ազդեցության և նյութափոխանակության խանգարման հետ։

Ընթացք խմբագրել

Հիվանդությունն սկսվում է ձեռքերի և ոտնաթաթերի շրջանում «մրջյունների սողալու», սառնության (նույնիսկ շոգ եղանակին) և թմրածության զգացումով, ծայրանդամների մղկտացող և շանթահարող ցավերով։ Աստիճանաբար նկատվում է ոտքերի թուլություն, քայլվածքը դառնում է անկայուն, հիվանդը չի կարողանում առարկաները պահել ձեռքում։ Ծայրանդամների մկանների ծավալը փոքրանում է (հետաճում)։ Խանգարվում է հատկապես ձեռքերի և ոտքերի զգայնությունը՝ «ձեռնոցների» և «կիսագուլպաների» ձևով։

Բուժում խմբագրել

Բուժման համար կարևոր է հիվանդության պատճառի վերացումը։ Սուր շրջանում անհրաժեշտ է անկողնային ռեժիմ։ Դեղորայքային բուժումից բացի, նշանակվում են ֆիզիոթերապևտիկական բուժական արարողություններ, բուժական ֆիզկուլտուրա, քրոնիկական շրջանում առողջարանային բուժում։

Կանխարգելում խմբագրել

Վարակիչ հիվանդություններից, նյութափոխանակության խանգարումներից առաջացող բազմանյարդաբորբը հնարավոր է կանխել, եթե ժամանակին բուժվի հիմնական հիվանդությունը։ Թունային բազմանյարդաբորբից խուսափելու համար համապատասխան արտադրության համար մշակվել են տեխնիկայի անվտանգության կանոններ, որոնք հնարավորություն են տալիս կանխել թունավոր նյութերի թափանցումն օրգանիզմ։ Թունաքիմիկատների հետ աշխատելիս առաջացող բազմանյարդաբորբից կարելի է խուսափել, եթե կատարվեն դրանց օգտագործման հրահանգները։

Գրականություն խմբագրել

Latov, Norman (2007). Peripheral Neuropathy: When the Numbness, Weakness, and Pain Won't Stop. New York: American Academy of Neurology Press Demos Medical. ISBN 1-932603-59-X. (անգլ.)
Committee on Standards and Practice Parameters, American Society of Anesthesiologists (2011). «Practice advisory for the prevention of perioperative peripheral neuropathies: an updated report by the American Society of Anesthesiologists Task Force on prevention of perioperative peripheral neuropathies». Anesthesiology. 114 (4): 1168–82. PMID 10754638. (անգլ.)

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբանական տարբերակը վերցված է Հանրամատչելի բժշկական հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 2, էջ 215)։