Արտաքսերքսես I (մ.թ.ա. մոտ 491 - 25 դեկտեմբեր 424), Աքեմենյան հարստության թագավոր Իրանում։ Գահակալել է մ.թ.ա. 465-424-ին, հոր՝ Քսերքսես թագավորի, և ավագ եղբոր՝ գահաժառանգ Դարեհի, պալատական դավադրությամբ սպանվելուց հետո։ 465-462-ին պատերազմել է թագապահանջ եղբոր՝ Վստասպի, դեմ և, հաղթելով նրան, միանձնյա իշխել։ Շարունակել է պատերազմը Հունաստանի դեմ, 454-ին Նեղոսի գետաբերանում խորտակել աթենական նավատորմիղը։ Սակայն 449-ին Սալամինի ճակատամարտում պարտվել է և ճանաչել Փոքր Ասիայի հունական քաղաքների անկախությունը։ Թաղվել է Նակշ-ի-Ռուստեմում։

Արտաքսերքսես I
Դիմանկար
Ծնվել էմ.թ.ա. 5-րդ դար
Մահացել էմ. թ. ա. 424
Մահվան վայրՇոշ
ԳերեզմանՆաղշե Ռոսթամ
ԿրոնԶրադաշտականություն
Մասնագիտությունգերիշխան
ԱմուսինDamaspia?
Ծնողներհայր՝ Քսերքսես I, մայր՝ Amestris?
Զբաղեցրած պաշտոններGreat King?
ԵրեխաներSogdianus of Persia?, Xerxes II?, Դարեհ II[1], Պարիսատիս և Arsites?
 Artaxerxes I Վիքիպահեստում

Ծանոթագրություններ խմբագրել

Գրականություն խմբագրել

  • «Артаксеркс». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
  • Энциклопедия Ираника: Артаксеркс I
  • Тураев Б.А.: История древнего Востока
  • Дандамаев М. А.: Политическая история Ахеменидской державы
  • Дьяконов М. М.: Очерк истории Древнего Ирана
  • Эрлихман В.В.: Правители мира
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Արտաքսերքսես I» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 2, էջ 147