Արաքսյան հանրապետություն (ադրբ.՝ Araz Respublikası, հայտնի նաև որպես Արաքսի հանրապետություն), Հարավային Կովկասում ձևավորված, կարճատև կյանք ունեցած և չճանաչված պետություն, որի տարածքը մոտավորապես համապատասխանում է ներկայիս Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետության տարածքին։ Պետության հարավային սահմանը կազմող Արաքս գետի պատվին անվանված հանրապետությունը Ջաֆարկուլի խանի կողմից իր անկախությունն է հռչակվել 1918 թվականի դեկտեմբերին, և աջակցություն է ստացել Ադրբեջանի Դեմոկրատական Հանրապետության իշխող Մուսավաթ կուսակցության և Օսմանյան կայսրության կառավարության կողմից։
Արաքսյան հանրապետություն
|
|
|
|
| Ընդհանուր տեղեկանք |
| Մայրաքաղաք | Նախիջևան |
| Լեզու | Ադրբեջաներեն |
| Կրոն | Իսլամ |
| Արժույթ | ադրբեջանական մանաթ |
| Իշխանություն |
| Պետական կարգ | հանրապետություն |
| Կառավարիչ | Ամիր-բեկ Զամանբեկզադե |
| Պատմություն |
| - Հիմնադրում | 1918 թվականի դեկտեմբեր |
| - Անկում | 1919 թվականի հունիսի կես |
Արաքսյան հանրապետության ստեղծումը պատասխան էր Հարավային Կովկասում բրիտանական գլխավոր կոմիսար սըր Ջոն Օլիվեր Ուարդրոփի սահմանային առաջարկին, որը պետք է այդ տարածաշրջանը փոխանցեր Հայաստանի առաջին հանրապետությանը[1]։ Նրա գոյությունը դադարեցվել է Արաքսի պատերազմից հետո, երբ Հայաստանի առաջին հանրապետության զորքերը 1919 թվականի հունիսի կեսերին՝ թուրք-թաթարական խռովությունների ժամանակ, մտել են այս տարածաշրջան և Նախիջևանը գրավելուց հետո իրենց վերահսկողությունը սահմանել այնտեղ։ Սակայն դրա հետևանք է եղել այն, որ ադրբեջանական և թուրքական բանակները հարձակում սկսեն Նախիջևանի տարածաշրջանի վրա, ինչի հետևանքով հուլիսի վերջին Հայաստանը նորից կորցրել է տարածաշրջանի նկատմամբ վերահսկողությունը[2]։
.svg){kind=small}
