Անդրե Բազեն
Անդրե Բազեն (ֆր.՝ André Bazin, ապրիլի 18, 1918[1] կամ ապրիլի 8, 1918[2], Անժե - նոյեմբերի 11, 1958[3][4], Նոժան սյուր Մարն)` ֆրանսիացի կինոքննադատ, ազդեցիկ պատմաբան և կինոտեսաբան:
| Անդրե Բազեն ֆր.՝ André Bazin | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | ապրիլի 18, 1918[1] կամ ապրիլի 8, 1918[2] |
| Ծննդավայր | Անժե |
| Մահացել է | նոյեմբերի 11, 1958[3][4] (40 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Նոժան սյուր Մարն |
| Գերեզման | Նոժան սյուր Մարն |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} Ֆրանսիա |
| Մայրենի լեզու | ֆրանսերեն |
| Կրթություն | École normale supérieure de Saint-Cloud? |
| Մասնագիտություն | film theorist, կինոքննադատ, լրագրող, գրող և կինոռեժիսոր |
| Աշխատավայր | Cahiers du cinéma? |
| Ամուսին | Janine Bazin? |
ԿենսագրությունԽմբագրել
Սովորել է Սեն Կլուի Էկոլ նորմալում, 1941 թվականին ընդհատեց ուսումը, օկուպացիայի ժամանակ Փարիզում հիմնեց կինոակումբ, 1943 թվականին սկսեց գրել կինոյի մասին: Պատերազմից հետո ակտիվորեն մասնակցել է հանրային կրթության զարգացմանը՝ Գերմանիայի, Ալժիրի, Մարոկկոյի գործարաններում ստեղծելով կինոակումբների ցանց: Մշտապես Կինոյի մասին գրում էր թերթերում և ամսագրերում, ստեղծել է «Ռադիո-կինո-հեռուստատեսություն» ամսագիրը այժմ՝ ⟨«Տելեռամա»⟩՝ երիտասարդ Ֆրանսուա Տրյուֆոյի մասնակցությամբ:
1951 թվականին մի խումբ համախոհների հետ տտեղծեց «Les Cahiers du cinéma» ամսագիրը, որը շարժման տեսական հիմք է տվել «Նոր ալիք» շարժմանը և դարձել յուրօրինակ դարբնոց նոր ֆրանսիական կինոյի կադրերի համար: Քարոզել է իտալական նեոռեալիզմ, Չարլի Չապլինի, Օրսոն Ուելսի, Շտրոհայմի, Ֆրից Լանգի, Դրեյերի, Բունյուելի, Հիչքոքի, Մարսել Կառնեի, Ժակ Բեկկերի, Ակիրա Կուրոսավայի ֆիլմերը՝ հիմք դնելով Տրոուֆոյի, Էրիկ Ռոմերի, Կլոդ Շաբրոլի, Ժակ Ռիվետի և այլոց կինոգեղագիտության ապագայի համար: Մահացել է լեյկեմիայից Տրյուֆոյի առաջին ֆիլմը թողարկելուց մեկ տարի առաջ և, ցավոք, չի տեսել իր գաղափարների և աշակերտների հաղթանակը: Թյուրիմացաբար համարվում է, որ Բազենի աշխատանքները համարվել էին «Ինչ է կինոն» գրքի չորս մասերում նրա մահից հետո միայն[5]: Գրքի քառամաս կառուցվածքը, ինչպես նաև առաջին երկու հատորների կառուցվածքը, բնորոշվել են հենց Բազենի կողմից, ինչը նա մատնացույց է արել առաջին հատորի «Գոյաբանություն և լեզու» նախաբանում:
Դա շարքի առաջին գիրքն է, որը բաղկացած է ամենաքիչը չորս հատորից, որը միավորում է հոդվածները, որոնք հրատարակվել են պատերազմից հետո: Հեղինակը, որքանով որ դա հնարավոր էր, ընտրում էր հոդվածներ, որոնք ուղղակիորեն պայմանավորված էին չարաբաստիկ լրագրութամբ: Հետևաբար, այստեղ զետեղված հոդվածների հնչերանգը և գլխավորապես չափսը, էականորեն փոփոխվելու էր, չափանիշները, որոնցով մենք ղեկավարվում էինք, բովանդակութան գերակայություն է ձևի նկատմամբ, այդ պատճառով այս կամ այն հոդվածը, որը հայտնվում է շաբաթաթերթում, այս գրքի տեքստում ունի ոչ պակաս արժեք, քան ամբողջ ամսաթերթի ուսումնասիրությունը կամ մեր կողմից կառուցվող շենքի համար նույնիսկկարող է դառնալ հիմնաքար՝ ճակատի հուսալիության համար: Ամեն անգամ, երբ դա մեզ նպատակահարմար էր թվում, մենք ոչ մի կերպ դրանց ուղղելուց չէինք ամաչում՝ ինչպես ձևը, այնպես էլ բովանդակությունը: Փոխանակ բռնի կերպով արդեն գոյություն ունեցող հոդվածների մեջ ներառեինք մեր այսօրվա մտորումները, որպեսզի չխախտենք մտքերի բնական հոսքը: «Ինչ է կինոն» գրքի երկրորդ հատորն ուղղված է լինելու հարակից արվեստների, երկրի, թատրոնի և կերպարվեստի հետ ֆիլմի հետ հարաբերությունների հասկացողության խորացմանը: Երրորդ հատորի թեման լինելու է կինոյի հարաբերությունը հասարակության հետ: Եվ, վերջապես, չորրորդ հատորը նվիրված է լինելու ժամանակակից կինոյի յուրահատուկ միտմանը՝ նեոռեալիզմին[6]:
Հավելյալ մանրամասներ, կապված Բազենի վերջին աշխատանքի հետ, բացահայտում է նրա ընկեր ու գաղափարակից, իսկ Բազենի կյանքի վերջին տարիներին նաև «Cahiers du cinéma» համախմբագիր Էրիկ Ռոմերը:
ԾանոթագրություններԽմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 Internet Movie Database — 1990.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Энциклопедия Брокгауз (գերմ.)
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Proleksis enciklopedija (хорв.) — 2009.
- ↑ В отечественное киноведение ошибка проникла вместе с неточностью, которую допустил в предисловии к единственному русскоязычному изданию итоговой работы Базена киновед И. Вайсфельд: «…основной труд „Что такое кино?“… <…> …составлен уже после его смерти» (Вайсфельд И. Андре Базен и современное киноискусство [Текст] / И.Вайсфельд // Базен А. Что такое кино. — М.: Искусство, 1972. — С.6).
- ↑ Bazin A. Avant-Propos // Bazin A. Qu’est-ce que le cinéma? T.1: Ontologie et Langage. — Paris: Les Éditions du Cerf, 1958. — P.7-9. Цит. перевода по Штейн С. Ю. Онтология кино в концепции Андре Базена : дисс. … канд.искусствоведения : 17.00.03 : защищена 20.04.2011 [Место защиты: Всерос. гос. ун-т кинематографии им. С. А. Герасимова] : утв. 09.02.2012 [Текст] / С. Ю. Штейн. — М., 2011. — С.9-10.