Անատոլի Խազանով
Անատոլի Միխայլովիչ Խազանով (ռուս.՝ Анато́лий Миха́йлович Хазанов, դեկտեմբերի 13, 1937 կամ մայիսի 1, 1932[1], Մոսկվա, ԽՍՀՄ[2]) մարդաբան և պատմաբան։
Անատոլի Խազանով ռուս.՝ Анатóлий Михáйлович Хазáнов | |
|---|---|
| Ծնվել է | դեկտեմբերի 13, 1937 (86 տարեկան) կամ մայիսի 1, 1932[1] (91 տարեկան) Մոսկվա, ԽՍՀՄ[2] |
| Քաղաքացիություն |  ԱՄՆ |
| Մասնագիտություն | մարդաբան և փիլիսոփա |
| Հաստատություն(ներ) | Երուսաղեմի հրեական համալսարան |
| Անդամակցություն | Բրիտանական ակադեմիա[3] |
| Ալմա մատեր | Մոսկվայի պետական համալսարան |
| Գիտական աստիճան | պատմական գիտությունների դոկտոր |
| Տիրապետում է լեզուներին | ռուսերեն[4] |
| Պարգևներ | |
Կենսագրություն խմբագրել
Մոսկվայում ծնված Խազանովը սովորել է Մոսկվայի պետական համալսարանում, որտեղ 1960 թվականին ստացել է մագիստրոսի որակավորում։ 1966 թվականին ստացել է բնական գիտությունների դոկտորի որակավորում, 1976 թվականին՝ գիտությունների դոկտորի որակավորում ԽՍՀՄ ԳԱ-ից։ 1990 թվականին դարձել է Մեդիսոնի Վիսկոնսինի համալսարանի մարդաբանության ամբիոնի պրոֆեսոր, այժմ Էռնեստ Գելների մարդաբանության պրոֆեսորն է (Էմերիտուս)։ Բրիտանական ակադեմիայի անդամ է[5] ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Քոչվորական քաղաքակրթությունների ուսումնասիրման միջազգային ինստիտուտի թղթակից անդամ և Կենտրոնական Ասիայի ուսումնասիրությունների ընկերության պատվավոր անդամ, ինչպես նաև արժանացել է բազմաթիվ դրամաշնորհների և կրթաթոշակների։ Անատոլի Մ. Խազանովն իր մասնագիտական գործունեությունը սկսել է որպես հնագետ, մասնագիտանալով վաղ երկաթի դարաշրջանի քոչվորական մշակույթներում։ 1960-ականների երկրորդ կեսին անցում կատարեց դեպի սոցիալ-մշակութային մարդաբանությանը։ 1966-1985 թվականներին նրա հետազոտության հիմնական ոլորտներն էին հովվական քոչվորները և բարդ հասարակությունների ծագումը։ Նրա հիմնական փաստարկն այն մասին, որ քոչվորները երբեք ավտարիտիվ չեն եղել, հետևաբար տնտեսական, մշակութային և քաղաքական առումներով կախված են նստակյաց աշխարհի հետ իրենց հարաբերություններից, այժմ կիսում է ոլորտի փորձագետների մեծամասնությունը։ Մյուս կողմից, Խազանովը հնարավորինս փորձում էր խորհրդային գրաքննության ներքո ցույց տալ պատմական գործընթացի խորհրդային մարքսիստական հայեցակարգի մոլորությունը։
1985 թվականին Խորհրդային Միությունից արտագաղթելուց հետո Խազանովը շարունակում է ուսումնասիրել տեղից տեղ գնացող հովիվների՝ առանձնահատուկ ուշադրություն դարձնելով աշխարհի պատմության մեջ քոչվորների դերին, նրանց արդիականացման գործընթացի թույլ կողմերին ու թերություններին։ Նա պնդում էր, որ արդիականացման տարբեր ծրագրեր ձախողվել են, քանի որ դրանք ուշադրություն չեն դարձնում հովիվների կայուն ինքնազարգացմանը և նրանց որոշումների կայացման գործընթացում չեն ներգրավում։
1990-ականների սկզբից Խազանովը հայտնի դարձավ նաև էթնիկ պատկանելության և ազգայնականության ուսումնասիրության, կոմունիստական իշխանությունից անցումների հետ կապված իր ներդրման համար։ Առաջիններից մեկն էր, ով պնդում էր, որ շատ երկրներում այս անցումը չի երաշխավորում լիբերալ-ժողովրդավարական կարգի ի հայտ գալը։ Նա նաև պնդեց, որ, ի տարբերություն տարածված կարծիքի, համաշխարհայնացումը ինքնին ի վիճակի չէ նվազեցնել ազգայնական և էթնիկական վեճերը, որոնք տեսանելի ապագայում մնալու են որպես շատ տարածված երևույթ։
Աշխատություններ խմբագրել
2000-ականներին Խազանովը նաև ուսումնասիրել է կոլեկտիվ հիշողությունը, կոլեկտիվ ներկայացուցչությունը և հարակից այլ հարցեր. հատկապես հետաքրքրված լինելով ազգային և էթնիկական ինքնությունների սահմանման և վերաիմաստավորման գործում դրանց դերով։ Խազանովը գրել է 6 մենագրություն և շուրջ 200 հոդված, որոնց մեջ են մտնում «Քոչվորները և արտաքին աշխարհը» (Nomads and the Outside World) (Քեմբրիջի համալսարանի հրատարակչություն, 1984)[6] Վիսկոնսինի համալսարանի 2-րդ մամուլ, 1994), որը թարգմանվել է մի քանի լեզուներով, «Խորհրդային ազգության քաղաքականությունը Վերակառուցման ժամանակ» (Soviet Nationality Policy During Perestroika) (Դելփյան, 1991), and «ԱՄՆ-ից հետո. էթնիկ պատկանելություն, ազգայնականություն և քաղաքականություն Անկախ պետությունների համագործակցությունում» (After the U.S.S.R.: Ethnicity, Nationalism, and Politics in the Commonwealth of Independent States) (Վիսկոնսինի համալսարանի հրատարակություն, 1995)[7]։ Նա նաև խմբագրել կամ համախմբագրել է 10 հատորներ, այդ թվում՝ «Պաստորալիզմը Լևանտում. հնագիտական նյութերը մարդաբանական տեսանկյունից» (Pastoralism in the Levant: Archaeological Materials in the Anthropological Perspective) (Նախապատմական մամուլ, 1992) Օֆեր Բար-Ջոսեֆի հետ, «Փոփոխվող քոչվորներին փոփոխվող աշխարհում» (Changing Nomads in a Changing World) (Սասեքսի ակադեմիական մամուլ, 1998) Ջոսեֆ Գինաթի հետ, «Քոչվորները նստակյաց աշխարհում» (Nomads in the Sedentary World) («Curzon» մամուլ, 2001) Անդրե Ուինքի հետ, «Հանցագործներ, մեղսակիցներ և զոհեր քսաներորդ դարի քաղաքականության մեջ. հաշիվներ անցյալի հետ» (Perpetrators, Accomplices, and Victims in Twentieth Century Politics: Reckoning with the Past) («Routledge», 2009) Սթենլի Փեյնի հետ, «Ո՞վ է բաժնետոմսի սեփականատերը։ Կոլեկտիվ և սեփականության իրավունքը կենդանիների նկատմամբ» (Who Owns the Stock? Collective and Property Rights in Animals) (Բերգահան, 2012) Գյունտեր Շլիի հետ։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Library of Congress Authorities — Library of Congress.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Freebase տվյալների վերբեռնում — Google.
- ↑ https://www.thebritishacademy.ac.uk/fellows/anatoly-khazanov-FBA/
- ↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ «Professor Anatoly Khazanov». The British Academy (անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 17-ին.
- ↑ Allsen, Thomas T. (1995). «Review of Nomads and the Outside World». The International History Review. 17 (3): 563–565. doi:10.1080/07075332.1995.9640721. ISSN 0707-5332. JSTOR 40107037.
- ↑ Kaufmann, Jeffrey C.; KHAZANOV, ANATOLY M. (2000). «THE LONG WALK I ― PASTORAL NOMADS AND ANTHROPOLOGY: AN INTERVIEW WITH ANATOLY M. KHAZANOV». Nomadic Peoples. 4 (1): 5–22. doi:10.3167/082279400782310638. ISSN 0822-7942. JSTOR 43123584.