Ալֆրեդ Ամտման-Բրիենդիտ (հուլիսի 24 (օգոստոսի 5), 1885, Կուրլանդիական գուբերնիա, Ռուսական կայսրություն - մայիսի 15, 1966(1966-05-15)[1], Ռիգա, Լատվիական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ[1]), լատիշ խորհրդային ռեժիսոր և դերասան։ ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ (1953

Ալֆրեդ Ամտման-Բրիենդիտ
Ծննդյան թիվ՝հուլիսի 24 (օգոստոսի 5), 1885
Ծննդավայր՝Կուրլանդիական գուբերնիա, Ռուսական կայսրություն
Վախճանի թիվ՝մայիսի 15, 1966(1966-05-15)[1] (80 տարեկան)
Վախճանի վայր՝Ռիգա, Լատվիական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ[1]
Քաղաքացիություն՝Ռուսական կայսրություն
 Լատվիա
 ԽՍՀՄ
Մասնագիտություն՝դերասան, թատերական ռեժիսոր և թատերական ուսուցիչ
Պարգևներ՝
Լենինի շքանշան Աշխատանքային Կարմիր դրոշի շքանշան «1941-1945 թթ. Հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակ անձնվեր աշխատանքի համար» մեդալ
2-րդ աստիճանի ստալինյան մրցանակ Ստալինյան 3-րդ աստիճանի մրցանակ ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ
Երեք աստղերի շքանշան
և Ստալինյան մրցանակ

Կենսագրություն խմբագրել

Ծնվել է հուլիսի 24 (օգոստոսի 5)-ին։ 1919 թվականից աշխատել է Դրամայի լատվիական թատրոնում (Ռիգա), 1944 թվականից եղել է նրա գեղարվեստական ղեկավարը, 1949 թվականից՝ գլխավոր ռեժիսորը։

Բեմադրել է Լացիսի «Ձկնորսի որդին» (1949), Ուսլիտի «Կանաչ երկիրը» (1950)։ Ալֆրեդ Ամտման-Բրիենդիտի լավագույն դերերից են՝ Ուլդիս, Ինդուլիս (Ռայնիսի «Փչիր հովիկ», «Ինդուլիսը և Արիան»), Ատվասար (Գրիգուլիսի «Կավ և ճենապակի»), Կնուրով (Ա. Օստրովսկու «Անօժիտը»)։ ԽՍՀՄ պետ. մրցանակների (1948, 1950, 1951) դափնեկիր է։ Մահացել է մայիսի 15-ին, Ռիգայում։

Ընտանիք խմբագրել

  • Եղբայր՝ Թեոդորս Ամտմանիս (1926-1938), դերասան և ռեժիսոր,
  • Կին (1926-1939)՝ Անտա Քլինթս (1893-1970), դերասանուհի,
  • Կին՝ Վալիյա Ամտմանե (1940-1996), դերասանուհի։

Ստեղծագործական աշխատանք խմբագրել

Դերեր թատրոնում խմբագրել

Ռիգայի նոր թատրոն խմբագրել

  • 1912 - «Հինդուլիս և Արիա» Յա. Ռայնիսա
  • 1914 - «Փչիր քամի՜» Յա. Ռայնիսա

Լատվիական թատրոն խմբագրել

  • 1929 - «Բելուգինի ամուսնությունը» Ա. Ն. Օստրովսկի
  • 1947 - «Կավ և ճենապակի» Ա. Պ. Գրիգուլիսա
  • 1947 - «Կրեմլի կուրանտները» Ն. Ֆ. Պոգոդինա
  • 1948 -«Անօժիտ աղջիկ»

Ռեժիսորական աշխատանքներ խմբագրել

Լատվիական թատրոն խմբագրել

  • 1919-«Կիրակի»
  • 1927-«Փոթորիկ»
  • 1927-«Ֆուենտե Օվեխունա»
  • 1928-«Իլյա Մուրովեց»
  • 1929- «Բելուգինի ամուսնությունը»
  • 1930- «Միջոց հանուն միջոցի»
  • 1940- «Կոտրում»
  • 1945- «Անգույն որդի»
  • 1945- «հարսնացուն»
  • 1946- «Սյուզաննա»
  • 1946- «Վերջինը»
  • 1948- «լամպեր»
  • 1948- «Ուսուցիչ»
  • 1949-«Իսպանական քահանա»
  • 1949- «ձկնորսի տղան»
  • 1949- «Զենքով մարդը»
  • 1950- «Կանաչ հող»
  • 1950- «Կռիվ առանց սահման»
  • 1951- «Դարի կեսին»
  • 1951- «Տաք սրտեր»
  • 1951- «Լուսավոր լուսամուտներ»
  • 1952- «Բարի քաղաք»
  • 1952- «Կենդանի դիակ»
  • 1953- «Ցեպլիս»
  • 1953- «Չար հոգի»
  • 1953- «Ազգանուն չասելով»
  • 1954-«Նոր ափի մոտ»
  • 1954- «Ինդրաններ»
  • 1955- «Դոն Կարլոս»
  • 1956-«Իոսիֆը և իր եղբայրները»
  • 1956- «Աբելիտե»
  • 1957- «Բալթյան ծովն է աղմկում»
  • 1958- «Ամանորյա գիշեր»
  • 1959-«Լացում է ամբողջ ծովը հարազատ»
  • 1960- «Արմենուհի»
  • 1961- «Ծովային դարպասներ»
  • 1962- «Յոթ եղբայր»

Մրցանակներ խմբագրել

  • Երեք աստղի Օրդեն, IV աստիճանի
  • ԽՍՀՄ-ի ժողովրդական արտիստ

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Амтман-Бриедит Альфред Фрицевич // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 1, էջ 332