Փոդքասթ (անգլ.՝ podcast[1]), ասմունքի թվային աուդիո ֆայլերի դրվագային շարք, որը օգտատերը կարող է ներբեռնել իր անձնական սարք հեշտ լսելու համար։ Հոսքային հավելվածները և փոդքասթի ծառայությունները ապահովում են անձնական սպառման հերթերի կառավարման հարմարավետ, ինտեգրված միջոց շատ փոդքասթային աղբյուրներում և նվագարկիչ սարքերում։ Որպես կանոն փոդքասթներն ունեն որոշակի թեմաներ և թողարկման պարբերականություն։

Serial փոդքասթը գործարկվում է iPhone-ում Apple Podcasts-ի միջոցով

Պատմություն Խմբագրել

Փոդքասթների հայտնվելուն աջակցել է մի շարք նոր տեխնոլոգիաների ի հայտ գալը․ RSS, MP3 աուդիոձևաչափ և թվային աուդիոնվագարկիչներ[2]։ Առաջին անգամ փոդքասթինգն օգտագործել է Ադամ Քարին[3], ով 2004 թվականին գրել է ծրագրի կոդ, որը թույլ էր տալիս ավտոմատ կերպով բեռնել նոր աուդիո ֆայլեր, օգտագործելով RSS։ Ֆայլերը կարող էին միացվել համակարգչի վրա կամ տեղափոխվել շարժական MP3-նվագարկիչների վրա[4]։

Տերմինն առաջին անգամ օգտագործել է բրիտանացի լրագրող Բեն Համերսլին[5] 2004 թվականի փետրվարի 12-ին The Guardian թերթի «Ձայնային հեղափոխություն» հոդվածի «Հեռուստատեսային ինդուստրիա» բաժնի համար[6], որտեղ նա նշել է․

  Եթե հետ նայենք, այս ամենը միանգամայն ակնհայտ է թվում․ MP3-նվագարկիչները՝ ինչպիսին է Apple-ի iPod-ը գրպաններում, ձայնային արտադրության համար ծրագրային ապահովում, որը էժան է կամ ընդհանրապես անվճար, և վեբ ամսագրեր համացանցի որոշակի մասի համար; Նոր բումի համար այս բոլոր բաղադրիչները արդեն առկա են։ Բայց ինչպես սա անվանել? Աուդիոբլո՞գգինգ։ Փոդքա՞սթինգ։ Պարտիզանական լրատվամիջոցնե՞ր[7]։  

Տերմինաբանություն Խմբագրել

Փոդքասթ՝ կամ առանձին աուդիոֆայլ (հիմնականում MP3, AAC, Ogg/Vorbis ձևաչափում (աուդիոյի համար); Flash Video և AVI (տեսափոդքասթների համար), կամ այնպիսի ֆայլերի մշտապես թարմացվող շարք, որոնք հրատարակվում են համացանցի մեկ աղբյուրում, բաժանորդագրվելու հնարավորությամբ[8]։

Փոդքասթեր՝ անձ, ով զբաղվում է փոդքասթինգով սիրողական կամ մասնագիտական հիմքով։

Փոդքասթ տերմինալ՝ կայք, որն աջակցում է մեդիաֆայլերի հոսթինգը և ինչ-որ չափով ավտոմատացված է դարձնում ձայնագրությունների տեղաբաշումը և թարմացումների համար բաժանորդագրությունը։

Փոդքասթ հաճախորդ (փոդքասթ մենեջեր)՝ փոդքասթներ լսելու համար մասնագիտացված հավելված[9]։ Առավել հայտնի հավելվածներն են Apple Podcasts-ը, Spotify-ը, Pocket Casts-ը, Google Podcasts-ը, Overcast-ը, Castro-ն և այլն։

Տեխնոլոգիա Խմբագրել

 
RSS-ի պատկերանշանը

Փոդքասթինգի տեխնոլոգիական բազան RSS կամ Atom ձևաչափն է enclosure («ներդրանք») հատուկ տարրով, որը նկարագրում է միացվող մեդիաօբյեկտը (պատկերը, տեսահոլովակը, ձայնագրման ֆայլը և այլն)[10]

Տարրն ունի հետևյալ ատրիբուտները․

  • url՝ աուդիոֆայլի (URL) հղում
  • length՝ օբյեկտի ծավալը բայթերում
  • type՝ օբյեկտի MIME տեսակ (օրինակ, «audio/mpeg»)

Փոդքասթի հրապարակման Խմբագրել

Փոդքասթի ստեղծման և տեղադրման ընթացքը տեղի է ունենում մի քանի փուլերով․

  • Փոդքասթի գաղափարի որոնում, նրա թեմայի սահմանում։ Պարբերական փոդքասթների ձայնագրումից առաջ, որպես կանոն, կազմվում է դրա ծրագիրը (շոունոթեր)՝ ձայնագրման ժամանակ այն պատմելու հեշտացնող ընթացք։
  • Սարքավորումի պատրաստում։ Որպես կանոն, ձայնագրության համար օգտագործում են թվային կամ անալոգային խոսափող։ Որակի բարձրացման համար ձայնազդանշանը մշակում են թվային կամ անալոգային միքշերի կողմից, օգտագործելով տարբեր ֆիլտրներ։
  • Փոդքասթի ձայնագրում։ Ձայնազդանշանի գրավումը տեղի է ունենում կամ ծրագրային, կամ ապարատային միջոջներով։ Ծրագրային միջողների օգտագործման դեպքում (աուդիոմշակողների), ամեն մարդու ազդանշանը ձայնագրվում է առանձին ձայնային ուղու վրա։
  • Մոնտաժ։ Փոդքասթի մոնտաժի ժամանակ համաժամացնվում է ձայնային ուղիները վարելու և դնելու կարգը, հանվում են աղմուկներն ու խանգարումները, դրվում են տարբեր երաժշտական ձևավորումներ։ Փոդքասթներում որպես երաժշտական ձևավորում հիմնականում օգտագործում են podsafe երաժշտությունը։
  • Փոդքասթի հրապարակում։ Պատրաստ փոդքասթը, որպես կանոն, հրապարակվում է տարբեր փոդքասթ տերմինալներում, բլոգերում և կայքերում, որոնք նվիրված են այդ փոդքասթին։

Ծանոթագրություններ Խմբագրել

  1. Podcast Oxford University Press
  2. Pot, Justin, 2013-08-23 The Evolution Of The Podcast — How A Medium Was Born
  3. Гриша Пророков (2015-08-18)։ «Каким был первый подкаст»։ Look At Me 
  4. Cyrus Farivar (2004-10-28)։ «New Food for IPods: Audio by Subscription»։ The New York Times 
  5. «Podcasting Historical Timeline And Milestones»։ International Podcast Day 
  6. Hammersley Ben (February 12, 2004)։ «Why online radio is booming»։ The Guardian։ Վերցված է November 16, 2017 
  7. Sawyer Miranda (November 20, 2015)։ «The man who accidentally invented the word 'podcast'» (MP3)։ BBC Radio 4։ Վերցված է November 15, 2017 
  8. О подкастинге // Василий Стрельников — Russian Podcasting
  9. Антон Поздняков (2019-08-19)։ «Что такое подкасты и как их слушать»։ Beardycast (ռուսերեն)։ Бородокаст։ Վերցված է 2019-08-21 
  10. RSS 2.0 Specification (RSS 2.0 at Harvard Law)

Արտաքին հղումներ Խմբագրել