Տոկոս

Տոկոս (լատին․՝ per cent հարյուրի վրա), մեկ հարյուրերորդ մաս. Կարճ նշանակումը՝ «%»։ Օգտագործվում է մասի և ամբողջի հարաբերակցությունը ցույց տալու համար։ Օրինակ՝ 500 կգ֊ի 17 %֊ը նշանակում է 17 բաժին, յուրաքանչյուրում ՝ 5 կգ, որը հավասար է 85 կգ։ 500 կգ֊ի 200 %-ը համարվում է 1000 կգ։

Տոկոս

Parts-per notation, dimensionless unit, UCUM derived unit

Ենթակատեգորիա	Հարաբերություններ (մաթեմատիկա)
Հաջորդ	• պրոմիլ • բազիսային միավոր
Con­ver­sion to SI unit	0,01
Փոխակերպում ստանդարտ միավորի	10 պրոմիլ, 100 բազիսային միավոր, 1000 per cent mille, 10 000 parts per million, 10 000 000 part per billion, 10 000 000 000 parts per trillion, 10 000 000 000 000 parts per quadrillion
Measured physical quantity	dimensionless quantity
Notation	Տոկոսի նշան
Ենթամիավոր	պրոմիլ

Ծագում

Տոկոսներով հաշվումներ կատարվում էին դեռևս Բաբելոնում։ Տոկոսները հատկապես լայն կիրառություն ունեին Հին Հռոմում, որտեղ տոկոսն անվանում էին pro centum (հարյուրից), հենց այդ անվանումն է որոշ ձևափոխություններով գործածվում բազմաթիվ ժամանակակից լեզուներում։ % նշանը ստեղծվել է XV դարում։ Իտալական ձեռագրերում՝ որպես իտալերեն per cento բառերը կրճատ գրելու արդյունք՝ նախ p.c°,ապա p.${\frac {0}{0}}$ և վերջապես % ձևով։

Տոկոսի և տասնորդական կոտորակների հարաբերակցություն

• 0 % = 0
• 0,08 % = 0,0008
• 45,1 % = 0,451
• 100 % = 1
• 146 % = 1,46

Ճիշտ գրելաձև

Տեքստերի մեջ տոկոսի նշանը դրվում է թվից հետո տարանջատումով (եկամուտը 67 % ), բացառությամբ այն դեպքերի, երբ նշանը օգտագործվում է կարճ գրությունների ժամանակ։ Օրինակ՝ 20% ֊անոց թթվասեր (հասկանում ենք քսան տոկոսանոց թթվասեր), 10 %-ով թանկացավ, ոսկու պարունակությունը 8 % է։

Գրականություն

• Բ. Նահապետյան, Ա. Աբրահամյան, «Մաթեմատիկա֊6» դասագիրք

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Տոկոս» հոդվածին։

Վիքիբառարան

Ընթերցե՛ք «տոկոս» բառի բացատրությունը Հայերեն Վիքիբառարանում։