Վիքիպեդիայի հուսալիություն
Վիքիպեդիայի հուսալիությունը համեմատած այլ հանրագիտարանների և մասնագիտացված աղբյուրների հետ գնահատվել է տարբեր եղանակներով, ինչպիսիք են՝ վիճակագրության միջոցով պատմական օրինակների համեմատական վերլուծությունը, Վիքիպեդիային խմբագրման գործընթացին հատուկ թույլ և ուժեղ կողմերն ուսումնասիրությունը[1]։ Վերջերս հակասական խմբագրումները, Վիքիպեդիայի կեսնագրական հոդվածներում կեղծ, զրպարտիչ և կողմակալ տվյալներ ավելացնելը լայն տարածում են ստացել[2][3]։
Nature ամսագրը 2005 թվականին համեմատել է Վիքիպեդիայի գիտական հոդվածները Բրիտանիկա հանրագիտարան հոդվածների հետ, ըստ ամսագրի՝ Վիքիպեդիայի ճշգրտության մակարդակը մոտ էր Բրիտանիկա հանրագիտարանի ճշգրտությանը[4]։ Բրիտանիկա հանրագիտարանը վիճարկել է Nature-ը հետազոտությունը[5], սակայն Nature ամսագիրը հետագայում պատասխանել է վիճարկմանը և՛ պաշտոնական պատասխանով, և Բրիտանիկա հանրագիտարանի հիմնական առարկությունները կետ առ կետ հերքելով[6]։ 2008-2012 թվականներին գիտական և բժշկական, ինչպես օրինակ՝ ախտաբանության[7], թունագիտության[8] ուռուցքաբանության,[9], դեղանյութերի[10] և հոգեբուժության[11], թեմաներով հոդվածների համեմատությունը գիտական աղբյուրների հետ ցույց տվեց, որ Վիքիպեդիայի խորությունն ու լուսաբանումը բարձր մակարդակի են։ Ընթեռնելիության վերաբերյալ մտահոգությունների մասին հետազոտություններ են հրատարակել Կլինիկական ուռուցքաբանության ամերիկյան միությունը[12], Հոգեբանական բժշկություն ամսագիրը (2012)[11], իսկ Գաստրոէնտերոլոգիայի և լիարդաբանության եվրոպական ամսագիրը հրատարակել է հուսալիության մտահոգությունների մասին հետազոտություն[13]։
Վիքիպեդիան բաց է անանուն և համագործակցված խմբագրման համար, այսպիսով հուսալիության վերաբերյալ գնահատականներում սովորաբար քննվում է կեղծ կամ ապակողմնորոշող տեղեկության ջնջման արագությունը։ IBM-ի հետազոտողների 2003 թվականի աշխատանքը ցույց տվեց, որ «վանդալիզմը սովորաբար վերացվում է չափազանց արագ, և օգտատերերի մեծ մասը չի տեսնում դրա հետևանքները»[14], ըստ նրանց՝ «Վիքիպեդիան ունի ինքնաբուժման զարմանալի արդյունավետություն»[15]։
Հրատարակվել են նաև որոշ օրինակներ, որտեղ կեղծ տեղեկությունը Վիքիպեդիայի հոդվածում մնացել է երկար ժամանակ։ 2005 թվականի մայիսին մի անանուն խմբագիր ստեղծել է Ջոն Սայգենթալերի մասին հոդված, որը պարունակում էր որոշ զրպարտիչ տվյալներ[16]։ Սխալ տեղեկությունը հոդվածում մնացել էր չորս ամիս։ Ֆրանսերեն Վիքիպեդիայում մի հոդված նկարագրում էր «Léon-Robert de L'Astran»–ին որպես 18–րդ դարի հակաստրկային նավի սեփականատեր, ինչը հանգեցրեց նրան, որ նախագահի թեկնածու Սեգոլեն Ռուայալը գովաբանի նրան։ Սակայն հետագայում մի ուսանողի հետաքննությունը ցույց տվեց, որ հոդվածը խաբեություն է և de L'Astran–ը երբեք գոյություն չի ունեցել[17]։
ԾանոթագրություններԽմբագրել
- ↑ Katharine Q. Seelye (դեկտեմբերի 4, 2005)։ «Snared in the Web of a Wikipedia Liar»։ New York Times
- ↑ Leonard, Andrew (մայիսի 17, 2013)։ «Revenge, ego and the corruption of Wikipedia»։ Salon։ Վերցված է հունիսի 4, 2016
- ↑ Pinsker, Joe (օգոստոսի 11, 2015)։ «The Covert World of People Trying to Edit Wikipedia—for Pay»։ The Atlantic։ Վերցված է հունիսի 4, 2016
- ↑ Giles J. (2005)։ «Internet encyclopaedias go head to head: Jimmy Wales' Wikipedia comes close to Britannica in terms of the accuracy of its science entries»։ Nature 438 (7070): 900–1։ Bibcode:2005Natur.438..900G։ PMID 16355180։ doi:10.1038/438900a The study (which was not in itself peer reviewed) was cited in many news articles such as this: «Wikipedia survives research test»։ BBC News (BBC)։ December 15, 2005
- ↑ Fatally Flawed: Refuting the recent study on encyclopedic accuracy by the journal Nature Encyclopædia Britannica, Inc., March 2006
- ↑ Nature (2006-03-30)։ «Nature's responses to Encyclopaedia Britannica»։ Nature.com։ Վերցված է 2012-03-19
- ↑ Wood A, Struthers, K (2010)։ «Pathology education, Wikipedia and the Net generation»։ Medical teacher 32 (7): 618–620։ PMID 20653388։ doi:10.3109/0142159X.2010.497719։ «We have identified Wikipedia as an informative and accurate source for Pathology education and believe that Wikipedia is potentially an important learning tool for of the 'Net Generation'.»
- ↑ S. Robert Lichter, Ph.D,,: Are chemicals killing us? Statistical Assessment Service, May 21, 2009
- ↑ Leithner A, Maurer-Ertl, W, Glehr, M, Friesenbichler, J, Leithner, K, Windhager, R (Jul–Aug 2010)։ «Wikipedia and osteosarcoma: a trustworthy patients' information?»։ Journal of the American Medical Informatics Association : JAMIA 17 (4): 373–4։ PMC 2995655։ PMID 20595302։ doi:10.1136/jamia.2010.004507
- ↑ Clauson KA, Polen HH, Kamel Boulos MN, Dzenowagis JH (2008)։ «Scope, completeness, and accuracy of drug information in Wikipedia» (PDF)։ Annals of Pharmacotherapy 42 (12): 1814–21։ PMID 19017825։ doi:10.1345/aph.1L474։ Վերցված է September 25, 2009։ lay summary – Reuters (2008-11-24)
- ↑ 11,0 11,1 Reavley N. J., MacKinnon A. J., Morgan A. J., Alvarez-Jimenez M., Hetrick S. E., Killackey E., Nelson B., Purcell R., Yap M. B. H., Jorm A. F. (2011)։ «Quality of information sources about mental disorders: A comparison of Wikipedia with centrally controlled web and printed sources»։ Psychological Medicine 42 (8): 1753–1762։ PMID 22166182։ doi:10.1017/S003329171100287X
- ↑ Rajagopalan M. S., Khanna V. K., Leiter Y., Stott M., Showalter T. N., Dicker A. P., Lawrence Y. R. (2011)։ «Patient-Oriented Cancer Information on the Internet: A Comparison of Wikipedia and a Professionally Maintained Database»։ Journal of Oncology Practice 7 (5): 319–323։ PMC 3170066։ PMID 22211130։ doi:10.1200/JOP.2010.000209
- ↑ Azer S. A. (2014)։ «Evaluation of gastroenterology and hepatology articles on Wikipedia»։ European Journal of Gastroenterology & Hepatology 26 (2): 155–63։ PMID 24276492։ doi:10.1097/MEG.0000000000000003
- ↑ history flow: results IBM Collaborative User Experience Research Group, 2003
- ↑ Fernanda B. Viégas, Martin Wattenberg, Kushal Dave: Studying Cooperation and Conflict between Authors with history flow Visualizations. Proceedings of the SIGCHI conference on Human factors in computing systems, 575–582, Vienna 2004, ISBN 1-58113-702-8
- ↑ John Seigenthaler (2005-11-29)։ «A false Wikipedia "biography"»։ USA Today
- ↑ Sage Adam (June 9, 2010)։ «Ségolène Royal and Wikipedia duped by tale of anti-slavery activist»։ The Times (London)։ Վերցված է June 17, 2011