Վերնոնիա

Վերնոնիա (լատին․՝ Vernonia), աստղածաղկազգիների ընտանիքին պատկանող բույս։ Ունի ավելի քան 1000 տեսակ և ենթատեսակ։ Անվանվել է հայտնի բուսաբան Ուիլյամ Վերնոնի պատվին։ Բույսերը հայտնաբերվել են Հարավային Ամերիկայում, Հյուսիսային Ամերիկայում, Ասիայում և Աֆրիկայում։ Շատ տեսակներ ուտելի են[1]։

Օգտագործում խմբագրել

Վենոնիայի շատ տեսակներ ուտելի են։ Արևմտյան Աֆրիկայի երկրների ավանդական խոհանոցի մաս են կազմում։ Առավել լայնորեն օգտագործվում են Կամերունում։ Աղցանների և ապուրների մեջ օգտագործում են բույսի տերևները, որոնք քաղցր համ ունեն։

Vernonia amygdalina տեսակն օգտագործվում է ժողովրդական բժշկության մեջ շաքարախտի, գլխացավի, տենդի, ինչպես նաև ինչպես նաև ՁԻԱՀ-ի որոշ ախտանիշների դեպքում[2]։

Արևելյան Աֆրիկայում Vernonia galamensis տեսակի սերմից յուղ են ստանում։

Տեսակներ խմբագրել

Ըստ The Plant List տվյալների բազայի տեղեկատվության՝ սեռը ներառում է 671 տեսակ[3]։ Ստորև բերված է ամենատարածված և հայտնի տեսակների ցանկը, որոնք խմբավորված են ըստ տարածաշրջանների։

Հյուսային Ամերիկա խմբագրել

  • Vernonia acaulis
  • Vernonia arkansana
  • Vernonia angustifolia
  • Vernonia baldwinii
  • Vernonia blodgettii
  • Vernonia fasciculata
  • Vernonia flaccidifolia
  • Vernonia gigantea[4]
  • Vernonia glauca
  • Vernonia larseniae
  • Vernonia lettermannii
  • Vernonia lindheimeri
  • Vernonia marginata
  • Vernonia missurica
  • Vernonia noveboracensis
  • Vernonia pulchella
  • Vernonia texana

Հարավային Ամերիկա խմբագրել

  • Vernonia nonoensis
  • Vernonia patens

Աֆրիկա խմբագրել

  • Vernonia amygdalina
  • Vernonia bamendae
  • Vernonia calvoana
  • Vernonia colorata
  • Vernonia galamensis
  • Vernonia staehelinoides

Ասիա խմբագրել

  • Vernonia cinerea
  • Vernonia cockburniana
  • Vernonia unicata
  • Vernonia zollingerianoides

Պատկերասրահ խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. «Vernonia in Flora of North America @ efloras.org». www.efloras.org. Վերցված է 2020 թ․ օգոստոսի 14-ին.
  2. «V. amygdalina-ն օգտագործումն ընդդեմ ՁԻԱՀ-ի, ՁԻԱՀ-ի դեմ պայքարի 9-րդ միջազգային համաժողով». Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 20-ին.
  3. «Vernonia» (անգլերեն). The Plant List. Version 1.1. 2013. Վերցված է 2016 թ․ օգոստոսի 8-ին.
  4. «Vernonia gigantea in Flora of North America @ efloras.org». www.efloras.org. Վերցված է 2020 թ․ օգոստոսի 14-ին.