Վելկա Սնեժնա քարանձավ
Վելկա Սնեժնա քարանձավ (լեհերեն՝ Jaskinia Wielka Śnieżna, բառացի թարգմանած՝ Ձյունոտ մեծ քարանձավ), կրաքարային քարանձավների համակարգ Կարպատյան լեռների Արևմտյան Տատրաներ ճյուղավորությունում, Լեհաստանի Հանրապետության հարավային մասում[1], Տատրաներ ազգային պարկում։ Ունի 23.723 մետր ընդհանուր երկարություն, իսկ ամենամեծ խորությունը 824 մետր է, և համարվում է ամենաերկար, ամենաընդարձակ ու ամենախոր քարանձավը Լեհաստանում[2][3], ինչպես նաև՝ ամենախորը Տատրաների ողջ լեռնահամակարգում։ Քարանձավային համակարգի որոշ հատվածներ դեռևս բավարար չափով ուսումնասիրված չեն։
| Վելկա Սնեժնա քարանձավ | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | քարանձավ |
| Երկիր |  Լեհաստան |
| Երկարություն | 23 753 մետր |
| Հայտնաբերում | 1959 |
 | |
 | |
Հակիրճ տեղեկատվություն խմբագրել
Jaskinia Wielka Śnieżna-ն ընդհանրացված անվանումն է միմյանց հետ կապված հինգ քարանձավների, որոնք ուսումնասիրվել են առանձին-առանձին, տարբեր ժամանակներում։ Դրանք են՝ Jaskinia Śnieżna-ն, Jaskinia Wielka Litworowa-ն, Jaskinia nad Kotlinami-ն, Jasny Awen-ը և Jaskinia Wilcza-ն[4][5]։ Այս հինգ քարանձավներից ամենաերկարը Jaskinia Śnieżna-ն է՝ Ձյունոտ քարանձավը։ Այն նաև գլխավորն է և ամենավաղ հայտնաբերվածն ու ուսումնասիրվածը։ Ունի մոտավորապես 14.954 մետր երկարություն և 622 մետր առավելագույն խորություն[6]։
Ձյունոտ քարանձավի հետազոտումը շարունակվում է։ Միաժամանակ փորձեր են արվում նրան Լեհաստանում մեծությամբ երկրորդը համարվող Śnieżna Studnia քարանձավի հետ կապելու նպատակով[7]։
Վելկա Սնեժնայի ուսումնասիրման ընթացքում քիչ չեն եղել դժբախտ պատահարները, որոնց արդեն իսկ զոհ է գնացել առնվազն յոթ քարանձավագետ-հետազոտող[8][9][10][11][12]։
Գրականություն խմբագրել
- Tatry polskie. Mapa topograficzna 1:10 000. Zarząd Topograficzny Sztabu Generalnego WP, Wydawnictwo Czasopisma Wojskowe, 1984
- Jerzy Grodzicki [red.], Jaskinie Tatrzańskiego Parku Narodowego. Wielkie jaskinie Doliny Małej Łąki, PTPNoZ, Warszawa, 2002.
Պատկերասրահ խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Scheffel, Richard L.; Wernet, Susan J., eds. (1980). Natural Wonders of the World. United States of America: Reader's Digest Association, Inc. էջեր 350. ISBN 0-89577-087-3.
- ↑ «Jaskinie Polski, Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy». jaskiniepolski.pgi.gov.pl (լեհերեն). Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 27-ին.
- ↑ |tytuł = Jaskinie Tatr |data = 2017-08-27 |data dostępu = 2018-10-22 |url = https://web.archive.org/web/20170827125202/http://www.kktj.pl/jaskinie/d-malej-laki.html%7D%7D
- ↑ Tatry polskie. Mapa topograficzna 1:10 000. Zarząd Topograficzny Sztabu Generalnego WP, Wydawnictwo Czasopisma Wojskowe, 1984
- ↑ | nazwisko= Radwańska-Paryska | imię=Zofia | autor link= Zofia Radwańska-Paryska | nazwisko2= Paryski | imię2=Witold Henryk | autor link2= Witold Henryk Paryski | tytuł= Wielka encyklopedia tatrzańska | data=2004 | wydawca=Wydawnictwo Górskie | miejsce=Poronin | isbn=83-7104-009-1 |strony=}}
- ↑ http://www.sktj.pl/epimenides/tatry/sniezn_p.html%7Ctytuł(չաշխատող հղում) = Jaskinia Wielka Śnieżna, Polska Strona Taternictwa Jaskiniowego pod patronatem KTJ PZA|opublikowany = www.sktj.pl|data dostępu = 2016-02-10}}
- ↑ «Jaskinie Polski, Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy». jaskiniepolski.pgi.gov.pl (լեհերեն). Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 30-ին.
- ↑ |tytuł = Śmierć grotołaza w Jaskini Wielkiej Śnieżnej. Nowe informacje |data dostępu = 2019-08-24 |opublikowany = PolskieRadio24.pl |url = https://polskieradio24.pl/art1222_2358545}}(չաշխատող հղում)
- ↑ |tytuł = Nie żyje jeden z grotołazów z Wrocławia. W Jaskini Wielkiej Śnieżnej odnaleziono ciało i zdecydowano o zakończeniu akcji |data = 2019-08-22 |data dostępu = 2019-08-24 |opublikowany = Gazeta Wrocławska |url = https://gazetawroclawska.pl/nie-zyje-jeden-z-grotolazow-z-wroclawia-w-jaskini-wielkiej-snieznej-odnaleziono-cialo-i-zdecydowano-o-zakonczeniu-akcji/ar/c1-14369145 |język = pl-PL}}
- ↑ |tytuł = Ratownicy TOPR wycofują się z Jaskini Wielkiej... |data dostępu = 2019-08-24 |opublikowany = www.gosc.pl |url = https://www.gosc.pl/doc/5804322.Ratownicy-TOPR-wycofuja-sie-z-Jaskini-Wielkiej-Snieznej}}
- ↑ |tytuł = [24tp.pl] TOPR rozpoczął transport ciał grotołazów. Odnaleziono materiały wybuchowe |data dostępu = 2019-08-31 |opublikowany = 24tp.pl |url = http://24tp.pl/n/60750}}(չաշխատող հղում)
- ↑ |tytuł = Tatry: Jaskinia Wielka Śnieżna. Ratownicy TOPR wydobyli ciała dwóch grotołazów |data = 2019-09-05 |data dostępu = 2019-09-06 |opublikowany = wiadomosci.wp.pl |url = https://wiadomosci.wp.pl/tatry-jaskinia-wielka-sniezna-ratownicy-topr-wydobyli-ciala-dwoch-grotolazow-6421276233332865a |język = pl}}
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Jaskinia Wielka Śnieżna լեհերեն – քարտեզի հետ