Ստեփան Առաքելյան
- Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Առաքելյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։
Ստեփան Խորենի Առաքելյան (հոկտեմբերի 6, 1936, Կիրովական, ԽՍՀՄ - հոկտեմբերի 23, 2020, Մոսկվա, Ռուսաստան), խորհրդային զորավար, գեներալ-գնդապետ (1990)։
| Ստեփան Առաքելյան | |
|---|---|
| Ծնվել է | հոկտեմբերի 6, 1936 |
| Ծննդավայր | Կիրովական, ԽՍՀՄ |
| Մահացել է | հոկտեմբերի 23, 2020 (84 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Մոսկվա, Ռուսաստան |
| Գերեզման | Դաշնային զինվորական հուշահամալիր-գերեզմանատուն |
| Կրթություն | ՌԴ ԶՈւ Գլխավոր շտաբի զինվորական ակադեմիա |
| Մասնագիտություն | Լիկվիդատորներ |
| Կուսակցություն | ԽՄԿԿ |
| Պարգևներ և մրցանակներ |                և  |
Կենսագրություն խմբագրել
Ծնվել է ինժեներ-մեխանիկի ընտանիքում։ 1945 թվականին ընտանիքի հետ տեղափոխվել է Թբիլիսի, որտեղ 1955 թվականին ավարտել է միջնակարգ դպրոցը։ Նույն թվականին փորձել է ընդունվել Լենինգրադի նավաշինական ինստիտուտ։
1955 թվականից ծառայել է ԽՍՀՄ զինված ուժերում։ 1958 թվականին ավարտել է Լենինգրադի Ա. Ժդանովի անվան ռազմա-ինժեներական ուսումնարանը։ 1958 թվականի նոյեմբերից ծառայել է Գերմանիայում՝ խորհրդային զորքերի խմբավորման 1-ին գվարդիական ինժեներա-սակրավորական բրիգադի 709-րդ առանձնակի գվարդիական ինժեներա-կամրջաշինական գումարտակում՝ որպես անտառանյութի մթերման վաշտի հրամանատար, 1959 թվականի մարտից՝ ցցակամրջաշինական միջոցների վաշտի հրամանատար, 1962 թվականի մայիսից՝ ինժեներա-կամրջաշինական վաշտի հրամանատար։ 1964 թվականի դեկտեմբերից ծառայել է Մոսկվայի ռազմական օկրուգի (Մուրոմ) 86-րդ առանձնակի պոնտոնա-կամրջային գումարտակում՝ ինժեներա-կամրջաշինական վաշտի հրամանատար, 1966 թվականի նոյեմբերից մինչև 1968 թվականի սեպտեմբերը՝ առանձին պոնտոնա-կամրջային գումարտակի շտաբի պետ[1]։
1972 թվականին գերազանցությամբ ավարտել է Վ. Կույբիշևի անվան ռազմաինժեներական ակադեմիան։ 1972 թվականի սեպտեմբերից ծառայել է Բալթյան ռազմական օկրուգում, 46-րդ առանձնակի պոնտոնա-կամրջային գնդի հրամանատար, 1975 թվականի ապրիլից՝ նույն օկրուգում (Կալինինգրադ) 11-րդ գվարդիական բանակի ինժեներական զորքերի հրամանատար։
1979 թվականին ավարտել է ԽՍՀՄ Զինված ուժերի գլխավոր շտաբի Վորոշիլովի անվան ռազմական ակադեմիան։ 1979 թվականի օգոստոսից եղել է Միջինասիական ռազմական օկրուգի ինժեներական զորքերի հրամանատար։ 1981 թվականի հոկտեմբերից մինչև 1984 թվականի հուլիսը ծառայել է ԽՍՀՄ զինված ուժերի գլխավոր շտաբի 10-րդ գլխավոր վարչության տրամադրության տակ։ Մասնակցել է աֆղանական պատերազմին, որպես աֆղանական բանակի ինժեներական զորքերի հրամանատարի ռազմական խորհրդական։ 1984 թվականի հուլիսից ծառայել է ԽՍՀՄ պաշտպանության նախարարության ինժեներական զորքերի գլխավոր վարչության վերանորոգման և շահագործման վարչության պետ։ 1985 թվականի դեկտեմբերից եղել է ԽՍՀՄ ՊՆ ինժեներական զորքերի շտաբի պետ, հրամանատարի առաջին տեղակալ։ Մասնակցել է Չեռնոբիլի ատոմակայանի վթարի հետևանքների վերացման աշխատանքներին։ 1988 թվականի փետրվարից եղել է ԽՍՀՄ ՊՆ կենտրոնական ճանապարհաշինական վարչության պետ։ Նրան գեներալ-գնդապետի զինվորական կոչում շնորհվել է 1990 թվականի փետրվարի 17-ին։ 1992 թվականից գտնվել է պահեստազորում, 2006 թվականից՝ պաշտոնաթող զինվորական[1]։
Բնակվել է Մոսկվայում։ Աշխատել է Ռուսաստանի Հատուկշին վարչությանը կից №1 Ճանապարհաշինարարական վարչության Դաշնային պետական միացյալ ձեռնարկության ներկայացուցիչ։ Կոմերիտմիության անդամ է եղել 1951-1958, ԽՄԿԿ անդամ 1959-1991 թվականներին[1]։
Մահացել է 2020 թվականի հոկտեմբերի 23-ին։ Թաղված է Հայրենիքի պաշտպանների պանթեոնում։
Պարգևներ խմբագրել
- Կարմիր դրոշի շքանշան,
- «ԽՍՀՄ զինված ուժերում հայրենիքին ծառայելու համար» 2-րդ և 3-րդ աստիճանի շքանշան.
- «Մարտական ծառայության համար» մեդալ
- Հոբելյանական մեդալ «Մարտական արիության համար։Ի նշանավորումն Վ.Ի.Լենինի ծննդյան 100-ամյակի»
- «1941-1945 թվականների Հայրենական մեծ պատերազմում տարած Հաղթանակի քսան ամյակ» հոբելյանական մեդալ.
- Մեդալ «ԽՍՀՄ զինված ուժերի վետերան»,
- «Մարտական Համագործակցության ամրապնդման համար» մեդալ,
- «ԽՍՀՄ զինված ուժերի 40 տարի» հոբելյանական մեդալ,
- «ԽՍՀՄ զինված ուժերի 50 տարի» հոբելյանական մեդալ,
- «ԽՍՀՄ զինված ուժերի 60 տարի» հոբելյանական մեդալ,
- «ԽՍՀՄ զինված ուժերի 70 տարի» հոբելյանական մեդալ,
- «Անբասիր ծառայության համար» 1-ին, 2-րդ, 3-րդ աստիճանի մեդալներ,
- ԽՍՀՄ մեդալներ,
- ՌԴ մեդալներ,
- Կարմիր դրոշի շքանշան (Աֆղանստանի Դեմոկրատական Հանրապետություն),
- «Արիության համար» շքանշան (Աֆղանստանի Դեմոկրատական Հանրապետություն)։
Գրականություն խմբագրել
- Меружанян А. Маршалы, генералы и адмиралы армянского происхождения в Санкт-Петербурге. — Санкт-Петербург: «Роза ветров»,2014. — С. 50. — ISBN 978-5-906634-11-5
- Военный энциклопедический словарь инженерных войск. — М.: ВИА, 2004.
- Высоких В. Е. Дороги в Нечернозёмной зоне РСФСР (1988—1998). — Киров, 2010.
- Генерал Степан Аракелян: «В афганских горах мы переговаривались по-армянски»Արխիվացված 2017-01-16 Wayback Machine/«Ноев ковчег», N 2 (125), февраль 2008 г.