Սռնալրջուն սրտապտուղ
| Սռնալրջուն սրտապտուղ | |
| Դասակարգում | |
| Թագավորություն | Բույսեր (Plantae) |
| Վերնաբաժին | Բարձրակարգ բույսեր (Embryophyta) |
| Տիպ/Բաժին | Անոթավոր բույսեր (Tracheophyta) |
| Ենթատիպ | Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes) |
| Կարգ | Կաղամբածաղկավորներ (Brassicales) |
| Ընտանիք | Կաղամբազգիներ (Brassicaceae) |
| Ցեղ | Sameraria |
| Տեսակ | Սռնալրջուն սրտապտուղ (S. cardiocarpa) |
| Միջազգային անվանում | |
| Sameraria cardiocarpa | |
Սռնալրջուն սրտապտուղ (լատին․՝ Sameraria cardiocarpa), խաչածաղկավորների ընտանիքին պատկանող ծածկասերմ բույս, որը գրանցված է Հայաստանի Հանրապետության Կարմիր գրքում։
Նկարագրություն խմբագրել
25-35 սմ բարձրությամբ, ճյուղավորված ցողուններով, թխակապույտ, միամյա մերկ բույս է։ Ցողունային տերևները լայն-նշտարաձև են, հիմքում ունեն խոր-սրտաձև լայն ականջուկներ, որոնցից արմատամերձերը երկարավուն-նշտարաձև են։ Ծաղիկները քառատիպ են, պսակաթերթերը՝ դժգույն դեղին։ Պտուղը՝ չբացվող, կլորավուն-ձվաձև, հիմքում՝ սրտաձև, գագաթում՝ թեթևակի գոգավոր, եզրերից կարերի ուղղությամբ նեղ, թեքված, սեպաձև ատամիկներով պատիճակ է[1]։
Տարածվածություն խմբագրել
Հայաստանում հանդիպում է միայն Դարեղեգիսի ֆլորիստիկական շրջանում (Արենի, Չայքենդ)։ Հանդիպում է նաև Արևելյան Նախակովկասում և Միջին Ասիայում[1]։
Էկոլոգիա խմբագրել
Աճում է միջին լեռնային գոտում՝ ծովի մակարդակից 1300-1500 մ բարձրությունների վրա, ինչպես նաև չոր լանջերին, տափաստաններում և ֆրիգանոիդներում։ Ծաղկում է ապրիլ ամսին, պտղաբերում՝ մայիսին[1]։
Պահպանություն խմբագրել
Կրիտիկական վիճակում գտնվող տեսակ է։ Հանդիպում է մեկ ֆլորիստիկական շրջանում։ Տարածման և բնակության շրջանների մակերեսը 10 կմ²-ից պակաս է։ Տեսակին, կապված տնտեսական գործունեության հետ, սպառնում է անհետացման վտանգ։ Հայաստանի Կարմիր գրքի առաջին հրատարակության մեջ ընգրկված էր որպես հազվագյուտ տեսակ։ Ընգրկված չէ CITES-ի և Բեռնի կոնվենցիաների հավելվածներում[1]։
Պահպանության միջոցառումներ չեն իրականացվում[1]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Հայաստանի Կարմիր գիրք. Երևան: Հայաստանի բնապահպանության նախարարություն. 2010. ISBN 978-99941-2-420-6.