«Սիմոն Բոլիվար»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ Colon֊ը (:, U+003A) փոխարինում եմ հայերեն վերջակետով (։, U+0589)
Տող 39.
=== Վաղ տարիները ===
[[Պատկեր:8 Soles à l'effigie de Simon Bolivar,1834,Potosi.jpg|thumb|ձախից|228|Սիմոն Բոլիվարը՝ պատկերված մետաղադրամի վրա]]
Սիմոն Բոլիվարը ծնվել է 1783 թվականի հուլիսի 24-ին ազգությամբ բասկ, ազնվական [[Կրեոլներ|կրեոլ]] Խուան Վինսենտե Բոլիվարի ընտանիքում։ [[Իսպանիա]]յից [[Հարավային Ամերիկա]] տեղափոխված Բոլիվարների ընտանիքն ակտիվ դերակատարություն էր ստանձնել [[Վենեսուելա]]յի հասարակական կյանքում։ Սիմոն Բոլիվարը վաղ հասակում կորցրել է ծնողներին։ Ապագա հեղափոխականի դաստիարակության և աշխարհայացքի ձևավորման վրա մեծ ազդեցություն է թողել Բոլիվարի ավագ ընկեր և հայտնի լուսավորիչ [[Սիմոն Ռոդրիգես]]ը:ը։ 1799 թվականին Սիմոնի ազգականները որոշեցին նրան [[Մադրիդ]] ուղարկել` հեռու անհանգիստ [[Կարակաս]]ից:ից։ Մադրիդում Սիմոն Բոլիվարն ուսումնասիրեց իրավաբանություն, ապա այցելեց [[Իտալիա]], [[Շվեյցարիա]], [[Գերմանիա]], [[Անգլիա]] և [[Ֆրանսիա]]:։ 1805 թվականին Բոլիվարն մեկնեց [[Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ]], որտեղ էլ նրա մոտ ձևավորվեց իսպանական տիրապետությունից Հարավային Ամերիկայի ազատագրման գաղափարը:գաղափարը։
 
=== Վենեսուելայի Հանրապետություն ===
[[Պատկեր:Bust of Simon Bolivar in Teror.jpg|слева|174пкс|thumb|Բոլիվարի կիսանդրին [[Գրան Կանարիա]]յում]]
Բոլիվարն ակտիվ մասնակցություն ունեցավ [[Վենեսուելա]]յում իսպանական տիրապետության տապալման (ապրիլի 19, 1810) և նրա անկախ հանրապետություն հռչակման գործում (հուլիսի 5, 1811):։ Նույն թվականին Բոլիվարը հեղափոխական խունտայի (ժողովրդական ժողով) կողմից ուղարկվեց [[Լոնդոն]]՝ բրիտանական կառավարությունից օգնություն ստանալու<ref>Боливар, Симон // Военная энциклопедия : [в 18 т.] / под ред. В. Ф. Новицкого [и др.]. — СПб. ; [М.] : Тип. т-ва И. В. Сытина, 1911—1915.</ref>:։ Վերջինս սակայն գերադասեց պահպանել չեզոքություն:չեզոքություն։ Բոլիվարը Լոնդոնում թողեց [[Լուի Լոպես Մենդես]]ին Վենեսուելայի անունից զինվորների վարձակալության համար բանակցությունները շարունակելու և վերադարձավ Վենեսուելա:Վենեսուելա։
 
Շուտով իսպանացի գեներալ Մոնտևերդեն օգնության խնդրանքով դիմեց Վենեսուելայի տափաստան-լյանոսների կիսավայրենի բնակիչներին` ռազմատենչ լյաներոսներին։ Լյաներոսների ոչ կանոնավոր ուժերի գլուխ նաշանակվեց աստուրիացի [[Խոսե Տոմաս Բովես]]ը:ը։ Պատերազմն ընդունեց չափազանց դաժան բնույթ, ինչին Բոլիվարը պատասխանեց գերիներին սպանելու հրամանով։ Իսպանացիների կողմից Բոլիվարի բանակի ջախջախումից հետո նա 1812 թվականին հաստատվեց [[Նոր Գրանադա]]յում (այժմյան [[Կոլումբիա]]ն)։ Սակայն հաջորդ տարվա սկզբներին Բոլիվարը վերադարձավ, իսկ 1813 թվականի օգոստոսին նրա զորքերը գրավեցին [[Կարակաս]]ը։ Այստեղ նա հանդիսավոր կերպով հռչակվեց «Վենեսուելայի ազատարար» (El Libertador)։ Բոլիվարի գլխավորությամբ ձևավորվեց Վենեսուելայի երկրորդ հանրապետությունը։ Սակայն չիրականացնելով հասարակության ստորին հատվածների շահերից բխող բարեփոխումներ՝ նա չկարողացավ ստանալ նրանց աջակցությունը և 1814 թվականին կրկին պարտություն կրեց։ Իսպանական զորքերի ճնշման տակ 1814 թվականի հուլիսի 6-ին Բոլիվարի զորքերը լքեցին Կարակասը, իսկ Բոլիվարը հեռացավ երկրից` հաստատվելով [[Ճամայկա]]յում:յում։ 1815 թվականի սեպտեմբերին Բոլիվարն այնտեղ բաց նամակ գրեց, որտեղ համոզմունք էր հայտնում Իսպանական Ամերիկայի շուտափույթ ազատագրման վերաբերյալ։
 
== Ծանոթագրություններ ==