«Մոնոգամիա»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Մոնոգամիա''' ({{lang-gr|/məˈnɒɡəmi/ mə-nog-ə-mee}}), միամուսնություն, ընտանիքի և ամուսնության ձև, որի ժամանակ անձն իր կյանքի ընթացքում կամ ժամանակի ցանկացած հատվածում ունի միայն մեկ զուգընկեր, հակադարձում է [[բազմակնություն|բազմակնությանը]], բազմամուսնությանը, [[պոլիգամիա]]յին<ref name="Մոնոգամիա">Cf. "Monogamy" in ''Britannica World Language Dictionary'', R.C. Preble (ed.), Oxford-London 1962, p. 1275:''1. The practice or principle of marrying only once. opp. to digamy now ''rare'' 2. The condition, rule or custom of being married to only one person at a time (opp. to polygamy or bigamy) 1708. 3. Zool. The habit of living in pairs, or having only one mate''; The same text repeats ''The Shorter Oxford English Dictionary'', W. Little, H.W. Fowler, J. Coulson (ed.), C.T. Onions (rev. & ed.,) Oxford 1969, 3rd edition, vol.1, p.1275; [http://dictionary.oed.com/cgi/entry/00314586 OED Online]. March 2010. Oxford University Press. 23 Jun. 2010 Cf. [http://www.merriam-webster.com/dictionary/monogamy Monogamy] in Merriam-Webster Dictionary</ref>:։ Մոնոգամիա եզրույթն օգտագործվում է նաև որպես սոցիալական վարքագիծ որոշ կենդանիների դեպքում:դեպքում։

Շատ կարևոր է հստակ պատկերացում ունենալ մոնոգամիայի անվանացանկի մասին, քանի որ գիտնականները տվյալ տերմինն օգտագործում են տարբեր հարաբերություններ նկարագրելիս:նկարագրելիս։ Կենսաբանները, մարդաբանները և վարքագծային բնապահպանները հաճախ են օգտագործում այդ տերմինը որպես սեռական, ինչու չէ նաև գենետիկական հարաբերությունների տեսակ<ref name="Low, 2003">Low B.S. (2003) Ecological and social complexities in human monogamy. Monogamy: Mating Strategies and Partnerships in Birds, Humans and Other Mammals:161–176.</ref>:։ Ներկայիս հետազոտողները, օգտագործելով [[էվոլյուցիա]]յի տեսությունը՝ դիտարկում են միակնությունը ինչպես մարդկանց, այնպես էլ կենդանիների վարքագծում:վարքագծում։ Նրանք առաջ են քաշում մոնոգամիայի չորս հիմնական ասպեկտներ.

* Ամուսնական (կամ ընտանեկան) մոնոգամիան վերաբերվում է ամուսնական միությանը, որը բաղկացած է միայն երկու անձից:անձից։

* Սոցիալական մոնոգամիան դիտարկում է միմյանց հետ ապրող երկու զուգընկերոջ, որոնք սեռական հարաբերություն են ունենում միմյանց հետ և համագործակցում են հիմնական ռեսուրսների՝ բնակարանի, սննդի և գումարի ձեռքբերման հարցում:հարցում։

* Սեքսուալ մոնոգամիան վերաբերվում է երկու զուգընկերոջ, որոնք միմյանց հետ գտնվում են բացառիկ սեռական հարաբերության մեջ և չունեն ոչ մի այլ սեռական զուգընկեր<ref name="Reichard,2003">{{cite book |first1=Ulrich H. |last1=Reichard |chapter=Monogamy: past and present |url=https://books.google.am/books?id=zIu2K6KFsXEC&pg=PA3 |pages=3–25 |year=2003 |editor1-first=Ulrich H. |editor1-last=Reichard |editor2-first=Christophe |editor2-last=Boesch |title=Monogamy: Mating Strategies and Partnerships in Birds, Humans and Other Mammals |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-0-521-52577-0}}</ref>:։

* Գենետիկ մոնոգամիան վերաբերվում է սեքսուալ մոնոգամիային՝ հայրության գենետիկ ապացույցով<ref name="Reichard,2003"/>:։

Երբ մշակութային կամ սոցիալական մարդաբանները և հասարակական գիտության այլ ներկայացուցիչներն օգտագործում են «մոնոգամիա» եզրույթը, նրանք նկատի են ունենում սոցիալական կամ ամուսնական մոնոգամիան<ref name="Low, 2003"/><ref name="Reichard,2003"/>:։ Ամուսնական մոնեգամիան կարելի է բաժանել երկու խմբի․

* Ամուսնութուն միաժամանակ միայն մեկ մարդու հետ, ի տարբերություն բազմամուսնությանը:բազմամուսնությանը։

Մոնոգամիայի իրավական ասպեկտները մարդկանց ուսուցանում է իրավագիտությունը:իրավագիտությունը։ Մոնոգամիայի փիլիսոփայական ասպետկներն ուսումնասիրում է փիլիսոփայական մարդաբանությունը և կրոնների փիլիսոփայությունը, ինչպես նաև աստվածաբանական առարկաները:առարկաները։

Համաձայն մարդկային հարաբերությունների տարածքային քարտեզագրմանը, ամբողջ աշխարհում հետազոտված 1231 մարդկային մշակութային համայնքներից 186-ում եղել է մոնոգամիա, 453-ը ունեցել են բազմակնություն կյանքի որոշակի շրջանում, 588-ը ունեցել են բավական հաճախ բազմակնություն, և 4-ը ունեցել է բազմամուսնություն:բազմամուսնություն։

Կենդանիների մոնոգամիան հարաբերություն է տարբեր սեռերի միջև, որը բնութագրվում է արուի կողմից առավել երկար կամ պակաս շարունակական ժամանակահատվածում հարաբերություն միայն մեկ [https://hy.wiktionary.org/wiki/%D5%A7%D5%A3 էգի] հետ և սովորաբար միասին հոգ են տանում իրենց ժառանգների մասին:մասին։ Մոնոգամիան առավել տարածված է [[թռչուն]]ների մոտ, հատկապես՝ [[կարապ]]ների, [[արագիլ]]ների, [[արծիվ]]ների, [[անգղ]]ների մոտ, որոնց միությունը տևում է մի քանի տարի, որոշ դեպքերում ձգվում է ողջ կյանքի ընթացքում, մյուսների մոտ՝ միայն մեկ սեզոնի համար:համար։

[[Կաթնասուն]]ների մոտ մոնոգամ են [[աղվես]]ները, [[գայլ]]երը, [[փորսուղ]]ները, սպիտակ [[կզաքիսներ]]ը, [[կուղբ]]երը:երը։ Մոնոգամիան նկատվել է նաև [[միջատներ]]ի որոշ տեսակների մոտ:մոտ։