«Նատալի Գրամս»–ի խմբագրումների տարբերություն

գերմանացի բժիշկ և հեղինակ
Content deleted Content added
Նոր էջ «{| class="infobox vcard" style="width:22em" ! colspan="2" class="summary" style="text-align:center;font-size:125%;font-weight:bold;background:#ededed" |<big>Նատալի Գրամ...»:
(Տարբերություն չկա)

14:08, 24 Օգոստոսի 2020-ի տարբերակ

Նատալի Գրամս (ապրիլի 12, 1978(1978-04-12), Մյունխեն, Գերմանիայի Ֆեդերատիվ Հանրապետություն) գերմանացի բժիշկ, հոմեոպաթ և գրող։ Գերմանիայում նրան մեծ ճանաչում բերեց 2015 թվականին հրատարակված նրա հեղինակային՝ Homeopathy Reconsidered — What Really Helps Patients գիրքը, որտեղ նա քննադատում է հոմեոպաթիան։ 2016 թվականին նա միացավ գերմանացի սկեպտիկների ասոցիացիա (GWUP), իսկ 2017 թվականի հունվարին դարձավ հաղորդակցման մենեջեր[1]։ 2017 թվականի մայիսից աշխատել է հումանիստ Ջորդանո Բրունոյի հիմնադրամում[2], իսկ 2017 թվականի հոկտեմբերից գործել որպես փոխնախագահ[3]։ 2017 թվականի հոկտեմբերին հրատարակվեց նրա՝ Gesundheit — Գիրք ՝ առանց հետևանքների աշխատությունը։

Նատալի Գրամս

Կենսագրություն

Գրամսը մեծացել է Բավարիայում և ավարտել տեղի ավագ դպրոցը 1997 թվականին։ Սովորել է Մյունխենի համալսարանում, Մյունխենի տեխնիկական համալսարանում, այնուհետև՝ 2005 թվականին Հայդելբերգի համալսարանում, որտեղ արտոնագրվել է որպես բժիշկ[4][5] ։ 2007 թվականին ստացել է իր դոկտորի աստիճանը որպես Ցյուրիխի համալսարանի բժշկական ֆակուլտետի անդամ։ Մինչ 2009 թվականը փորձառություն է ձեռք բերել Հայդելբերգի հիվանդանոցներից մեկում, որտեղ մասնագիտացավ գերիատրիկ և պալիատիվ բժշկության մեջ[6]։

Բժշկական կրթություն ստանալու հետ մեկտեղ, Գրամսը 2004 թվականին ուսումը շարունակեց ավանդական չինական բժշկության և հոմեոպաթիայի բնագավառում: Նա ավարտեց իր հոմեոպաթիկ կրթությունը `այդ ոլորտում լրացուցիչ մասնագիտական ​​որակավորմամբ[7] և ակտիվ էր մասնավոր հոմեոպաթիկ պրակտիկայում բացառապես 2009-ից 2015 թվականներին[6]։

2015 թվականի մայիսին Գերմանիայի Springer Verlag գրատունը հրատարակեց Homeopathy Reconsidered — What Really Helps Patients գիրքը։ Նա նույն տարի հրաժարվեց իր հոմեոպաթիկ գործունեությունից[8]։ Գրամսը վերջին տարիներին ակտիվ գործունեություն է ծավալում գիտական հաղորդակցության բնագավառում[9]։

Այլընտրանքային բժշկություն

Գրամսը հեղինակություն է և հոմեոպաթիայի թեմայով հասարակական քննարկումների առաջատար մասնակից[10][11]։ Քրիստիան Վեյմայրը և Նիկոլ Հայսմանը իրնեց The Homeopathy Lie գրքի համար, որպես հոմեոպաթիկ պրակտիկ բժիշկ հարցազրույց վերցրին Գրամսից[12]։ Գիրքը կարդալուց հետո, Գրամսը ցանկացավ հանդես գալ ի պաշտպանություն հոմեոպաթիկ բժշկության[13]։

Որպես նախապատրաստական աշխատանք, նա սկսեց հետազոտել հոմեոպաթիայի վերաբերյալ գիտական ապացույցները [14][15]։ Դա առիթ հանդիսացավ, որ Գրամսը վերանայի թեմայի վերաբերյալ սեփական տեսակետները։ 2015 թվականի մայիսին հրատարակվեց նրա Homeopathy Reconsidered — What Really Helps Patients գիրքը։ Աշխատության մեջ նա քննադատաբար ներկայացավ այն պնդումներին, որ հոմեոպաթիան դեղորայքային թերապիա է[13]։ Գրամսը փորձել էր պահպանել էմպատիկ մոտեցում մտադրություն ունենալով, որ ընթերցողը կզգա իր հոգեվիճակը՝ որի պատճառ էր հանդիսացել հոմեոպաթիայի մասին հրապարակված փաստերը[16] ։ Որպես փորձառու հոմեոպաթ, Գրամսն անհատական ​​հաջողություններ է ունեցել հիվանդների բուժման գործում, այդ հաջողությունները արդարացնելու համար գիտական ​​փաստարկների որոնումը ստիպեց նրան հասկանալ, որ գոյություն ունեցող ապացույցները բավարար չեն[17]։ Նա նկարագրեց իր կանխատեսումները հոմեոպաթիայի վերաբերյալ երբ համոզվեց, որ թերապիայի արդյունավետությունը գնահատելիս վճռորոշը ոչ թե ինչ-որ մեկի փորձն է, այլ կլինիկական ուսումնասիրությունների արդյունքները[18]։

Այս ուսումնական գործընթացի ավարտին, Գրամսը որոշեց թողնել իր՝ հոմեոպաթիայի գործունեությունը, քանի որ նա չէր կարող առաջարկել մի թերապիա, որի արդյունավետությունը չէր կարող ապացուցել[11]։ Նա այս որոշումը պատճառաբանեց գիտական ապացույցների բացակայությամբ[14][19][20]։ Գրամսը նկարագրում է գերմանացի հոմեոպաթ Սամուել Հանեմանին որպես խելացի անձնավորություն, ով ապստամբեց ապստամբության դեմ[21]։ Հանեմանի տեսությունը նա որակեց որպես ինքնախաբեություն[22][23]։ Գրամսը հավատարմագրում է Դանիել Կահնեմանի մի գիրք `օգնելով նրան հասկանալ, որ հոմեոպաթիան դիմել է իր արագ, ինտուիտիվ մտքի գործընթացներին` շրջանցելով նրա դանդաղ, վերլուծական ֆակուլտետները, և որ նա «խուսափել է ճանաչողական դիսոնանսից` ռացիոնալ կերպով կասկածի տակ դնելով հոմեոպաթիայի հետագա գործածումը[24]։

Գերմանական Süddeutsche Zeitung և Die Welt պարբերականներին տված հարցազրույցներում Գրամսը հայտարարել է, որ հոմեոպաթիան գործում է, քանի որ մենք հոմեոպաթներ ենք, և մեր հիվանդները ունեն այն գաղափարը, որ այն աշխատում է[25] և հոմեոպաթիան նկարագրում է, որպես հիվանդի, ով չի ընդունում իր հիվանդության փաստը։ Բայց հիվանդության մասին պատկերացումը կարող է լինել վերականգնման առաջին քայլը[26]։ Նա գիտությունն ընկալում է, ոչ թե որպես մեթոդ, այլ աշխարհայացք։ Այնուամենայնիվ, նա հոմեոպաթիայի գործնական էլեմենտը համարում է հիվանդների հանդեպ հոգատար վերաբերմունքը[27]։ Der Spiegel- ին տված հարցազրույցում Գրամսը նշել է, որ արդյունավետությունը գերազանցում է պլացեբոյի ազդեցությունը, մի խումբ բժիշկներ պնդում են, որ հոմեոպաթիան գործում է[28]։

Գրամսի տեսակետները մեծ շրջանառություն ստացան մեդիայում[29][30][13][31][32][33][27], ռադիոյում և հեռուստատեսությամբ[34][35][36][37]։

2015 թվականից ի վեր հոմեոպաթիայի շուրջ քննարկումը խստացված գերմանական հասարակական դիսկուրսի էական գործոն էր[38][39][40][41]։ 2017 թվականին նա հանդես եկավ ելույթով, որի նպատակը կենցաղային կեղծ բժշկության անարդյունավետությունն էր[42]։

Գրող և հոմեոպաթ Նորբերտ Աուսի հետ մեկտեղ, 2016 թվականին Գրամսը համահիմնադրեց հոմեոպաթիայի մասին տեղեկատվական ցանցը[43][44][11][45]։

Որպես "Münsteraner Kreis" անկախ գիտնականների միության անդամ իր աշխատություններն է տրամադրել "Pseudomedicine in Public Health" թեմայով աշխատության համար[46][47]։ Նա նաև համահեղինակ է Münsteraner Kreis- ի երկրորդ հրատարակության ՝ «Münster Memorandum on Homeopathy»,[48], որը հայտնվեց 2018 թվականին։

Հակազդեցություն

2015 թվականին Գրամսը զբաղվեց իր գրքի հրատարակմամբ, որպեսզի խթանի հոմեոպաթիկ ուղեծրի մեջ գտնվողների ինքնադրսևորումը։ Նա ափսոսանք է հայտնում, որ մինչ օրս դրանով ոչ ոք չէր զբաղվել: Հոմեոպաթները, ովքեր վերանայել են նրա առաջին գիրքը, չեն գնացել փաստացի դիսկուրսի, բայց կասկածի տակ են դրել և զրպարտել նրա դարձի դրդապատճառները[49][50]։ Գրամսը հայտնում էր, երբ նա դարձել է հոմեոպաթիայի հասարակական քննադատ նրա առաջ խոչընդոտներ են ծառացել։ Նա ենթարկվել է անձնական հարձակման, զրպարտությունների, նույնիսկ մահվան սպառնալիքներ է ստացել։ Նա ստիպված է եղել դիմել նույնիսկ ոստիկանների օգնությանը[51]։

Գրամսը չթողեց գրքի տպագրության գաղափարը, չնայած որ էլեկտրոնային նամակներ և մեկնաբանություններ էր ստացել ի պատասխան գրելու ակտիվության։ Նա հույս ուներ, որ հոմեոպաթիկ թերապիայի կեղծ ժողովրդական ընկալումը կիսող մարդկանց թիվը կավելանար ինչպես նաև հույս ուներ, որ մնացածն էլ կվերանայեն իրենց դիրքորոշումը[52]։

Գրվածքներ

  • Homöopathie neu gedacht – Was Patienten wirklich hilft (Homeopathy Reconsidered — What Really Helps Patients). Springer-Verlag, Berlin/ Heidelberg 2015, 978-3-662-45336-0. Published in English in January 2019 under the title "Homeopathy reconsidered - What Patients really helps". Springer Nature Switzerland 2019, 978-3-030-00508-5 [53]
  • Gesundheit – Ein Buch nicht ohne Nebenwirkungen (Gesundheit — A Book Not Without Side Effects). Springer-Verlag, Berlin/ Heidelberg 2017, 978-3-662-54798-4.
  • Homeopathy - Where is the science? - A current inventory of a pre-scientific artifact. Grams N. (2019); EMBO Reports, e47761. doi:10.15252/embr.201947761

Տես նաև

  • Էդզարդ Էռնստ-Գերմանաբնակ նախկին հոմեոպաթը ընդհանուր առմամբ հոմեոպաթիայի և այլընտրանքային բժշկության բացահայտ քննադատ էր։
  • Բրիտ Մարի Հերմես - 2018 թվականի հունվարին Գերմանիայում վերականգնեց իր բժշկական գիտական կրթությունը։

Ծանոթագրություններ

  1. «GWUP — Die Skeptiker — Wissenschaftsrat» [GWUP — The Skeptics — Council of Science and Humanities]. GWUP.org (German). Արխիվացված օրիգինալից 18 January 2018-ին. Վերցված է 18 January 2018-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  2. «Beiratsmitglieder der Giordano-Bruno-Stiftung» [Advisory Board Members of the Giordano Bruno Foundation]. Giordano Bruno Stiftung (German). Արխիվացված օրիգինալից 12 January 2018-ին. Վերցված է 12 January 2018-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  3. «Der Trägerverein des hpd mit neuem Präsidium» [Supporting Staff of HPD with New Executive Committee]. hpd.de (German). Արխիվացված օրիգինալից 12 January 2018-ին. Վերցված է 12 January 2018-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  4. Grabar, Edda. «Homöopathie: Die Nestbeschmutzerin» [Homeopathy: The Whistleblower]. zeit.de (German). Արխիվացված օրիգինալից 12 January 2018-ին. Վերցված է 12 January 2018-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  5. Bergmann, Jens. «Natalie Grams: Die Ketzerin» [Natalie Grams: The Heretic]. brandeins.de (German). Արխիվացված օրիգինալից 12 January 2018-ին. Վերցված է 12 January 2018-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  6. 6,0 6,1 Grams, Natalie. «Lebenslauf» [Curriculum Vitae]. natalie-grams.de (German). Վերցված է 26 January 2018-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  7. «Who is Who: Dr. Natalie Grams». GWUP.de (German). Արխիվացված օրիգինալից 12 January 2018-ին. Վերցված է 12 January 2018-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  8. «Eine Ärztin denkt um: "Homöopathie hat keine arzneiliche Wirkung"» [A Physician Thinks About: "Homeopathy has no Medicinal Effect"]. rnz.de (German). Rhein Neckar Zeitung. Արխիվացված օրիգինալից 12 January 2018-ին. Վերցված է 12 January 2018-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  9. «Nachrichten am 12.01.2017» [Stories on 12 January 2017]. GWUP.de (German). Արխիվացված օրիգինալից 12 January 2018-ին. Վերցված է 12 January 2018-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  10. «Homöopathie: Wirksame Medizin oder Geldverschwendung?» [Homeopathy: Effective Medicine or Waste of Money?]. daserste.de (German). Արխիվացված է օրիգինալից 12 January 2018-ին. Վերցված է 12 January 2018-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  11. 11,0 11,1 11,2 «Kritische Diskussion über die Homöopathie – Wirksame Medizin oder Placebo» [Critical Discussion About Homeopathy — Effective Medicine or Placebo]. Heilpraxisnet.de (German). Արխիվացված օրիգինալից 12 January 2018-ին. Վերցված է 12 January 2018-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  12. «Für alle Homöopathen, die meinen, meine Story wäre nur erfunden...» [For All Homeopaths Who Think my Story was Made Up]. homoeopathie-neu-gedacht.blogspot.de (German). Արխիվացված օրիգինալից 12 January 2018-ին. Վերցված է 12 January 2018-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  13. 13,0 13,1 13,2 «Ex-Homöopathin über Globuli "Es war mein Lebenstraum"» [Ex Homeopath on Globules "It was my Life's Dream"]. taz.de (German). Արխիվացված օրիգինալից 12 January 2018-ին. Վերցված է 12 January 2018-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  14. 14,0 14,1 «NHMRC Statement on Homeopathy and NHMRC Information Paper – Evidence on the effectiveness of homeopathy for treating health conditions». nhmrc.gov.au. Australian Government National Health and Medical Research Council. 3 February 2015. Արխիվացված է օրիգինալից 19 April 2017-ին. Վերցված է 12 January 2018-ին.
  15. «Australischer Gutachter "Immer noch keine Evidenz für die Homöopathie"» [Australian Expert "Still no Evidence for Homeopathy"]. deutsche-apotheker-zeitung.de (German). Արխիվացված օրիգինալից 12 January 2018-ին. Վերցված է 12 January 2018-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  16. Pintér, András; Levin, Jelena; Böckman, Pontus (3 October 2016). «Episode #042, feat. Natalie Grams» (MP3). soundcloud.com. 9m32s: The European Skeptics Podcast. Վերցված է 16 January 2018-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ location (link)
  17. Eppner, Andrea. «Weil sie nicht mehr an Homöopathie glaubte, schloss sie ihre Praxis» [Because She No Longer Believed in Homeopathy, She Closed her Practice]. merkur.de (German). Արխիվացված օրիգինալից 13 January 2018-ին. Վերցված է 13 January 2018-ին. «Auslöser war ein Buch, das ich zur Verteidigung der Homöopathie schreiben wollte – als Reaktion auf das Buch „Die Homöopathie-Lüge". Bei der Recherche habe ich nach Argumenten gesucht, um die Erfolge, die ich jeden Tag mit Homöopathie erlebte, auch wissenschaftlich begründen zu können. Doch so sehr ich gesucht habe, ich musste feststellen: Es bleibt nicht viel übrig.»{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  18. Corinna Hartmann (5 September 2017). «Gesundheitssystem: Homöopathie kann gefährlich sein» [Health System: Homeopathy Can be Hazardous]. spektrum.de (German). Արխիվացված օրիգինալից 13 January 2018-ին. Վերցված է 11 September 2017-ին. «Der Zweifel kam, als ich lernte, dass Erfahrung bei der Wirksamkeitsbewertung einer Therapie nicht entscheidend ist, sondern das Ergebnis klinischer Studien.»{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  19. «Memorandum: On the Pseudoscience of Homeopathy». klnran.ru (Russian). Russian Academy of Sciences. Արխիվացված օրիգինալից 12 January 2018-ին. Վերցված է 12 January 2018-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  20. «Homöopathie ist Pseudowissenschaft – nun offiziell in Russland – Übersetzung des Memorandums und der Pressemitteilung» [Homeopathy is Pseudoscience – Now Officially in Russia – Translation of the Memoranda and the Press Release]. .netzwerk-homoeopathie.eu (German). 8 February 2017. Արխիվացված օրիգինալից 12 January 2018-ին. Վերցված է 12 January 2018-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  21. Albrecht, Bernhard. «Warum Natalie Grams mit der Homöopathie gebrochen hat» [Why Natalie Grams Broke with Homeopathy]. stern.de (German). Արխիվացված օրիգինալից 29 August 2017-ին. Վերցված է 13 January 2018-ին. «...Hahnemann war sehr klug, er hinterfragte alles, und die Medizin, gegen die er damals rebellierte, war beherrscht von Aberglauben und Therapien, die lebensgefährlich für die Patienten waren. Die Homöopathie war damals das kleinere Übel...»{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  22. Wirsching, Stefanie. «Warum eine Ärztin plötzlich ihre Meinung ändert» [Why a Physician Abruptly Changes her Mind]. augsburger-allgemeine.de (German). Արխիվացված օրիգինալից 13 January 2018-ին. Վերցված է 13 January 2018-ին. «Hahnemann hat sich getäucht.»{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  23. «Natalie Grams Ex-Homöopathin: "Globuli sind Betrug am Patienten"» [Natalie Grams Ex-Homeopath: "Globules are Deceit of Patients"]. berliner-kurier.de (German). Արխիվացված օրիգինալից 13 January 2018-ին. Վերցված է 13 January 2018-ին. «Bei der Homöopathie geht eine Wirksamkeit nicht über ein Placebo hinaus. Was nicht verwunderlich ist, da ihre Medikamente nichts enthalten.»{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  24. Nicolai, Frank. «Von der Homöopathin zur aktiven Homöopathie-Kritikerin» [From Homeopath to Active Homeopathy Critic]. hpd.de (German). Արխիվացված օրիգինալից 13 January 2018-ին. Վերցված է 13 January 2018-ին. «Ich habe erst durch ein Buch von Kahneman verstanden, das sich mit „schnellem und langsamen Denken" beschäftigt, dass ich der Homöopathie mit meinem schnellen intuitiven Denken, vielleicht „Bauchgefühlsdenken", angehangen habe, während ich sonst schon in der Lage zu rational-analytischem, also langsamen, Denken war. Ich habe die kognitive Dissonanz vermieden, indem ich die Homöopathie erst sehr spät auch rational hinterfragt habe.»{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  25. Schmitz, Thorsten. «Die Globulisierungsgegnerin» [The Opponent of Globulization]. sueddeutsche.de (German). Արխիվացված օրիգինալից 13 January 2018-ին. Վերցված է 13 January 2018-ին. «Homöopathie wirkt, weil wir als Homöopathen und weil unsere Patienten die Vorstellung haben, dass sie wirke.»{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  26. Sudholt, Eva. «"Als wäre ich aus einer Sekte ausgestiegen"» ["As If I Escaped From a Cult"]. welt.de (German). Արխիվացված օրիգինալից 13 January 2018-ին. Վերցված է 13 January 2018-ին. «Die Homöopathie ist selbst ein Patient. Es fehlt ihr an Daten und Fakten, sie halluziniert und will ihre Krankheit nicht wahrhaben. Aber Krankheitseinsicht kann ein erster Schritt zur Genesung sein.»{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  27. 27,0 27,1 «Wissenschaft ist eine Methode, kein Weltbild» [Science is a Method, not a Worldview]. Laborjournal online (German). 1 October 2015. Արխիվացված օրիգինալից 12 January 2018-ին. Վերցված է 12 January 2018-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  28. Weber, Nina. «Homöopathie-Kongress in Leipzig: "Humbug"» [Homeopathy Congress in Leipzig: "Nonsense"]. spiegel.de (German). Արխիվացված օրիգինալից 13 January 2018-ին. Վերցված է 13 January 2018-ին. «Fakt ist: Wir haben keinen Anlass zu glauben, dass homöopathische Medikamente eine Wirkung haben, die über den Placebo-Effekt hinausgeht. Wenn eine Gruppe Ärzte standhaft behauptet, dass Homöopathie wirkt, muss man – zum Wohle der Patienten – widersprechen.»{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  29. «Als wäre ich aus einer Sekte ausgestiegen» [As if I Escaped From a Cult]. Welt online (German). 29 August 2015. Արխիվացված օրիգինալից 12 January 2018-ին. Վերցված է 12 January 2018-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  30. «Aus meiner Sicht ist das Pharmawerbung» [In my View it's Pharma Advertising]. Spiegel Online (German). 6 December 2016. Արխիվացված օրիգինալից 12 January 2018-ին. Վերցված է 12 January 2018-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  31. «Die Nestbeschmutzerin» [The Whistleblower]. Zeit Online (German). 15 May 2016. Արխիվացված օրիգինալից 12 January 2018-ին. Վերցված է 12 January 2018-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  32. «Die Ketzerin» [The Heretic]. brand eins online (German). September 2016. Արխիվացված օրիգինալից 12 January 2018-ին. Վերցված է 12 January 2018-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  33. «Warum Natalie Grams mit der Homöopathie gebrochen hat» [Why Natalie Grams Broke with Homeopathy]. Stern Online (German). 25 November 2015. Արխիվացված է օրիգինալից 29 August 2017-ին. Վերցված է 15 May 2016-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  34. «100 Fragen live an Natalie Grams» [100 Questions Live on Natalie Grams]. ZDF heute auf Facebook (German). 7 February 2017. Արխիվացված օրիգինալից 12 January 2018-ին. Վերցված է 12 January 2018-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  35. «Eine Ärztin erzählt, warum sie nicht mehr mit Homöopathie behandelt» [A Physician Tells Why She no Longer Treats with Homeopathy]. Welt online (German). 28 April 2017. Արխիվացված օրիգինալից 12 January 2018-ին. Վերցված է 12 January 2018-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  36. «Ärztin Natalie Grams über die besonderen Eigenschaften der Homöopathie» [Physician Natalie Grams on the Special Qualities of Homeopathy]. WDR1 (German). 10 May 2017. Արխիվացված օրիգինալից 12 January 2018-ին. Վերցված է 12 January 2018-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  37. Lanz, Markus (10 May 2017). «Dr. Natalie Grams, Ärztin – Jahrelang praktizierte sie als überzeugte Homöopathin» [Dr. Natalie Grams, Physician – For Years She Practiced as a Believing Homeopath]. ZDF (German). 58m05s. Արխիվացված է օրիգինալից 12 January 2018-ին. Վերցված է 12 January 2018-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ location (link) CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  38. «Eine Frage des Glaubens – Homöopathie auf dem Prüfstand» [A Question Faith – Homeopathy on the Test Bench]. Deutschlandfunk (German). 12 May 2017. Արխիվացված օրիգինալից 12 January 2018-ին. Վերցված է 12 January 2018-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  39. «Wirksame Medizin oder Geldverschwendung?» [Effective Medicine or Waste of Money?]. SWR (German). 9 May 2017. Վերցված է 12 January 2018-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  40. «Das Geschäft mit dem Öko-Trend» [The Eco-Trendy Business]. taz Online (German). 15 May 2017. Արխիվացված օրիգինալից 12 January 2018-ին. Վերցված է 12 January 2018-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  41. «Warum Krankenkassen endlich aufhören sollten, für Homöopathie zu bezahlen» [Why Health Insurance Funds Should Finally Stop Paying for Homeopathy]. Motherboard (German). 3 June 2016. Արխիվացված օրիգինալից 12 January 2018-ին. Վերցված է 12 January 2018-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  42. «Dr. Natalie Grams». SkepKon. Արխիվացված է օրիգինալից 17 January 2018-ին. Վերցված է 17 January 2018-ին.
  43. Soldt, Rüdiger. «Den Homöopathen soll es an die Globuli gehen» [Homeopaths Should go to Globules]. faz.net (German). Արխիվացված օրիգինալից 12 January 2018-ին. Վերցված է 12 January 2018-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  44. «Homöopathiekritiker starten Informations-Netzwerk» [Homeopathy Critics Start Information Network]. deutsche-apotheker-zeitung.de (German). 1 February 2016. Արխիվացված օրիգինալից 12 January 2018-ին. Վերցված է 12 January 2018-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  45. «Netzwerk Homöopathie» [Homeopathy Network]. netzwerk-homoeopathie.eu (German). Արխիվացված օրիգինալից 12 January 2018-ին. Վերցված է 12 January 2018-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  46. Anlauf, Manfred; Aust, Norbert; Bertelsen, Hans-Werner; Boscheinen, Juliana; Ernst, Edzard; Friedrich, Daniel R.; Grams, Natalie; և այլք: (21 August 2017). «Münsteraner Memorandum Heilpraktiker: Ein Statement der interdisziplinären Expertengruppe "Münsteraner Kreis" zu einer Neuregelung des Heilpraktikerwesens» [Münster Memorandum on Alternative Practitioners: A Statement of the Interdisciplinary Expert Group "Münster Roundtable" on a New Regulation on the Character of Alternative Practitioners] (PDF) (German). Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 13 January 2018-ին. Վերցված է 13 January 2018-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  47. «If the profession of medical practitioner abolished?». presse-nachrichten.de (English). 23 August 2017. Արխիվացված օրիգինալից 13 January 2018-ին. Վերցված է 13 January 2018-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  48. Münsteraner Kreis (Münster Circle) (1 February 2018). «Memorandum Homöopathie». www.muensteraner-kreis.de. Վերցված է 23 December 2018-ին.
  49. «Medizin falsch gedacht: Rezension über Natalie Grams "neu gedachte" Homöopathie» [Medicine Thought Wrong: Review of Natalie Grams' "Reconsidered" Homeopathy]. homoeopathie-online.info (German). 3 August 2015. Արխիվացված օրիգինալից 12 January 2018-ին. Վերցված է 12 January 2018-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  50. «Stellungnahme zu: Natalie Grams "Homöopathie neu gedacht"» [Comment on: Natalie Grams' "Homeopathy Reconsidered"]. vkhd.de (German). Արխիվացված է օրիգինալից 29 August 2017-ին. Վերցված է 12 January 2018-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  51. Merkelbach, Annika. «Natalie Grams: Professional Homeopath to Professional Skeptic». CSCIP. CFI. Վերցված է 23 January 2019-ին.
  52. Pintér, András; Levin, Jelena; Böckman, Pontus (24 November 2017). «Episode #100 — Superheroes of Skepticism» (MP3). soundcloud.com. 22m36s: The European Skeptics Podcast. Վերցված է 16 January 2018-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ location (link)
  53. Hall, Harriet (26 February 2019). «Homeopath Quits Homeopathy but Thinks the Homeopathic Approach Has Value». sciencebasedmedicine.org (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 1 March 2019-ին.

Քաղվածելու սխալ՝ «Brightsblog_Schlagwort» անվանումով <references>-ում սահմանված <ref> թեգը սկզբնական տեքստում չի օգտագործվել:
Քաղվածելու սխալ՝ «QQ_Motherboard_Irrsinn» անվանումով <references>-ում սահմանված <ref> թեգը սկզբնական տեքստում չի օգտագործվել:
Քաղվածելու սխալ՝ «QQ_HPD_Parallelwissen» անվանումով <references>-ում սահմանված <ref> թեգը սկզբնական տեքստում չի օգտագործվել:

Քաղվածելու սխալ՝ «INH_Rechte» անվանումով <references>-ում սահմանված <ref> թեգը սկզբնական տեքստում չի օգտագործվել:

Արտաքին հղումներ

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Նատալի Գրամս» հոդվածին։