«Առյուծատամ խոզանավոր»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
Տող 1.
{{Արտաքին հղումներ}}
 
{{միացնել|Առյուծատամ մազոտ}}
{{Տաքսոտուփ
| name = Առյուծատամ խոզանավոր
| image file = Nordschitz-Leontodon_hispidus.tif
| image file = 548_Leontodon_hispidus.jpg
| image descr = Առյուծատամ խոզանավոր
| regnum = Բույսեր
|familia = [[Բարդածաղկավորներ]]
| latin = Leontodon hispidus
|genus = [[Ծածկասերմեր]]
|species = Առյուծատամ խոզանավոր
| latin = Leontodon hispidus
|author =
|syn =
}}
'''Առյուծատամ մազոտխոզանավոր''' ({{lang-lat|Leontodon hispidus}}), [[աստղածաղկազգիներբարդածաղկավորներ]]ի ընտանիքին պատկանող [[Երկշաքիլավորներ|երկշաքիլավորդեղաբույս]], բազմամյա մոլախոտ է։մոլախոտ։
 
== Նկարագրություն ==
Աճման շաքիլային փուլում առաջացնում է խոր գնացող գլխավոր արմատը՝ երկրորդային արմատիկներով, իսկ վարդակի փուլում արդեն ունենում է լավ զարգացած ու հողի վարելաշերտի խորությունն ընդգրկող փնջաձև արմատային համակարգ։ Բաղկացած է երկար տերևային վարդակից խիստ կտրտված ու սրածայր տերևներից։ Սերմի ծլման առաջին տարվա աշնանը, հատկապես մարգագետնատիպ հողատեսքերում, մազոտ առյուծատամի փռվող տերևները վաղօրոք զբաղեցնելով գետնի մակերեսը, մշակովի ու բնական կերաբույսերին զրկում են աճի զարգացման նվազագույն հնարավորություններից։
Մինչև 50 սմ բարձրությամբ, թավոտ, տերևազուրկ ծաղկակիր [[ցողուն]]ով և արմատամերձ երկար [[տերև]]ներով բազմամյա [[խոտաբույսեր|խոտաբույս]] է։ Կարճ [[կոճղարմատ]]ից աճում են բազմաթիվ թելանման [[Արմատ (բուսաբանություն)|արմատ]]ներ։ Երկար նշտարաձև տերևները ատամնաեզր են։ Զամբյուղները կազմված են բազմաթիվ դեղին [[ծաղիկ]]ներից։ Փաթաթոցի կղմինդրաձև դասավորված տերևիկները երկարավուն նշտարաձև և թավոտ են։ Սպիտակ փետրաձև մազիկներից կազմված փուփուլիկով [[պտուղ]]ը երկարավուն իլիկաձև սերմիկ է<ref name=":0" />։
 
== Տարածվածություն ==
Տերևային վարդակի տերևածոցերից աճի նույն կամ հաջորդ տարում առաջանում են ուղղաձիգ, վերևի մասում ճյուղավորվող ծաղկակիր ցողուններ, որոնք հասնում են 35-40 սմ։ Տերևները մանր են, բարակ, հարթեզր։ Յուրաքանչյուր ցողուն, իր գագաթին կրում է զամբյուղ-ծաղկափթթությունը՝ դեղնապսակ լեզվակավոր ծաղիկներով։ Մարգագետիների խոտհարքից հետո բույսը ծաղկում և պտղաբերում է, տալով երկարավուն, թեթևակի կորացած, մանր ու ակոսավոր սերմիկներ, որոնք շագանակագույն են, փայլատ և իրենց ծայրին կրում են դեղնշագանակագույն վրձինիկներ։ 1000 սերմը կշռում է 0,7 գ։ Յուրաքանչյուր բույս կարող է տալ մոտավորապես 1200 սերմիկ։
Աճում է միջին և վերին լեռնային գոտիների թփուտներում, սարալանջերին, մերձալպյան և [[ալպյան մարգագետիններ]]ում։ Տարածված է [[Շիրակի մարզ|Շիրակի]], [[Արագածոտնի մարզ|Արագածոտնի]], [[Լոռու մարզ|Լոռու]], [[Տավուշի մարզ|Տավուշի]], [[Գեղարքունիքի մարզ|Գեղարքունիքի]], [[Կոտայքի մարզ|Կոտայքի]], [[Վայոց ձորի մարզ|Վայոց ձորի]], [[Սյունիքի մարզ]]երում և [[Արցախ]]ում։ [[Մեղրատու բույսեր|Մեղրատու բույս]] է<ref name=":0" />։
 
== Նշանակություն ==
== Աղբյուրներ ==
Բուժական նպատակներով օգտագործում են կանաչ զանգվածը, կոճղարմատները, տերևներն ու ծաղիկները։ Կանաչ զանգվածի թուրմը կամ եփուկն օգտագործում են լեղապարկի հիվանդություններ բուժելու նպատակով։ Չորացրած և մանրացրած արմատներից պատրաստում են սուրճին փոխարինող խմիչք, իսկ մատղաշ տերևներից՝ աղցաններ<ref name=":0">{{Գիրք:Հայաստանի վայրի դեղաբույսեր}}</ref>։ Մոլախոտ է։ Սերմի ծլման առաջին տարվա աշնանը, հատկապես մարգագետնատիպ հողատեսքերում, մազոտ առյուծատամի փռվող տերևները վաղօրոք զբաղեցնելով գետնի մակերեսը, մշակովի ու բնական կերաբույսերին զրկում են աճի զարգացման նվազագույն հնարավորություններից։
* Ռ. Ս՚. Կարապետյան - Հայաստանում տարածված մոլախոտների ատլաս, «Լույս» հրատարակչություն Երևան - 1980
 
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
{{Արտաքին հղումներ}}
 
== Աղբյուրներ ==
* Ռ. Ս՚Ս. Կարապետյան - Հայաստանում տարածված մոլախոտների ատլաս, «Լույս» հրատարակչություն Երևան - 1980
 
[[Կատեգորիա:Դեղաբույսեր]]
[[Կատեգորիա:Ծածկասերմեր]]
[[Կատեգորիա:Բարդածաղկավորներ]]
[[Կատեգորիա:Բազմամյա բույսեր]]
[[Կատեգորիա:Խոտաբույսեր]]
[[Կատեգորիա:Մեղրատու բույսեր]]