«Պասկալի եռանկյուն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ →‎top: փոխարինվեց: <ref → <ref oգտվելով ԱՎԲ
չ Բոտ: կոսմետիկ փոփոխություններ
Տող 1.
[[Պատկեր:Pascal's triangle 5.svg|right|thumb|250px|Պասկալի եռանկյան առաջին վեց շարքերը]]
 
[[Մաթեմատիկա]]յում, '''Պասկալի եռանկյունը''' [[եռանկյունաձև մատրիցա]] է կազմված [[եռանկյուն|եռանկյան]] մեջ տեղադրված [[բինոմի գործակից]]ներից։ [[Արևմտյան աշխարհ]]ում այն ֆրանսիացի մաթեմատիկոս [[Բլեզ Պասկալ]]ի անունն է կրում, չնայած նրանից առաջ այլ մաթեմատիկոսներ Հնդկաստանից, Հունաստանից, Իրանից, Չինաստանից, Գերմանիայից և Իտալիայից հայտնաբերել էին այն։<ref name=roots>.{{cite book |author=Peter Fox |title=Cambridge University Library: the great collections |url=https://books.google.am/books?id=xxlgKP5thL8C&pg=PA13 |year=1998 |publisher=Cambridge University Press |isbn=9780521626477 |page=13}}</ref>.
 
Պասկալի եռանկյան շարքերը պայմանականորեն սկսում են 0-ից։ Յուրաքանչյուր տողում գրառումները արվում են ձախից, սկսելով k=0 և դասավորվում են հարակից տողերի նկատմամբ անկյունագծով (շախմատային կարգով): Եռանկյունու պարզ կառուցումն ընթանում է հետևյալ կերպ։ n=0 տողում գրվում է միայն 1 թիվը։ Այնուհետև, հաջորդ շարքերը լրանելու համար անհրաժեշտ է վերևի շարքում գտնվող աջ և ձախ թվերն իրար գումարել։ Եթե վերևի շարքում աջ կամ ձախ կողմի թվերից մեկը բացակայում է, այդ թվի փոխարեն պարզապես 0 է գումարվում։ Օրինակ առաջին տողում թիվը 1+0=1 է, մինչդեռ երրորդ տողում 1 և 3 թվերը գումարելիս ստանում ենք 4 հաջորդ տողում։
Տող 12.
Գրեթե նույն ժամանակահատվածում այն ուսումնասիրվել է Իրանում՝ մաթեմատիկոս [[Ալ-Կարաջի]] կողմից([[953]]–[[1029]]): Ավելի ուշ ուսումնասիրությունները կրկնվել են նաև բանաստեղծ, աստղագետ-մաթեմատիկոս Օմար Խայամի կողմից ([[1048]]-[[1131]]), այդ պատճառով Իրանում այն ստացել է Խայամ-Պասկալ եռանկյուն կամ Խայամի եռանկյուն անվանումը։
 
Պասկալի եռանկյունը Չինաստանում տարածում է գտել 11րդ դարում, չինացի մաթեմատիկոս [[Jia Xian]]-ի աշխատանքների շնորհիվ([[1010]]–[[1070]]). 13րդ դարում Yang Hui-ն (1238–1298)ներկայացրեց եռանկյունը և մինչ այսօր Չինաստանում այն կոչվում է Յան Հուիի եռանկյուն։
 
== Ծանոթագրություններ ==