«Մահապատիժ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Մահապատիժը ամենահին [[պատժամիջոց]]ի տեսակներից մեկն է:է։ Ի սկզբանե այն առաջացել է «ակն ընդ ական» սկզբունքի հիման վրա:վրա։ Ըստ այս սկզբունքի՝ մարդուն սպանելու համար արդար պատիժը հանդիսանում էր մահապատիժը:մահապատիժը։ Բացի այդ, իր դերը խաղաց նաև [[Արյան վրեժ|արյան վրիժառություն]] սովորույթը, որին փոխարինելու էր մահապատիժը, որն իրագործվում էր [[Պետություն|պետության]] կողմից:կողմից։<ref name="kup2">Ն․ Կուզնեցովա «Քրեական իրավունքի դասընթաց», Հատոր 2, ք․ Մոսկվա</ref>

Չնայած նրան, որ հետագայում [[հանցագործություն]]ների մեծամասնության համար այս սկզբունքը փոխարինվում է նյութական տուգանքով ի օգուտ [[տուժող]]ի, մահապատիժը պահպանվել է պետությունների մեծամասնությունում:մեծամասնությունում։

[[Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ]]ից հետո աշխարհում նկատվում է մահապատիժների թվի կրճատման կամ մահապատժի արգելման միտում։ Դրանում բավական մեծ դեր են խաղացել [[1948]]թ․ [[ՄԱԿ]]-ի Գլխավոր ասամբլեայի կողմից ընդունված Մարդու իրավունքների համընդհանուր հռչակագրի 3-րդ և 5-րդ հոդվածներով ամրագրված նորմերը, ըստ որոնց յուրաքանչյուր մարդ ունի ապրելու իրավունք և ոչ ոք չպետք է ենթարկվի տանջանքների կամ դաժան, անմարդկային, արժանապատվությունը ստորացնող վերաբերմունքի և պատժի։ <ref>Курс уголовного права. Том 2. Общая часть. Учение о наказании / под ред. Н. Ф. Кузнецовой, И. М. Тяжковой. — М., Зерцало, 2002. — ISBN 5-94373-035-4.</ref> [[Մոսկվայի պետական համալսարան]]ի քրեական իրավունքի և կրիմինալոգիայի ամբիոնի հեղինակային կոլեկտիվի կարծիքով «այդ կոնտեքստում մահապատիժը միանշանակորեն պատկանում է դաժան ու անմարդկային մահապատիժների թվին»։ Բացի դրանից մահապատժի արգելքն առաջարկվում է ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի [[1977]]թ․ [[դեկտեմբերի 8]]-ի և [[1980]]թ․ [[դեկտեմբերի 15]]-ի բանաձևերով, ինչպես նաև ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի [[1989]]թ․ [[դեկտեմբերի 15]]-ի Քաղաքացիական և քաղաքական իրավունքների մասին դաշնագրի երկրորդ ֆակուլտատիվ արձանագրությամբ։<br />

[[1978]]թ. մահապատիժն արգելվում է [[Իսպանիա]]յում, 1981թ.՝ Ֆրանսիայում:Ֆրանսիայում։ 1990թ.-ից մահապատիժը չեղյալ է հարտարարվում մոտ 40 երկրում ու տարածքում, այդ թվում՝ [[Ադրբեջան]]ում, [[Ալբանիա]]յում, [[Անգոլիա]]յում, [[Բուլղարիա]]յում, [[Էստոնիա]]յում, [[Թուրքմենստան]]ում, [[Իռլանդիա]]յում, [[Իտալիա]]յում, [[Լատվիա]]յում, <ref>[http://lenta.ru/news/2011/12/01/parliament/ В Латвии окончательно отменили смертную казнь]</ref>[[Լեհաստան]]ում, [[Լիտվա]]յում, [[Խորվատիա]]յում, [[Կանադա]]յում, [[Կիպրոս]]ում, [[Ղրղզստան]]ում,<ref>В соответствии с Законом КР направленным на гуманизацию уголовного законодательства № 91 от 25 июня 2007 года</ref> [[Կոտ դԻվուար]]ում, [[Հայաստան]]ում, [[Հոնկկոնգ]]ում, [[Հունաստան]]ում, [[ՀԱՀ]]-ում<ref>Додонов В. Н. Малиновский А. А. Основные тенденции развития зарубежного уголовного права // Журнал зарубежного законодательства и сравнительного правоведения, 2006, № 1</ref>, [[Մալթա]]յում, [[Մավրիկիա]]յում, [[Մեծ Բրիտանիա]]յում, [[Մեքսիկա]]յում, [[Մոզամբիկ]]ում, [[Մոլդավիա]]յում, [[Նեպալ]]ում, [[Շվեյցարիա]]յում, [[Չերնոգորիա]]յում, [[Պարագվա]]յում, [[Սերբիա]]յում, [[Սլովակիա]]յում, [[Սլովենիա]]յում, [[Վենգրիա]]յում, [[Վրաստան]]ում, [[Ուկրաինա]]յում:յում։

[[2007]]թ. կեսերից 89 երկրում մահապատիժն արգելվեց ցանկացած հանցագործության դեպքում:դեպքում։ Եվս 10 երկրում այն պահպանվում է միայն պատերազմական իրավիճակներում կատարված հատկապես ծանր հանցագործությունների համար՝ մահապատիժը չեղյալ հայտարարելով այսպես կոչված ընդհանուր-քրեական հացագործությունների համար:համար։ 30 երկրում մահապատիժը կասեցված է գործնականում, այսինքն՝ վերջին 10 տարվա ընթացքում մահապատիժ չի իրականացվել, և պատրաստվում են հետագայում էլ մորատորիում պահպանել կամ պաշտոնապես հայտարարել են մորատորիում մահապատիժների իրականացման հարցում:հարցում։

Մահապատժի կիրառման արդյուավետության ու անհրաժեշտության խնդիրը երկար պատմություն ունի:ունի։ Այսպես՝ [[Հին Հունաստան]]ում մահապատժի ահաբեկող ազդեցությունը կասկածի տակ էր դնում [[Դիոդոտոս|Դիոդոտոս]]ը, իսկ ավելի ուշ մահապատժից հրաժարվելու անհրաժեշտությունը հիմնավորում էր, օրինակ՝ [[Լուսավորչականություն|Լուսավորչականության]] դարաշրջանի ականավոր ներկայացուցիչ [[Չեզարե Բեկարիա]]ն<ref name="kup2">Кузнецова Н. Ф. Курс уголовного права. Том 2. Общая часть. Учение о наказании. — М., Зерцало, 2002. — ISBN 5-94373-035-4</ref>:։

Մահապատժի դեմ դուրս եկողները մատնացույց են անում այն, որ դատական սխալները կարող են հանգեցնել անմեղ մարդկանց մահապատժին:մահապատժին։ Բացի դրանից բերվում է վիճակագրություն, ըստ որի՝ մահապատժի կասեցումը կամ ընդունում այս կամ այն երկրում չի ազդում ծանր հանցագործությունների թվի վրա:վրա։ Մահապատիժը չի պատժում հանցագործին, այլ ընդամենը բավարարում է հասարակությանը, որ «զոհաբերություն է պահանջում»:։

# հատուկ պետական հանձնաժողովը, որը ստեղծվել է Նյու-Ջերսիում (ԱՄՆ), հայտարարել է, որ մահապատժի կիրառումը չի նվազեցնում սպանությունների թիվը<ref>[http://www.newsru.com/crime/07dec2007/usa_kazn.html Նյու Ջերսին կլինի առաջին նահանգը, որը կասեցրել է մահապատիժը:]{{ref-ru}}</ref><ref>[http://www.njleg.state.nj.us/committees/dpsc_final.pdf New Jersey Death Penalty Study Commission Report]{{ref-en}}</ref>:։