«Տունդրա»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Տունդրա''' ֆիններեն բառը նշանակում է ''ամայի վայր'':։ Ավելի ուշ այդպես սկսել են անվանել նաև հյուսիսային անտառազուրկ հարթավայրային շրջանները:շրջանները։

Տունդրան համարվում է երկրագնդի [[Բնական գոտիներ|բնական գոտիներից]] մեկը:մեկը։

[[Հյուսիսային կիսագունդ|Հյուսիսային կիսագնդում]] այս գոտին տարածվում է [[Եվրասիա|Եվրասիայի]] և [[Հյուսիսային Ամերիկա|Հյուսիսային Ամերիկայի]] ծայր հյուսիսային ափամերձ շրջաններում, [[Գրենլանդիա|Գրենլանդիայի]] առափնյա շրջաններում և որոշ այլ կղզիներում:կղզիներում։

[[Հարավային կիսագունդ|Հարավային կիսագնդում]] այն տարածվում է [[Անտարկտիդա]] մայրցամաքի [[Անտարկտիկա (թերկաղի)|Անտարկտիկա թերկաղզու]] ծայր հյուսիսային շրջաններում և որոշ կղզիներում:կղզիներում։

Տունդրայում կլիման մեձանտարկտիկական է:է։ Նրա հարավային սահմանը համընկնում է հուլիսյան +10°C [[Իզոթերմ|իզոթերմի]] հետ:հետ։

Ամռանը զով է:է։ Հուլիսի միջին ջերմաստիճանը +10°C-ից ցածր է, իսկ բացարձակ առավելագույնը հասել է +21°C-ի:ի։

Ձմռանը միջին ջերմաստիճանը տատանվում է -20 -50°C-ի սահմաններում:սահմաններում։

Տեղումների տարեկան քանակը 200 - 300 մմ. է:է։ Այստեղ տեղումները գերազանցում են գոլորշունակությանը:գոլորշունակությանը։

Տունդրային բոնորոշ է հողի բազմամա սառցույթը:սառցույթը։ Ամռանը հողի ընդամենը 0,5 - 1,5 մետրանոց շերտ է հալվում, որին անվանում են գործունյա շերտ:շերտ։

Հողի սառցույթի շնորհիվ հալոցքային ջրերը չեն ներծծվում, իսկ ցածր ջերմաստիճանների պայմաններում` չեն գոլորշանում և ձևավորում են ճահճային, տորֆաճահճային և տունդրագլեյան հողեր:հողեր։

Սառը, անբարենպաստ կլիմայի պատճառով տունդրայում անտառներ բոլորովին չկան:չկան։ Անտառների համար հատկապես կործանարար են [[Արկտիկայից]] փչող ուժեղ ու սառը փոթորկալից քամիները:քամիները։

Տունդրայում տարածված են այն բույսերը, որոնք չունեն խորը գնացող արմատներ, ինչպիսիք են [[Մամուռներ|մամուռներն]] ու [[Քարաքոսեր|քարաքոսերը]]:։

Բուն կամ միջին տունդրայում աճում են նաև [[Բևեռային կակաչ|բևեռային կակաչ]], բևեռային բոշխ, թթուհատ, մռամոշ և այլ հատապտուղներ, իսկ տունդրայի հարավային մասում, որտեղ գործունյա շոերտը ավելի հզոր է, աճում են թփուտային գաճաճ ծառեր` գաճաճ կաղնի, բևեռային ուռենի, հապալասենի, կեչի և այլն:այլն։

Տունդրայի բոնորոշ կենդանիներից են կրծողները, հյուսիսային եղջերուն, բևեռային նապաստակը, աղվեսը, բուն, [[Բևեռային արջ|արջը]], գայլը, կաքավը և այլն:այլն։

Ամռանը այստեղ իրենց «հանգիստն» են անցկացնում բազմաթիվ թռչուններ (կերն առատ է, եղանակը` զով), որոնք մերձափնյա ժայռոտ կղզիներում ստեղծում են «թռչնաշուկաներ»:։

Տունդրան յուրացնելը դժվար է ոչ միայն դաժան կլիմայի, այլև հավերժական սառցույթի պատճառով:պատճառով։

Այս գոտում հիմնականում զբաղվում են եղջերվապահությամբ և ձկնորսությամբ:ձկնորսությամբ։

Տունդրայում հայտնաբերված են [[Ածուխ|ածխի]], [[Երկաթ|երկաթի]], [[Նիկել|նիկելի]], [[Պղինձ|պղնձի]], [[Գազ|գազի]] և այլն օգտակար հանածոների հսկայական պաշարներ:պաշարներ։