Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցի (Նորատուս)
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցի (այլ կիրառումներ)
Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցի Դոփուց վանք, Հայ Առաքելական եկեղեցի Գեղարքունիքի մարզի Նորատուս գյուղում։ Ընդգրկված է Նորատուսի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ցանկում։
| Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցի | |
|---|---|
 | |
| Հիմնական տվյալներ | |
| Տեսակ | եկեղեցի |
| Երկիր |  Հայաստան |
| Տեղագրություն | Հայաստան Գեղարքունիքի մարզ, Նորատուս |
| Դավանանք | Հայ Առաքելական Եկեղեցի |
| Թեմ | Գեղարքունիքի թեմ |
| Հոգևոր կարգավիճակ | Գործող |
| Ներկա վիճակ | Կանգուն |
| Կազմված է | Խաչքար և Գերեզմանոց |
| Ժառանգության կարգավիճակ | մշակութային հուշարձան Հայաստանում[1] |
| Անվանված | Գրիգոր Լուսավորիչ |
| Ճարտարապետական ոճ | Հայկական |
 | |
 | |
Պատմություն խմբագրել
Գավառի տարածաշրջանի միջնադարյան հուշարձաններից է։ Գտնվում է Նորատուս գյուղի հարավարևելյան մասում։ Ըստ Սիմեոն Երևանցի կաթողիկոսի՝ եկեղեցին կոչվել է Դափուց վանք և եղել է կուսանոց։ Արձանագրությունները և շինարարական ձևերի ուսումնասիրությունը թույլ են տալիս այն վերագրել 9-10-րդ դդ.։ Նախկինում եղել է միանավ թաղածածկ բազիլիկ կառույց, որը 10-11-րդ դ. Խաչատուր ճարտարապետը վերափոխել է գմբեթավոր սրահի։ Հյուսիսային և հարավային կողմերում ավելացվել են երկու խորաններ, ներքուստ, պատերին կից ավելացվել են որմնամույթեր, և տեղադրվել է սրածայր գմբեթ։ Եկեղեցու պատերին պահպանված 10-13-րդ դդ. արձանագրություններից հիշարժան են Հերակլի 1000 թ., եկեղեցու նորոգման վերաբերյալ Գագիկ Շահնշահի անունը հիշատակող արձանագրությունները։
Եկեղեցին ունի պարսպափակ բակ։ Եկեղեցու բակում պահպանվել են նաև 13-17-րդ դդ. խաչքարեր[2]։
2007 թվականին եկեղեցին մասնակի վերանորոգվել է[3]։
Գրականություն խմբագրել
- Բարխուդարյան Ս., Դիվան հայ վիմագրության, պրակ IV, Երևան, 1973։
- Գրիգորյան Գ., Սյունիքի վանական կալվածքները 9-13-րդ դդ., Երևան, 1973։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Wiki Loves Monuments monuments database — 2017.
- ↑ «ՀՀ Մշակույթի նախարարություն, «Պատմամշակութային արգելոց-թանգարանների և պատմական միջավայրի պահպանության ծառայություն» ՊՈԱԿ, Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցի (Նորատուս)». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2014 թ․ նոյեմբերի 3-ին.
- ↑ Օծվել է Նորատուս համայնքի Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցին