Սոորի ճակատամարտ

Սոորի ճակատամարտ, Ավստրիական ժառանգության պատերազմների ճակատամարտերից մեկը, որ տեղի է ունեցել 1745 թվականի սեպտեմբերի 30-ին պրուսական բանակի և ավստրո-սաքսոնական բանակների միջև։ Պրուսական բանակը գլխավորում էր Ֆրիդրիխ II-ը, իսկ հակառակորդ բանակը` Կարլ Լոթարինգացին։

Ավստրո-թուրքական պատերազմ 1552-1559
Ֆրիդրիխ և Կարլ
Թվական սեպտեմբերի 30, 1745 Վայր Բոհեմիա, ներկայումս` Չեխիայի Հանրապետություն Արդյունք Պրուսական բանակի հաղթանակ
Հակառակորդներ
* Պրուսիա	* Ավստրիա Սաքսոնիա
Հրամանատարներ
* Ֆրիդրիխ II Կուրտ ֆոն Շվերին	* Կարլ Լոթարինգացի Գեորգ ֆոն Լոբկովից
Կողմերի ուժեր
22.000 (26.000)	40.000 (60.000)
Կորուստներ
5.600 սպանված ու վիրավոր	6.700 սպանված ու վիրավոր, 3.300 գերի

Նախապատմություն

Բոհեմիա տանող ճանապարհին պրուսական բանակը պատշաճ ուշադրություն չէր դարձրել ճանապարհի հետախուզմանը։ Բացի այդ` տարբեր բնույթի հանձնարարություններ ստացած ջոկատների գործուղման պատճառով պրուսական բանակի թիվը նվազել էր 22.000-ի։ Դաշնակցային ուժերը ղեկավարող Կարլ Լոթարինգացին որոշում է օգտվել այդ հանգամանքից և շրջապատելով Ֆրիդրիխի բանակը` նրան անակնկալ հարված հասցնել սեպտեմբերի 30-ին։ Եղանակը բարենպաստ էր ավստրիացիների համար. թեթև մշուշ էր իջել, որը թաքցնում էր նրանց մոտեցումը։

Ճակատամարտ

Վաղ առավոտյան (5:00) Ֆրիդրիխը խորհրդակցություն է անցկացնում իր հրամանատարների հետ, երբ առաջին զեկուցումն է հասնում թշնամու զորաջոկատի ակտիվության վերաբերյալ։ Ֆրիդրիխը շտապում է ամեն ինչ իր աչքերով տեսնել և հայտնաբերում է, որ ավստրիացիներն արդեն շարվել են մարտական դիրքով, իսկ նահանջի բոլոր ճանապարհները փակել են։ Չպատրաստվելով սպասել հարմար ժամանակի` պրուսացի զորահրամանատարը փորձում է օգտվել ավստրիացիների դանդաղկոտությունից և նախահարձակ լինել: 8:00 ավստրիացիները դեռևս հարձակման չէին անցել, իսկ պրուսական զորքերը միաժամանակյա երկու հարված են հասցնում` հեծելազորը աջ թևում, հետևակը` կենտրոնում։ Կենտրոնի գրոհը հանդիպում է մուշկետների ու հրետանու կրակին ու հետ է շպրտվում։ Պրուսացիները մեծ կորուստներ են կրում, սակայն երրորդ անգամից հաջողվում է ջարդել ավստրիացիներին։

Կարլի մտադրության համաձայն` Ֆրիդրիխի հարձակման անցնելու ժամանակ նրա վրա թիկունքից պետք է հարձակվեին ավստրիացիների թեթև հեծելազորը, սակայն նրանք, գրավելով պրուսական ճամբարը, չկարողացան հրաժարվել իրենց սովորությունից և թալան սկսեցին։ Դա պրուսական զորքին հնարավորություն է տալիս զարգացնելու հարձակումը։

Կենտրոնում ունեցած հաջողությունից հետո ավստրիացիների դիմադրությունը կոտրվում է, և նրանք սկսում են անտառ նահանջել։ Պրուսական զորքերը նրանց հետապնդում են մինչև անտառի ծայրը։ Վերջին դիրքերը, որտեղից ավստրիացիները դուրս են մղվում, գտնվում էին Սոոր գյուղի մոտ, ինչից էլ առաջացել է ճակատամարտի անվանումը։ Կեսօրին մարտի դաշտը Պրուսիայի տիրապետության տակ էր։

Արդյունք

Ավստրիացիները նահանջում են Յարոմիր, պրուսական զորքերը վրան են խփում մարտի դաշտում և հինգ օր մնում են այնտեղ` պատրաստվելով Արշավել Սիլեզիա։

Ես վաստակել էի այն վիճակը, որ մեզ պետք է հարվածեին, և այդպես էլ կլիներ, եթե չլինեին իմ գեներալների արվեստը և իմ զինվորների խիզախությունը։ - Ֆրիդրիխ II Մեծ

Գրականություն

• Christopher Duffy Frederick the Great: A Military Life. — Routledge, 1988. — 407 p. — ISBN 0415002761
• George James Welbore Agar Ellis The life of Frederic the Second, king of Prussia. — Longman, Rees, Orme, Brown, And Green, 1832. — Т. 1. — 532 p.
• Reed Browning The War of the Austrian Succession. — Palgrave Macmillan, 1995. — 480 p. — ISBN 0312125615