Սերգեյ Եսենինի անվան պետական արգելոց-թանգարան

Սերգեյ Եսենինի անվան պետական արգելոց-թանգարան (ռուս.՝ Государственный музей-заповедник С. А. Есенина), պետական արգելանոցային համալիր, որը բացվել է 1965 թվականին բանաստեղծի հայրենիքում՝ Ռյազանի մարզի Կոնստանտինովո գյուղում։ Թանգարանը եզակի է նրանով, որ այստեղ՝ հնամենի գյուղի Օկա գետի վրա, ներկայացված է երկու կալվածքների հարևանությունը՝ գյուղացիական և ազնվական։ Երկու մշակույթների նման հարևանությունը, նրանց ավանդույթները և կենցաղը թույլ են տալիս կոնկրետ պատմական նյութի հիման վրա հետևել XIX-XX դդ. Ռուսաստանի պատմությանը արտասահմանում։

Սերգեյ Եսենինի անվան պետական արգելոց-թանգարան
Տեսակթանգարան և Ռուսաստանի հատուկ պաշտպանվող տարածք
Երկիր Ռուսաստան
ՏեղագրությունԿոնստանտինովո
Կազմված էSpas-Klepiki Church-parochial Secondary School for Teachers?
Հիմնադրվել է1965
Այցելուներ340 000 մարդ
ՏնօրենQ55653049?
Կայքmuseum-esenin.ru
Քարտեզ
Քարտեզ
Զեմսկի դպրոց

Պատմություն խմբագրել

Կոնստանտինովո, անմիջապես Սերգեյ Եսենինի մահից հետո, նրա ստեղծագործական արվեստի երկրպագուները հաճախ ոտքով էին հասնում։ Բանաստեղծի մայրը՝ Տատյանա Ֆեոդորովնա Եսենինան, ապա քույրերը՝ Ալեքսանդրա և Եկատերինա Եսենինաները այստեղ ընդունում էին բազմաթիվ հյուրերի։ Այսպես, ակնարկների գրանցամատյաններում մեծ ցանկություններով հայտնվեցին հազարավոր գրառումներ Կոնստանտինովոյում բացել բանաստեղծի թանգարանը։

1965 թվականի հուլիսի 28-ին ընդունվել է կառավարության որոշումը հավերժացնել Ս. Ա. Եսենինի հիշատակը իր հայրենիքում։ Ս. Ա. Եսենինի տուն-թանգարանը, որը բաց է 1965 թվականի հոկտեմբերի 2-ից որպես Ռյազանի մարզային գավառագիտական թանգարանի մասնաճյուղ, տարիների ընթացքում վերածվեց երկրի խոշորագույն թանգարանային համալիրի։ Թանգարան-արգելոցի սիրտը եղել և մնում է Սերգեյ Եսենինի ծնողների տունը։ Պատուհանի մոտ փայտե մահճակալն է բազմերանգ կտորտանքներով վերմակով։ Կողքին՝ արկղն է, որտեղ պահպանվում են սիրելի գրողների գրքերը։ Անկողնու մոտ՝ կախիչին մոր մուշտակն է, որը նա անվանում էր շուշուն։ Պատերին ընտանեկան լուսանկարներ են։ Ուշադրություն է գրավում նաև Եսենինի գովասանագիրը[1]։

Հետաքրքրությունը թանգարանի հանդեպ արագ կերպով մեծանում էր, և արդեն 1969 թվականի հոկտեմբերին պահպանված կալվածքային տանը Կոնստանտինովոյի վերջին կալվածատիրուհու՝ Լ. Ի. Կաշինայի ներկայացվում է գրական ցուցադրություն, որը թույլ է տալիս ավելի խորը և մանրամասնորեն պատմել, բանաստեղծի կյանքի և աշխատանքի մասին։ ՌՍՖՍՀ Մշակույթի նախարարության հրամանով 1970 թվականի սեպտեմբերին հուշահամալիր տուն-թանգարանը Լ. Ի. Կաշինայի տան գրական ցուցադրության հետ կապված թանգարանը վերանվանել է Սերգեյ Եսենինի անվան գրական-թանգարան։

Ութսունական թվականները նշված են նոր թանգարանային ցուցադրությունների կառուցմամբ, այդ թվում նաև Աստվածամոր Կազանյան սրբապատկերի եկեղեցում (եկեղեցու շենքը 1972 թվականից սկսած ընդգրկված էր թանգարանի կազմում)։ 1990 թվականին Կոնստանտինովո գյուղի հավատացյալների միջնորդությամբ եկեղեցին վերադարձվել է Ռյազանի միտրոպոլիտենին։ Այդ պահից եկեղեցին դարձավ գործող։

 
Կաշինայի կալվածքը («Աննա Սնեգինա» պոեմի թանգարանը)

1984 թվականի մարտին ձևավորված թանգարանային համալիրն Կոնստանտինովոյում, կալվածքների Լ. Ի. Կաշինայի տարածքները, առանձնատան ու այգու հետ միասին, Աստվածամոր Կազանյան սրբապատկերի տաճարը, գյուղական հրապարակով, Սպաս-Կլեպիկի նախկին երկդասարանային ուսուցիչների դպրոցի շենքը և շրջակա բնական և ճարտարապետական տարածքները ՌՍՖՍՀ Նախարարների խորհրդի որոշմամբ դարձել են Ս. Ա. Եսենինի անվան պետական թանգարան-արգելոցի մի մասը։

Իրական է դարձել նաև ևս մեկ թանգարանային ցուցադրության բացման հնարավորությունը Սպաս-Կլեպիկայում, որը նվիրված է Ս. Ա. Եսենինի ծննդյան 90-ամյակին ու 1985 թվականի Առաջին համամիութենական պոեզիայի Եսենինյան տոնի անցկացմանը։

Ս. Ա. Եսենինի ծննդյան հարյուրամյակը Ռյազանի հողի վրա՝ իր հայրենիքում, հանդիսացել է նշանակալից իրադարձություն մեր երկրի մշակութային կյանքում։ Հենց այդ ժամանակ իրականացվել է թանգարանի վերակառուցումը։ Այս օրը 1995 թվականին բացվել են երկու նոր թանգարանային ցուցադրություններ՝ Աննա Սնեգինա պոեմի թանգարանը և Կոնստանտինովոյի նախնական ժողովրդական ուսումնարանը։ Մի պոեմի թանգարանը գտնվում է կիսավերնահարկով կալվածքային տանը, որտեղմահացել է Լ. Ի. Կաշինան, վերջինիս բանաստեղծը նվիրել է քնարական տողեր։ Տանը ստեղծված իրավիճակը այցելուներին տանում է, այն ժամանակ, երբ այնտեղ եղել է Սերգեյ Եսենինը։ Կոնստանտինովոյի դպրոցը, որտեղ 1904-1909 թվականներին սովորել է Ս. Եսենինը, նույն տեղում վերականգնվել է բանաստեղծի հոբելյանի կապակցությամբ։ Այդ թանգարանի ցուցադրությունը բացահայտում է այդ դպրոցների դերը գյուղի երեխաների կրթության և դաստիարակության գործում։

Գրական ցուցադրությունում, բացված 1995 թվականին գիտա-մշակութային կենտրոնում, ներկայացված են եզակի ցուցանմուշներ՝ բանաստեղծի և նրա ժամանակակիցների կենդանության օրոք հրատարակված ստեղծագործությունները, հեղինակի առաջին ստորագրությամբ Ռադունիցա գիրքը, սեղանը, որի վրա աշխատել է Ս. Եսենինը Կովկասում, նրա հետմահու դիմակը, անձնական իրերը։ Նոր ցուցադրությունը Սպաս Կլեպիկովսկի դպրոցում, որը Սերգեյն ավարտել է 1912 թվականին, պատմում է, մասնավորապես, ռուս ուսուցիչների բարձր մարդասիրական ավանդույթների մասին, երիտասարդության հոգևոր ճանապարհի որոնման մասին, ապագա բանաստեղծի ստեղծագործական անհատի կայացման մասին։

2010 թվականին 2010 թվականին Աստվածամոր Կազանյան սրբապատկերի տաճարում բացվել է նոր ցուցադրություն՝ քահանա Իոհան Սմիրնովի տունը։ XX դարի սկզբին Իոհանի հոր տունը եղել է Կոնստանտինովոյի մշակութային կենտրոնը, այստեղ հավաքվում էին տեղի հոգևորականները, գյուղական մտավորականությունը, ուսանող երիտասարդները, հաճախ էր լինում նաև այնտեղ Սերգեյ Եսենինը[1][2]։

Ցուցադրություններ խմբագրել

  • Կոնստանտինովո գյուղ
    • Եսենիների կալվածքը
    • «Աննա Սնեգինա» պոեմի թանգարան
    • Քահանա Ի. Սմիրնովի տունը
    • Զեմսկի տարրական դպրոց
    • Գրական ցուցադրություն
  • Սպաս Կլեպիկի քաղաք
    • Սպաս Կլեպիկի երկդասյա ուսուցչական դպրոց

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 «Государственный музей-заповедник С. А. Есенина — История музея». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 22-ին. Վերցված է 2018 թ․ սեպտեմբերի 29-ին.
  2. «Дом священника И. Я. Смирнова». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 22-ին. Վերցված է 2018 թ․ սեպտեմբերի 29-ին.