Պսալտիի տուն (Տագանրոգ)
Պսալտիի տուն (ռուս.՝ Дом Псалти, Լուսանկարչական ստուդիայի շենք, ռուս.՝ Здание фотостудии), երկհարկանի շենք, որը գտնվում է Ռուսաստանի Ռոստովի մարզի Տագանրոգ քաղաքի Պետրոսի փողոցում։ Մշակութային ժառանգության տարածաշրջանային նշանակության օբյեկտ է (հրաման թիվ 124, 31.12.2002 թվական)։
 | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | պատմական շենք |
| Երկիր |  Ռուսաստան |
| Տեղագրություն | Տագանրոգ |
| Վայր | Պետրոսի փողոց |
| Հասցե | ул. Петровская, д. 82, г. Таганрог, Ростовская обл., Россия. |
| Ժառանգության կարգավիճակ | Ռուսաստանի մարզային նշանակության մշակութային ժառանգության օբյեկտ |
 | |
 | |
Հասցե՝ ք. Տագանրոգ, Պետրոսի փողոց, տուն 82։
Պատմություն խմբագրել
Տագանրոգ քաղաքի Պետրոսի փողոց, 82 հասցեի աղյուսե տունը կառուցվել է վաճառական Նիկոլայ Պսալտիի միջոցներով 19-րդ դարի կեսերին։ Շինարարության ավարտից հետո շենքում տարածքներ է վարձակալել դիմանկարային լուսանկարչության վարպետ Սիմեոն Իսակովիչը։ Դա քաղաքում առաջին լուսանկարրական սրահներից մեկն էր։ 1860-ական թվականների կեսերին այստեղ որպես ռետուշորդ որոշ ժամանակ աշխատել է հունական ծագումով ռուս նկարիչ, բնանկարի վարպետ Արխիպ Իվանովիչ Կուինջին։ Այդ ժամանակաշրջանին են վերաբերում թղթի վրա լուսանկարչական պատկերների առաջին տպագրությունները։ 1876 թվականին որպես սեփականություն շենքն ամբողջությամբ անցավ Ս. Իսակովիչին։
Որոշ ժամանակ տանը գործում էր լուսանկարիչ Ն. Վայների սրահը։ Բնակիչ Բորիս Միխայլովիչ Շիկի տանը 1902 թվականի ամռանը տեղի է ունեցել գողություն։ Գողերը գիշերը ժամը 3-ին բարձրացել են տուն և առևանգել նրա արծաթե ծխախոտատուփը, ոսկե ժամացույցը և այլ թանկարժեք իրեր։ Ս. Գ. Շիկը քաղաքում հայտնի էր որպես քաղաքային բնապատկերների վարպետ։ Նա Տագանրոգում առաջինն է լուսանկարել քառասուն հանցագործներին։ Այդ լուսանկարները մտել են ոստիկանության խուզարկու բաժանմունքի ստեղծած քարտադարան։
20-րդ դարի սկզբում տունը գնել է ատամնաբույժ Աբրամ Մայորովը, իսկ 1910-ական թվականների սկզբից նրա սեփականատեր է դարձել ազնվական Վ. Վ. Սեդովը։ Վերջինի օրոք շենքին ավելացվել է երկրորդ հարկ։ Վերակառուցումը նպաստել է շենքի մի քանի անգամ թանկացմանը։ Այստեղ սեփականատերը` Վասիլի Վասիլևիչ Սեդովը, ապրել է դստեր` Եկատերինայի և տիկնոջ` Մարիա Միխայլովնայի հետ։ Շենքի առաջին հարկը վարձակալել է ատամների պրոթեզավորման տեխնիկ Ց. Ս. Նորդշտեյնը։ Նրա եղբայրը` Ա. Ս. Նորդշտեյնը, նույն շենքում բացել է լուսանկարչական աշխատասենյակ։ Պսալտիի շենքի առաջին հարկում գործել է Բերմանի կանանց գլխարկների խանութը։
Խորհրդային իշխանության տարիներին շենքն ազգայնացվել է, վերջին տարիներին նրա երկրորդ հարկում ապրել է Ռուսաստանի սպորտի վետերան Ախիլես Նիկոլաևիչ Մագրին։ Խորհրդային իշխանության տարիներին առաջին հարկում երկար ժամանակ գործել են քաղաքական գրքի «Ֆակել» խանութը, «Էտյուդ» լուսանկարչական սրահը։
Ներկայումս սա գրենական պիտույքների «Պերսոնա» խանութով և լուսանկարչական սրահով բնակելի տուն է։
Ճարտարապետություն խմբագրել
Երկու պատշգամբներով համաչափ երկհարկանի աղյուսե շենքը կառուցվել է դասական ոճով։ Շենքի կենտրոնում վերամբարձ երկաթե դարպասով անցուղի է դեպի բակ։ Երկրորդ հարկի պատուհանները զարդարում են կողպեքային քարերը, միջհարկային քիվը։ Շենքն ունի մի քանի մուտք դեպի խանութներ և երկրորդ հարկ։ Կողային պատուհանների վերևում ճակտոններ են։ Շենքը մշակութային ժառանգության տարածաշրջանային նշանակության օբյեկտ է (հրաման թիվ 124, 31.12.2002 թվական)։
Գրականություն խմբագրել
- Гаврюшкин О. П. Вдоль по Питерской (хроника обывательской жизни). Таганрог, 2000.
- Шулепова Э. А. Материалы свода памятников истории и культуры РСФСР. Ростовская область.. — М.: Изд-во НИИ культуры, 1990.