Պենտան

Պենտան
Ընդհանուր տեղեկություններ
Քիմիական բանաձև	C₅H₁₂
Ռացիոնալ բանաձև	C5H12
Մոլային զանգված	1,2E−25 կիլոգրամ գ/մոլ
Խտություն	0,63 ± 0,01 գ/սմ³ գ/սմ³
Իոնիզացման էներգիա	10,34 ± 0,01 Էլեկտրոն-վոլտ կՋ/մոլ
Հալման ջերմաստիճան	−202 ± 1 ℉ և −130 °C °C
Եռման ջերմաստիճան	97 ± 1 ℉, 309,2 Կելվին և 36 °C °C
Այրման ջերմաստիճան	−57 ± 1 ℉
Եռման էնթալպիա	26,43 կՋ/մոլ կՋ/մոլ
Գոլորշու ճնշում	420 ± 1 mm Hg
Քիմիական հատկություններ
Դասակարգում
CAS համար	109-66-0
PubChem	8003
EINECS համար	203-692-4
SMILES	CCCCC
ЕС	203-692-4
RTECS	RZ9450000
ChEBI	7712
IDLH	4425 ± 1 mg/m³
	Եթե հատուկ նշված չէ, ապա բոլոր արժեքները բերված են ստանդարտ պայմանների համար (25 °C, 100 կՊա)

Պենտաններ, սահմանային ացիկլիկ ածխաջրածիններ՝ ալկանների դասից։ Մոլեկուլում կա հինգ ածխածնի ատոմ։ Իզոպենտանը օժտված է թմրեցնող հատկությամբ։ Վտանգավորության աստիճանը՝ չորրորդային^[6]։

ՍտացումԽմբագրել

Պենտաններ ստանում են բնական գազի կոնդենսացման միջոցով, նավթից։ Կարելի է ստանալ նաև CO և H₂ խառնուրդից (ջրագազ կամ սինթեզ գազ)։

ԿիրառությունԽմբագրել

Պենտանների խառնուրդը օգտագործում են իզոմերացիայի համար։ Ն-պենտանը այդ ընթացքում փոխակերպվում է իզոմերների խառնուրդի։ Իզոմերների խառնուրդը օգտագործվում է որպես բենզինների բաղադրիչ։ Օգտագործվում է իզոպրենի ստացման մեջ, որը հանդիսանում է մոնոմեր սինթետիկ կաուչուկի սինթեզում։ Օգտագործվում է նաև նավթային լուծիչների ստացման մեջ։

ԻզոմերիաԽմբագրել

Պենտանն ունի երեք կառուցվածքային իզոմերներ։

Անվանում	Բանաձև	Կառուցվածքային բանաձև	Հալման ջերմաստիճան, °С	Եռման ջերմաստիճան, °С	Խտությունը 20 °C-ում, գ/սմ³	Օկտանային թիվ (ՓՄ)	Օկտանային թիվ (ՇՄ)
ն-պենտան	CH₃(CH₂)₃CH₃,		—129,72	36,07	0,6260	61,7	61,9
2-մեթիլբութան. (իզոպենտան)	(CH₃)₂CHCH₂CH₃		—159,89	27,85	0,6197	92,3	90,3
2,2-դիմեթիլպրոպան (նեոպենտան)	(CH₃)₄C		—16,55	9,50	0,613 (0°С)	85,5	83,0

ՓՄ-փորձարարական մեթոդ

ՇՄ-շարժիչային մեթոդ

Պենտիլ C₅H₁₁-պենտանի միավալենտ ռադիկալ

ԳրականությունԽմբագրել

Р. Д. Оболенцев. Физические константы углеводородов жидких топлив и масел. 2-е изд. Гостоптехиздат, 1953 год

ԾանոթագրություններԽմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 PENTANE
↑ ^2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 http://www.cdc.gov/niosh/npg/npgd0486.html
↑ ^3,0 ^3,1 Bradley J., Williams A. J., Andrew S.I.D. Lang Jean-Claude Bradley Open Melting Point Dataset // Figshare — 2014. — doi:10.6084/M9.FIGSHARE.1031637.V2
↑ ^4,0 ^4,1 Smith J. M., H.C. Van Ness, M.M. Abbott Introduction to Chemical Engineering Thermodynamics // J. Chem. Educ. — ACS, 1950. — Vol. 27, Iss. 10. — P. 789. — ISSN 0021-9584; 1938-1328 — doi:10.1021/ED027P584.3
↑ ^5,0 ^5,1 https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/8003#section=Boiling-Point
↑ Газохроматографическое измерение массовых концентраций углеводородов: метана, этана, этилена, пропана, пропилена, нбутана, альфа-бутилена, изопентана в воздухе рабочей зоны. Методические указания. МУК 4.1.1306-03 (УТВ. ГЛАВНЫМ ГОСУДАРСТВЕННЫМ САНИТАРНЫМ ВРАЧОМ РФ 30.03.2003)

[_9be1879ca4130919-1] 1,0 ^1,1 PENTANE

[_4130f8a557b922e3-2] 2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 http://www.cdc.gov/niosh/npg/npgd0486.html

[_036821d90881be5e-3] 3,0 ^3,1 Bradley J., Williams A. J., Andrew S.I.D. Lang Jean-Claude Bradley Open Melting Point Dataset // Figshare — 2014. — doi:10.6084/M9.FIGSHARE.1031637.V2

[_9722402a0151beaa-4] 4,0 ^4,1 Smith J. M., H.C. Van Ness, M.M. Abbott Introduction to Chemical Engineering Thermodynamics // J. Chem. Educ. — ACS, 1950. — Vol. 27, Iss. 10. — P. 789. — ISSN 0021-9584; 1938-1328 — doi:10.1021/ED027P584.3

[_e926e9b26e83a46d-5] 5,0 ^5,1 https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/8003#section=Boiling-Point

[6] Газохроматографическое измерение массовых концентраций углеводородов: метана, этана, этилена, пропана, пропилена, нбутана, альфа-бутилена, изопентана в воздухе рабочей зоны. Методические указания. МУК 4.1.1306-03 (УТВ. ГЛАВНЫМ ГОСУДАРСТВЕННЫМ САНИТАРНЫМ ВРАЧОМ РФ 30.03.2003)

[6]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]