Չոր սառույց
Չոր սառույց, հեղուկ ածխածնի երկօքսիդի պինդ ձևն է։ Ցածր ջերմաստիճանային սպիտակ գույնի նյութ է։ Չի վառվում, հոտ չունի, էլեկտրական հաղորդիչ չէ[1]։ Արտաքին տեսքով հիշեցնում է սառույց, ինչից էլ ծագել է անվանումը։ Սովորական սառույցի համեմատությամբ առավելությունն այն է, որ չոր սառույցը հալվում է անմնացորդ՝ առանց ջրի առաջացման։ Չոր սառույցի անցումը պինդ վիճակից գազանման տեղի է ունենում -78,50 C: Օգտագործվում է որպես սառեցնող միջոց[2]։
Գյուտ խմբագրել
Հայտնաբերվել է 1835 թվականին Ֆրանսիայում։ Սկսել են ակտիվ արտադրել և օգտագործել ԱՄՆ-ում 20-րդ դարի սկզբից[1]։
Կիրառումներ` խմբագրել
- Սննդարդյունաբերության մեջ ՝իբրև սառեցման միջոց մսամթերքների, կաթնամթերքների և այլ սննդամթերքների սառեցման, պահպանման և տեղափոխման համար։
- Օգտագործվում է օրիգինալ կոկտեյլներ պատրաստելիս[3][4]։
- Շոու ծրագրերում՝ ծանր ծխի ստացման (բեմի վրա, ակումբներում և այլն), մառախուղի տպավորություն (լողավազաններում կամ մերսող լոգարաններում (ջաքուզի), տարբեր պիրոտեխնիկական էֆեկտներ ստանալու համար։
- Ջերմոցային տնտեսություններում նպաստում է բույսերի աճի ավելացմանն ու բերքատվության բարձրացմանը։
- Այրվող բենզինի բոցը կարելի է հանգցնել բոցի մեջ գցելով չոր սառույցի կտորներ։
Հետաքրքիր փաստեր խմբագրել
- Չոր սառույցը ջրի մեջ գցելուց առաջանում է ջրի եռման էֆեկտ։ Դա չոր սառույցի պինդ մարմնից գազի վերածվելու արդյունքն է։
- Չնայած չոր սառույցի ցածր ջերմաստիճանին, նրան կարելի է կարճ ժամանակով ձեռք տալ առանց պաշտպանիչ ձեռնոցների։
- Չոր սառույցի փոքր կտորը հեղուկով շշի մեջ գցելուց և թափ տալուց հետո, այն հալվում է և առաջանում է գազավորված ջուր։ Բայց սառույցի քանակից կախված, դա կարող է պայթեցնել շիշը։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Что такое сухой лед
- ↑ Հայկական Սովետական Հանրագիտարան, հատոր 1, էջ 209,
- ↑ Blumenthal Heston (2006-10-29)։ «How to make the best treacle tart and ice cream in the world»։ London: The Sunday Times։ Վերցված է 2007-06-12
- ↑ «Cool Uses for Dry Ice»։ Airgas.com։ Արխիվացված է օրիգինալից 2010-12-01-ին։ Վերցված է 2009-07-25
Գրականություն խմբագրել
- Duane H. D. Roller, Thilorier M. (1952)։ «Thilyorier and the First Solidification of a "Permanent" Gas (1835)»։ Isis 43 (2): 109–113։ JSTOR 227174։ doi:10.1086/349402
- Goroll Allan H, Mulley Albert G (2009)։ Primary Care Medicine: Office Evaluation and Management of the Adult Patient։ Lippincott Williams & Wilkins։ ISBN 978-0-7817-7513-7
- Häring Heinz-Wolfgang (2008)։ Industrial Gases Processing։ Christine Ahner։ Wiley-VCH։ ISBN 978-3-527-31685-4։ Վերցված է 2009-07-31(չաշխատող հղում)
- Housecroft Catherine, Sharpe Alan G (2001)։ Inorganic Chemistry։ Harlow: Prentice Hall։ ISBN 0-582-31080-6։ Վերցված է 2009-07-31
- Keyes Conrad G (2006)։ Guidelines for cloud seeding to augment precipitation։ American Society of Civil Engineers։ ASCE Publications։ ISBN 978-0-7844-0819-3
- Khanna S. K., Kapila Dr. B. (2008)։ Comprehensive Chemistry X։ Laxmi Publications։ ISBN 978-81-7008-596-6։ Վերցված է 2009-07-31
- McCarthy Robert E. (1992)։ Secrets of Hollywood special effects։ Boston: Focal Press։ ISBN 0-240-80108-3
- Mitra Somenath (2003)։ Sample preparation techniques in analytical chemistry։ Wiley-IEEE։ ISBN 978-0-471-32845-2։ Վերցված է 2009-07-31
- Treloar Roy (2003)։ Plumbing Encyclopaedia (3rd ed.)։ Wiley-Blackwell։ ISBN 978-1-4051-0613-9։ Վերցված է 2009-07-31
- Yaws Carl (2001)։ Matheson gas data book (7th ed.)։ McGraw-Hill Professional։ էջ 982։ ISBN 978-0-07-135854-5։ Վերցված է 2009-07-27
|
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Չոր սառույց կատեգորիայում։ |
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։ 
|