Չեքգորի
Չեքգորի, կորեերեն՝ 책거리 («գրքեր և իրեր»), կորեական նատյուրմորտի տեսակ, որտեղ գերակշռում է գրքերի առկայությունը[1]։
,_MET_2005.385.jpg)
Նկարագրություն և տիպաբանություն խմբագրել
Գրքերից բացի, չեքգորիում կարելի է պատկերել ինտերիերի այլ իրեր ՝ ծաղկամաններ, ծաղիկներ, գրելու իրեր, ուտեստներ, մրգեր և այլն[1]։ Ըստ կոմպոզիցիայի, ստեղծագործությունները կարելի է բաժանել երեք տեսակի. Պատկերներ գրապահարաններով, անհատական գրքեր և գրքերի կույտեր[1]։ Առաջին տեսակի կոմպոզիցիան հաճախ օգտագործվում էր ծալվող էկրանների վրա, որտեղ էկրանի բոլոր վահանակների վրա պատկերված էր մեկ գրապահարան։ Եթե էկրանների համար օգտագործվում էր երկրորդ տիպի կոմպոզիցիա, ապա ավելի հաճախ էկրանի յուրաքանչյուր վահանակ ուներ իր առանձին պատկերը` իր կազմով[1]։ Ֆոնի բացակայության պատճառով կարող էր թվալ, որ նման ստեղծագործությունների գրքերը օդ են թռչում[1]։ Երրորդ տիպի աշխատանքների համար յուրաքանչյուր վահանակի համար օգտագործվում էր նաև առանձին կոմպոզիցիա, բայց առարկաները տեղադրվում էին համակարգված կամ դասավորված[1]։
Ստուգաբանություն խմբագրել
Չեքգորի անունը գալիս է չեքգադո (կորեերեն՝ 책 가도, 冊 架 圖?) բառից, որը նշանակում է «գրքերի դարակ»[2]։ Չեքգորի ստեղծագործությունները կարող են նշանակվել նաև մունբանդո բառով (կորեերեն՝ 문방 도, 文 房 圖?)[3]:
Պատմություն խմբագրել
Չեքգորի ժանրը սկիզբ է առել 18-րդ դարի երկրորդ կեսին Չոսոն ժամանակաշրջանում և զարգացել մինչև 20-րդ դարի առաջին կեսի վերջը։ Նման աշխատանքները սիրված էին բնակչության տարբեր շերտերի շրջանում, քանի որ դրանք արտացոլում էին մարդկանց սերը գրքերի և կրթության նկատմամբ, որոնք բարձր են գնահատվում կորեական մշակույթում[4]։ 18-րդ դարի ընթացքում Չոսոնի մշակույթում սկսվեց «ոսկե դար», զարգացավ արվեստը, հայտնվեցին նոր սյուժեներ և ժանրեր[1]։ 18-րդ դարում առաջացած Չեքգորիի ժանրը խթանում էր Վանգ Չոնջոն, ով գրքերի իսկական գիտակ էր[2][4]։ Չեքգորիի վաղ շրջանի ստեղծագործությունները հարգանքի են արժանացել առարկաները պատկերելիս իրատեսական լինելու համար։ 19-րդ դարի սկզբին ժանրը տեղափոխվեց ժողովրդական արվեստ, ինչը հանգեցրեց օբյեկտների պարզեցված և վերացական պատկերմանը, իսկ գրապահարաններն ու դարակներն այլևս գերակշռող մոտիվ չէին[4]։ Ազնվականության մեջ չեքգորին օգտագործում էին ինչպես ծեսերի, այնպես էլ զարդարման համար, մինչդեռ հասարակ մարդկանց շրջանում դրանք միայն տան զարդարանք էին[2]։
Ազդեցություն խմբագրել
Վան Չոնջոն հանդես էր գալիս Ցին կայսրության հետ մշակութային փոխանակման զարգացման օգտին, ինչը հանգեցրեց ինչպես Չինաստանից, այնպես էլ Եվրոպայից արտահանվող և ներմուծվող ապրանքների աճին[4]։ Չեքգորի նատյուրմորտում պատկերված որոշ առարկաներ օտարազգի ծագում ունեին, ինչպիսիք են ժամացույցները, հայելիները և նախատիպային ակնոցները, որոնք հայտնվել են Եվրոպայից[1]։ Ժանրը ինքնին ձուլեց գծային հեռանկարը և քիարոսկուրոյի փոխանցումը բնորոշ էր արևմտյան արվեստին, նատյուրմորտները դառնում էին ավելի համաչափ և համակարգված[1][5]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 Eleanor Soo-ah Hyun. «Korean Chaekgeori Paintings». The Met’s Heilbrunn Timeline of Art History. The Metropolitan Museum of Art. Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 30-ին.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 «People of Joseon paint their desire for learning». Korea.net. Korean Culture and Information Service. Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 30-ին.
- ↑ «문방도». Encyclopedia of Korean Folk Culture. National Folk Museum of Korea. Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 30-ին.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 «책거리». Encyclopedia of Korean Folk Culture. National Folk Museum of Korea. Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 30-ին.
- ↑ «Art Historian Brings Little-Known Korean Art to America». Dartmouth News (անգլերեն). Dartmouth College. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 2-ին.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Չեքգորի» հոդվածին։ |