Ոջլախոտ գարշահոտ
| Ոջլախոտ գարշահոտ | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Գիտական դասակարգում | ||||||||
|
||||||||
| Լատիներեն անվանում | ||||||||
| Delphinium foetidum
|
Ոջլախոտ գարշահոտ (լատին․՝ Delphinium foetidum), գորտնուկազգիների ընտանիքին պատկանող ծածկասերմ բույս։ Գրանցված է Հայաստանի Հանրապետության Կարմիր գրքում։
Նկարագրություն խմբագրել
Անդուր հոտով 15-50 սմ բարձրությամբ բազմամյա խոտաբույս է, որը խիտ ծածկված է գեղձային մազիկներով։ Կոթունավոր տերևները երկար են, կլորավուն ուրվագծով, եռաբաժան և կտրտված են ռոմբաձև–կլորավուն մասերի։ Ողկույզները սակավածաղիկ են։ Ծաղիկները զիգոմորֆ են, ունեն խթան։ 25 մմ երկարությամբ ծաղկապատի մասերը կապույտ են[1]։
Տարածվածություն խմբագրել
Հայաստանում հանդիպում է Արագածի (լեռնագագաթ՝ Արագած) և Զանգեզուրի (լեռնագագաթներ՝ Մեծ Իշխանասար, Կապուտջուղ, Ֆառական, Յաղլու) ֆլորիստիկական շրջաններում։ Աճում է նաև Նախիջևանում, Ղարաբաղում[1]։
Էկոլոգիա խմբագրել
Բույսը աճում է ալպյան գոտում՝ ծովի մակարդակից 2700-3600 մ բարձրությունների վրա, չինգիլների, քարաթափվածքների վրա։ Ծաղկում է հուլիս–օգոստոս ամիսներին, պտղաբերում՝ սեպտեմբերին[1]։
Պահպանություն խմբագրել
Խոցելի տեսակ է։ Կովկասի էնդեմիկ է։ Արեալը մասնատված է։ Տարածման շրջանների մակերեսը 20000 կմ²-ից պակաս է, բնակության շրջանների մակերեսը՝ 2000 կմ²-ից պակաս։ Տեսակին աճելավայրերի պայմանների փոփոխության և ներքին գործոնների պատճառով սպառնում է տարածման և բնակության շրջանների կրճատում։ Հայաստանի Կարմիր գրքի առաջին հրատարակության մեջ ընդգրկված չէր։ Ընդգրկված չէ նաև CITES-ի և Բեռնի կոնվենցիաների հավելվածներում[1]։
Պոպուլյացիայի մի մասը պահպանվում է «Արագածի ալպյան» պետական արգելոցի տարածքում[1]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Հայաստանի Կարմիր գիրք. Երևան: Հայաստանի բնապահպանության նախարարություն. 2010. ISBN 978-99941-2-420-6.