Շիդլովսկու դաշտամուկ
Դասակարգում
Թագավորություն  Կենդանիներ (Animalia)
Տիպ/Բաժին Քորդավորներ (Chordata)
Ենթատիպ Ողնաշարավորներ (Vertebrata)
Դաս Կաթնասուն (Mammalia)
Կարգ Կրծողներ (Rodentia)
Ընտանիք Համստերանմաններ (Cricetidae)
Ենթաընտանիք Դաշտամկներ (Arvicolinae)
Ցեղ Շիդլովսկու դաշտամուկ (Microtus)
Schrank, 1798

Շիդլովսկու դաշտամուկ (լատին․՝ Microtus), համստերանմանների ընտանիքին պատկանող կաթնասուն կենդանի, որը գրանցված է Հայաստանի Կարմիր գրքում։

Տարածվածություն

խմբագրել

Տարածված են Կենտրոնական Վրաստանում։ Հայաստանում հայտնի է Արագածոտնի մարզի արևմտյան և հյուսիսային մասերում, Շիրակի մարզի կենտրոնական և հարավային, Փամբակի լեռնաշղթայի արևմտյան և կենտրոնական մասերում՝ ծովի մակարդակից 1400-1700 մ բարձրություններում[1]։

Էկոլոգիա

խմբագրել

Ապրում են չոր-լեռնային, լեռնային և մարգագետնային խոպան տափաստաններում, դաշտերի միջակոսներում, ցանքատարածություններում, այգիներում և բանջարանոցներում[1]։

Գաղութային տեսակ է, Հայաստանում բնակվում է նոմինատիվ ենթատեսակը, որը մի փոքր խոշոր է Վրաստանում ապրող ենթատեսակից։ Արտաքնապես շատ նման է Փոքր Ասիայում հանդիպող հարթալեռնային դաշտամկանը։ Բներն ավելի հասարակ են, քան հասարակական և սովորական դաշտամկներինը։ Սնվում է վայրի խոտաբույսերով, կարող է սնվել նաև հացահատիկային, տեխնիկական և բանջարանոցային կուլտուրաներով։ Բազմացումը, կապված եղանակային պայմաններից, դիտվում է փետրվարի վերջից մինչև ապրիլի սկիզբը։ Հասուն էգը տարեկան կարող է ծննդաբերել մինչև 4 անգամ` բերելով միջինը 7-8 ձագ։ Առաջին սերնդի երիտասարդ էգերը կարող են միանալ բազմացմանը և ունենալ մինչև 2 սերունդ[1]։

Պահպանություն

խմբագրել

էնդեմիկ, նեղ արեալային, կրճատվող թվաքանակով տեսակ է, որն ընդգրկված է ԲՊՄՄ Կարմիր ցուցակում և գնահատվում է որպես վտանգված տեսակ։

Սկսած անցած դարի 80-ականնների վերջից և հատկապես 90-ականների կեսերին արեալի սահմաններում թվաքանակը զգալիորեն կրճատվել է։ Միայն 2003 թվականին է տեսակի թվաքանակն առանձին բիոտոպերում մոտ եղել թվաքանակի երկարամյա միջին ցուցանիշներին։ 1970-ական թվականներին կայուն համարվող որոշ պոպուլյացիաներ (օրինակ` Մաստարինի հարթակում) համարյա անհետացել են։

Վտանգման հիմնական գործոններ են հանդիսանում մարդու տնտեսական գործունեությունը և վաղ գարնանը հորդ անձրևներով և ամռանը երաշտներով ուղեկցվող կլիմայի փոփոխությունները, որն ազդում է դաշտամկների կերային բազայի վրա։

Պահպանության միջոցառումներ չեն իրականացվում[1]։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 Հայաստանի Կարմիր գիրք. Երևան: Հայաստանի բնապահպանության նախարարություն. 2010. ISBN 978-99941-2-420-6.
 Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Շիդլովսկու դաշտամուկ» հոդվածին։
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Շիդլովսկու դաշտամուկ» հոդվածին։