Շաքիր Աբենով
Շաքիր Աբենով (Մուհամեդշակխուր, ղազ.՝ Шәкір Әбенов, մահացել է մարտի 1, 1900, Abay District - հոկտեմբերի 23, 1994, Abay District, Semipalatinsk Oblast, Ղազախստան), ղազախ խորհրդային գրող, պոետ, ակին, ֆոլկլորիստ, կոմպոզիտոր։ ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ (1939)։
Շաքիր Աբենով ղազ.՝ Шәкір Әбенов | |
|---|---|
| Ծնվել է | մարտի 1, 1900 |
| Ծննդավայր | Abay District |
| Վախճանվել է | հոկտեմբերի 23, 1994 (94 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Abay District, Semipalatinsk Oblast, Ղազախստան |
| Մասնագիտություն | կոմպոզիտոր, բանաստեղծ և ակին |
| Լեզու | ղազախերեն |
| Քաղաքացիություն |  ԽՍՀՄ և  Ղազախստան |
| Անդամակցություն | ԽՍՀՄ Գրողների միություն |
| Պարգևներ |  |
| Շաքիր Աբենով Վիքիդարանում | |
Կենսագրություն խմբագրել
Շաքիր Աբենովը ծնվել է Արևելաղազախական մարզի Աբայսկի շրջանում տարբեր տեղեկություններով 1900 թվականի մարտի 1-ին կամ 1901 թվականի հունվարի 10-ին։ Ծանոթ էր Սաքեն Սեյֆուլինի, Ի․ Ջանսուգուրովի և Բ․ Մայլինի հետ[1]։
Գրական գործունեություն խմբագրել
1916 թվականին Շաքիր Աբենովը հրապարակել է իր առաջին ստեղծագործությունը՝ «Այկապ» թերթում։ 1936 թվականից հրապարակվում են պարբերական դրոշմակնիքներով։ Նա դարձավ հանրաճանաչ՝ 1937 թվականին «Әдебиет және մշակույթ» թերթում իր «Կոզի Կորպեշ-Բայան սուլու» պոեմի շնորհիվ։ Հենց այդժամանակ նրան կոչեցին «ազգի թշնամի», և նա ստիպված եղավ գնալ Ղրղզստան։ 1939 թվականից, վերադառնալով Ալմա-Աթա, հավաքեց ղազախ ակինների՝ Ժանակի, Սաբիրբայի, Տուբեկի, Դուլատի, Բայկոկշի գրական ժառանգությունը։ Կատարեց երգեր և կույներ։
1940-1941 թվականներին մեղադրվել է և բանտարկվել Սեմիպալատինսկի բանտում։ Հայրենական Մեծ պատերազմի ժամանակ ենթարկվեց քաղաքական ճնշման և ուղարկվեց Սիբիր։ 1955 թվականին ազատվել է բանտից, իսկ 1961 թվականին ամբողջովին ռեաբիլիտացիայի է ենթարկվել։ Մահացել է 1994 թվականի հոկտեմբերի 23-ին։
Շաքիր Աբենովը Խորհրդային շրջանում եղել է աբաևական գրականության ներկայացուցիչը։ 19-րդ դարի պատմական իրադարձությունների հիմքի վրա Աբենովը գրել է «Кейпін батыр» (1939), «Таңшебер — Жапал» (1962), «Ортақ Арал» (1968), «Қорқыт қобызы», «Пәрмен», «Патша мен байғыз», «Алданған қыз», «Ана махаббаты», «Тоқтамыс батыр»։ Դրոշմակնքվել են «Шыңғыстау» (1980), «Шыңғыстау сазы» (1985), «Дастандар» (1991) հավաքածուներն։ Աբենովի իմպրովիզատորական հմտությունը եղել է իր այտիսներում հանդես գալուց հետո։ Նրա մրցույթը Տ․ Ամրենովի հետ հրապարակված է «Այտիս» հավաքածուում։
Գրել է 20-ից ավել երգեր և կույեր՝ «Алтай аруы», «Сары жұлдыз» և այլն։ Հիմնականում նա շոշափել է քաղաքացիական պատերազմի, կանանց իրավունքների պաշտպանության, կոլեկտիվացիայի և այլ թեմաներ։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ ««Казахстан». Национальная энциклопедия, 1 том Человек с книгой . Статьи и публикации». www.madenimura.kz (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 5-ին. Վերցված է 2018 թ․ փետրվարի 2-ին.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Շաքիր Աբենով Արխիվացված 2018-04-13 Wayback Machine