Նեմեսիոս Եմեսացի
Նեմեսիոս Եմեսացի (մոտ 350 - մոտ 420)․ փիլիսոփա, կրոնավոր, Եմես՝ այժմ Սիրիայի Հոմս քաղաքի եպիսկոպոս։
| Նեմեսիոս Եմեսացի | |
|---|---|
| Ծնվել է | մոտ 350 |
| Մահացել է | մոտ 420 |
| Քաղաքացիություն | .png){kind=small} Բյուզանդական կայսրություն |
| Մասնագիտություն | փիլիսոփա և քահանա |
| Զբաղեցրած պաշտոններ | ենթդ․ Եմեսի եպիսկոպոս և եպիսկոպոս |
ԿենսագրությունԽմբագրել
Նեմեսիոս Եմեսացու կյանքի ու գործունեության մասին չափազանց քիչ տեղեկություն է պահպանվել։ Ենթադրվում է, որ նա ապրել է 4-րդ դարի երկրորդ կեսին և 5-րդ դարի սկզբներին։ Նրա մասին հայտնի են երկու փաստ. նա եղել է Եմես քաղաքի եպիսկոպոսը և հեղինակել է «Մարդու բնության մասին» երկը, որի ազդեցությունը նկատվում է միջնադարի և 17-18-րդ դարերի հայ փիլիսոփայական մտքի[1], հատկապես Հովհան Որոտնեցու հայացքների վրա[2][3]։ Նեմեսիոսի մասին առաջին տեղեկությունները հայտնի են 7-րդ դարի մտածողներ Մաքսիմ Խոստովանողի, Անաստասիա Սինաիտացու և 10-րդ դարի սիրիացի մտածող Մովսես Բար Ցեֆի «Դրախտի մասին» երկերից[4]։
Մարդու բնության մասինԽմբագրել
Ըստ հետազոտողների «Մարդու բնության մասին» երկը Նեմեսիոս Եմեսացին գրել է 4-րդ դարի վերջերին։ Այս ենթադրության համար հիմք է հանդիսացել այն, որ Նեմեսիոսը իր գրքում վերլուծում է «հերձվածողներ» Ապողինար Լաոդիկացու և Եվնոմիուսի հոգու մասին տեսակետները, սակայն քրիստոսաբանական ու մարդաբանական հարցեր քննարկելիս ոչինչ չի գրում 5-րդ դարի սկզբներին արևելաքրիստոնեական աշխարհի միտքը փոթորկած Եվտիքիոսի, Նեստորի և Պելագիոսի մասին։ Նեմեսիոսի երկը տարածված է եղել քրիստոնեական աշխարհում և որոշակի ազդեցություն է ունեցել թե՛ արևելյան՝ հունալեզու, և թե՛ արևմտյան՝ լատինալեզու փիլիսոփայական՝ մարդաբանական, հոգեբանական ու բարոյագիտական մտքի զարգացման վրա։ Նեմեսիոսի գիրքը լատիներեն առաջին անգամ թարգմանել է Ալֆանուս Սալերնացին 1080 թվականին, երկրորդ անգամ Բուրգունդիո Պիզանացին՝ 1153 թվականին կամ 1165 թվականին, իսկ առանձին գրքով հրատարկվել է 1565 թվականին Անտվերպենում։ Միջնադարում Նեմեսիոսի երկը թարգմանվել է նաև ասորերեն, արաբերեն և վրացերեն[4]։
Նեմեսիոսի երկը բաղկացած է 44 գլխից, որոնցում քննարկվում են հետևյալ թեմաները՝
- մարդու բնության մասին (գլուխ 1),
- հոգու բնության մասին (գլուխ 2), հոգու և մարմնի միավորման մասին (գլուխ 3),
- մարդու մարմնի և դրա տարրերի մասին (գլուխ 4-5),
- հոգու զորությունների ու տեսակների, զգայությունների, հոգու և մարմնի գործողությունների ու վիճակների, ֆիզիոլոգիական գործընթացների, ուրախության, տրտմության, երկյուղի, կամավորի և պատահականի և այլնի մասին (գլուխ 6-34),
- կամքի ազատության, ճակատագրի և նախախնամության մասին (գլուխ 35-44)։
ԾանոթագրություններԽմբագրել
- ↑ Հրաչիկ Ղազարի Միրզոյան (1971)։ Սիմեոն Ջուղայեցի։ Երևան: ԵՊՀ հրատարակչություն։ էջեր 35, 36, 64
- ↑ Գ. Հ. Գրիգորյան, (1980)։ Հովհան Որոտնեցու փիլիսոփայական ուսմունքը։ Երևան։ էջեր 35–36
- ↑ Аревшатян С., Лалафарян С. (1956)։ Сочинение Иоанна Воротнеци «Об элементах», հ. 3։ Երևան: Բանբեր Մատենադարանի։ էջ 344
- ↑ 4,0 4,1 Սեյրան Զաքարյան, Նեմեսիոս Եմեսացի և Հովնան Որոտնեցի (փիլիսոփայական առնչություններ)