Նեմատիկ հեղուկ բյուրեղ
Այս հոդվածը կարող է վիքիֆիկացման կարիք ունենալ Վիքիպեդիայի որակի չափանիշներին համապատասխանելու համար։ Դուք կարող եք օգնել հոդվածի բարելավմանը՝ ավելացնելով համապատասխան ներքին հղումներ և շտկելով բաժինների դասավորությունը, ինչպես նաև վիքիչափանիշներին համապատասխան այլ գործողություններ կատարելով։ |
Նեմատիկ հեղուկ բյուրեղներում,(ՆՀԲ) մոլեկուլների ծանրության կենտրոնների համար հեռակա կարգը բացակայում է, սակայն գոյություն ունի կողմնորոշումային կարգավորվածություն։ Այսինքն`մոլեկուլները կողմնորոշված են արտաքին պայմաններով որոշվող որևէ գերադասելի ուղղությամբ։ Այդ գերադասելի ուղղությամբ ուղղված միավոր վեկտորը կոչվում է դիրեկտոր [1]:
Խոլեստերիկ հեղուկ բյուրեղները տեղայնորեն շատ նման են նեմատիկներին։ Ծավալային առումով դրանք ունեն պարուրաձև կառուցվածք։
Սմեկտիկ (հունարեն <<օճառ>> բառից) հեղուկ բյուրեղները ավելի կարգավորված են, քան նեմատիկ բյուրեղները։ Նրանք ունեն շերտավոր կառուցվածք։ Յուրաքանչյուր շերտի հաստությունը մեկ մոլեկուլի երկարության կարգի է։ Շերտի ներսում մոլեկուլներն ունեն կողմնորոշումային, բայց ոչ տրանսլյացիոն կարգավորվածություն։ Մոլեկուլները չեն կարող անցնել շերտից շերտ։ Շերտերը կարող են իրար նկատմամբ ազատ սահել։
Գոյություն ունեն ՆՀԲ-ի կողմնորոշման հետևյալ տեսակները՝ պլանար, հոմեոտրոպ, հիբրիդ և թվիստ [2]:
Պլանար կողմորոշումով նեմատիկ հեղուկ բյուրեղական բջջում դիրեկտորը զուգահեռ է պատերին։ Այն օպտիկապես միառանցք բյուրեղ է, որի օպտիկական առանցքը զուգահեռ է պատերին։
Հոմեոտրոպ կողմնորոշումով նեմատիկ հեղուկ բյուրեղական բջջում դիրեկտորը (հետևաբար նաև օպտիկական առանցքը) ուղղահայաց է պատերին։
Հիբրիդ կողմնորոշումով նեմատիկ հեղուկ բյուրեղական բջջում պատերից մեկին առկա է պլանար, իսկ մյուսին՝ հոմեոտրոպ կողմնորոշում։
Թվիստ կողմնորոշման դեպքում յուրաքանչյուր պատին և պատերին զուգահեռ ցանկացած հարթության մեջ կողմնորոշումը պլանար է։ Պարզապես դիրեկտորի ուղղությունը հարթությունից հարթություն պտտվում է և ստացվում է պատերին ուղղահայաց ուղղությամբ պարուրաձև կառուցվածք։
- Ռ. Ս. Հակոբյան, Ռ. Ս. Չիլինգարյան Հեղուկ բյուրեղների ֆիզիկա 2006
- Сонин А.С. Введение в физику жидких кристаллов. Москва: Наука, 1983(չաշխատող հղում)